De vader van Jozef

Bij de verhuizing van het archief van Polyvisie, twee weken geleden, pakte ik af en toe nog wat op. Tot ergernis van de verhuishulpen, want tijdens het verhuizen moet je aanpakken en niet meer snuffelen. Maar het blijft een verbazingwekkende verzameling. En hoewel ik afstand probeer te nemen, blijft de onontgonnen grabbelton integreren. Onbekend materiaal, maar historisch erfgoed.

Tussen de ruim 4000 filmblikken en vele zakjes en losse rolletjes vond ik negatieven van tekeningen. Ik legde ze apart om de ergernis bij de verhuizing niet nog groter te maken. Vorige week ontdekte ik dat de tekeningen waren gebruikt in een boekje bij het Gouden Jubileum van Vroom & Dreesman. Ze waren gemaakt door de vader van Jozef Luns, eigenlijk Joseph.

Huib Luns, de vader van de bekende politcus, is geboren in 1881. Hij was kunstschilder, beeldhouwer, tekenaar en schrijver van boeken over schilderkunst. Na zijn studie ging hij werken in Brussel en tenslotte werd hij hoogleraar aan de TH in Delft. Hij overleed in 1942.

Het boekje van Vroom & Dreesman gaat over de ontwikkeling van de handel door de eeuwen heen. Het boekje is geschreven door Professor Hajo Brugmans en Huib Luns verzorgde de illustraties. Beiden schreven een voorwoord.

Het achtste hoofdstuk gaat over de periode rond 1300 en het wordt verteld en geïllustreerd met de markt van Utrecht. Wat me vooral opvalt zijn de enorme lange zinnen. Het was me al eerder opgevallen in teksten van voor de oorlog, de aaneenrijging van hoofd- en bijzinnen. De eerste alinea van hoofdstuk acht:

In de eeuwen omstreeks en na het jaar 1000 hebben zich overal waar de plaats voor haar in West- en Midden-Europa maar gunstig was, steden ontwikkeld, vestigingen van vrije burgers, waar zich de samenleving in velerlei opzicht van de vanouds bestaande agrarische, feodale maatschappij onderscheidde, en die dan ook door den landheer van een eigen speciaal stadrecht voorzien werden. In economisch opzicht was het voornaamste kenmerk van de steden, dat hier een aantal menschen bijeen kwamen wonen, die zich niet of weinig meer met landbouw bezig hielden, maar zich aan handel en industrie wijdden. Zij waren, anders dan bij de boeren op het land het geval was, voor hun direct levensonderhoud op den landbouw en de veeteelt van anderen aangewezen.

Het laatste hoofdstuk gaat over Vroom en Dreesman zelf, de jubilaris die in 1937 met het boekje haar 50-jarig bestaan vierde. De afbeelding die Huib Luns er bij maakte was van de V&D op de Kalverstraat en het Rokin .

Zoo is de eenvoudige zaak van 1887 binnen een halve eeuw uitgegroeid tot een concern van bijkans 50 zaken, verdeeld over een 30-tal steden, met een personeel van ongeveer 10.000 menschen. Ook nog een derde concentratieverschijnsel, dat wij ook reeds bij Sinkel opmerkten, doet zich hier voor: de inkoop geschiedt voor een groot deel bij den producent direct. Wat ons, na de winkels van vroeger tijden beschouwd te hebben, bovenal treft in dit moderne winkelbedrijf, is de groote plaats, die voor het aantrekken van het koopend publiek aan reclame en etalage is ingeruimd. Niet langer wacht het moderne detailbedrijf op passieve wijze zijn klanten af, maar met boeiende, dikwijls ingenieuze middelen tracht het de aandacht van het publiek op zijn zaak en koopwaar te vestigen. De reclame-dienst is daarom een onmisbaar onderdeel van het bedrijf geworden, terwijl zonder een uiterst verzorgd etaleeren geen groote zaak van thans het meer kan stellen.

De afbeelding op de homepage is een uitsnede van de afbeelding van een markt in Amsterdam. Brugmans schrijft dat er in die tijd vele markten waren,… boter-, kaas-, vleesch-, visch-, groente-, fruit-, turf-, aardewerk-, linnenmarkten, om slechts een aantal uit een veel langere lijst op te noemen. … Het bontst en rumoerigst, en ook het veelzijdigst in de aangeboden koopwaar, waren de drie jaarmarkten der stad, op de Nieuwe Markt, vóór de St. Anthonis Waag, gehouden.

Print deze pagina
Bovenstaand bericht is geschreven op 12 november 2012 door in de categorie 2012, Algemeen

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *