Na de verhuizing van het archief, of eigenlijk de opslag van, heb ik een aantal filmblikken met negatieven apart gehouden. Eén daarvan was getiteld ‘een kostbaar kleinood uit de Koninklijke Bibliotheek’.

Ik had de serie met dezelfde titel al eens gepakt en de duplicaten ervan gescand, omdat het me een leuk onderwerp leek. Waarover later. Een tweede reden om het toen te pakken was de schrijver van de serie.

Hans de Rijk, bekend als Bruno Ernst, Ben Engelhart en andere schrijverspseudoniemen

Bruno Ernst

De serie “een kostbaar kleinood” zou zijn geschreven door Bruno Ernst las ik in de administratie. Bruno Ernst schreef onder dat pseudoniem prachtige boeken over Escher en optische illusies. Hij was ook mijn leraar Natuurkunde op het VWO, onder zijn echte naam J.A.F. (Hans) de Rijk.

Toen ik echter het boekje erbij pakte, bleek het te zijn geschreven door Ben Engelhart. Die naam kende ik niet. Al snel bleek dat het ook een pseudoniem was van Hans de Rijk.

Getijdenboek

Laat ik eerst iets zeggen over de serie. Het is een educatieve Polygoon-serie uit 1957. Zoals wellicht bekend, was deze Polygoon-tak toen al overgegaan in Polyvisie. De serie handelt over ‘Het getijdenboek van Isabella van Castilië’. Dat is de vrouw die Columbus in 1492 toestemming gaf voor zijn eerste ontdekkingsreis naar Indië.

Het getijdenboek is een vrij onbekend handschrift schrijft ‘Ben Engelhart’ in zijn inleiding. In de administratie van de Koninklijke Bibliotheek zag ik dat tussen 1926 en 1954 slechts 30 mensen het hebben ingekeken.

Hans de Rijk koos niet toevallig voor dit getijdenboek. Hij schrijft dat het ‘het schoonste manuscript in Nederlands bezit is en uitermate rijk en gevarieerd verlucht’. De interessante geschiedenis van het boek is grotendeels uit het handschrift zelf af te lezen.

Kostbaar kleinood

Doel van de serie was scholieren inzicht te geven in de techniek van schrijven en verluchtigen. Het toont ook de geschiedenis van die tijd en laat een blijvende indruk achter over de schoonheid van een verleden.

Begeleidend briefje van de auteur bij een kostbaar kleinood

Vandaag opende ik het filmblik met de titel “een kostbaar kleinood”. Zoals gewoonlijk bij een onderwerp als dit, bestond de rol negatieven uit diverse schijnbaar dezelfde opnamen. Allemaal een klein beetje verschillend in opnametijd. Later werd dan de beste opname gekozen. Daarvan werden de duplicaten gemaakt voor de series die naar de scholen gingen.

Begeleidend schrijven

Maar het leukste had ik direct bij het openen al gevonden. Boven op de drie rollen (één van de originelen, één van de titels en één van positieven) lag een briefje van waarschijnlijk Bruno Ernst. In ieder geval is de ondertekening (in het midden) Br. Exxxx. Wat dat betekent? Wie het weet mag het zeggen.

Download gratis de epub-versie van de serie ‘Een kostbaar kleinood uit de Koninlijke Bibliotheek’ (epub - 3,45 MB) . Deze versie is in 2010 gemaakt met scans van duplicaten. De originelen zijn in mijn bezit en de rechten liggen bij Polyvisie.