In de loop van 2011 brachten tv-zender Nostalgie Net en uitgeverij FC Klap het tijdschrift Nostalgie op de markt. Het magazine bevatte leuke artikelen over ’toen’ in een jasje van ‘nu’. In stappen van tien jaar ging Nostalgie door de onderwerpen. Het tweede nummer was helaas ook het laatste, want 2011 bleek niet het handigste jaar om met een nieuw tijdschrift te komen.

Het tijdschrift had leuke onderwerpen binnen voor de doelgroep, zoals de geschiedenis van koninginnedag, de kabinetscrisis van 1977, Ted de Braak (dé show-presentator van het verleden), vakantievieren in de zestiger jaren én een fotocolumn van mijn hand. Hieronder die column bij een foto van de toen nog open promenade op Schiphol.

Dagjes uit.

De meeste zondagjes uit in mijn jeugd waren eenvoudig. Mijn moeder smeerde een aantal boterhammen. Tezamen met een paar pakjes vruchtensap en wat fruit gingen die in een plastic tas. Daarna konden we op weg. Er werd geloot wie van de drie broers voorin de auto naast mijn vader mocht zitten. Mijn moeder zat achterin om de twee verliezers uit elkaar te houden.

Speeltuinen waren favoriet. Vooral speeltuinen met iets meer dan een wip, schommel en glijbaan. Maar het mocht ook een bos zijn met een open plek waar we konden voetballen. Meestal hadden mijn ouders wel een opvoedend begindoel. Dan gingen we eerst naar een museum, een manifestatie of een sportevenement. Er waren ook enkele attracties die regelmatig terugkwamen.

Rondje IJsselmeer

Het ‘rondje IJsselmeer’ was er zo een. Dan zaten we weliswaar een groot deel van de dag in de auto, maar er werd op verschillende plekken gestopt. Soms op basis van informatie die mijn moeder in de loop van de tijd had verzameld uit tijdschriften en andere media. Internet was er immers nog niet. Maar er waren ook spontane stopplaatsen onderweg door een informatiebord dat ons aansprak. Dan gingen we naar een open dag in een kasteel, zaten we ineens in een bloemencorso of liepen over een rommelmarkt.

Promenade Schiphol

Een andere traditioneel doel was de open promenade op Schiphol. Je zag én hoorde de vliegtuigen binnenkomen en vertrekken. En je kon er mensen van allerlei pluimage bekijken. Je moest als reiziger over de baan naar het vliegtuig lopen en ging daar met een trap naar binnen.

Daar kwamen slurfen voor in de plaats, die de beleving voor een toeschouwer minder leuk maakten. Die open promenade bestaat waarschijnlijk niet meer. Vanuit veiligheidsoverweging, de terrorismedreiging, zal het niet meer mogen. Maar het sluiten van de open promenade kan ook economische redenen hebben gehad.

Commerciëler

Want geleidelijk zagen we evenementen commerciëler worden. Bij attracties stond soms een ijscokarretje. Aan het eind van de middag, als de meegebrachte proviand was verorberd, was dat een extraatje. Maar het ijscokarretje werd een mobiele horecagelegenheid met terras, bij de speeltuin kwam een restaurant en op een plek als Schiphol werden de belangen van de horecaondernemers meegenomen in het totale exploitatieverhaal.

Het kneuterige, lieflijke van toen, waar we nu vaak nostalgisch aan terugdenken, maakte plaats voor commercialiteit. Horeca rukte op en werd overal een middel om begrotingen dicht te rijmen. Waardoor consumpties soms zelfs verplicht werden om toegang te krijgen. Aan de attractie zelf werd nauwelijks nog aandacht gegeven. Dat zagen mijn broers en ik met name bij veel speeltuinen. Door gebrek aan onderhoud werkten veel toestellen niet goed en ze zaten vol roest.

Herstel en nostalgie

Door schade en schande is de balans tussen ‘geld verdienen’ en de kwaliteit van de attractie in de afgelopen jaren redelijk hersteld. Er is echter tegenwoordig ook veel meer aanbod van vrije tijdsbesteding, informatie is makkelijker beschikbaar, er zijn veel meer mensen en veiligheidsregels zijn aangescherpt.

Evenementen en attracties zullen nooit meer zijn zoals vroeger. Maar het aantal gezinnen dat met thuis gesmeerde boterhammen op stap gaan schijnt weer te groeien.

• Hier een pdf van de column uit Nostalgie, jaargang 1 nummer 2 (250 kB)
• Website van Amsterdam Airport Schiphol gericht op toeristen
• Zie ook het bericht ‘computer nostalgie’