Gisteren was de dag dat mijn vader overleed. Woensdag 12 december 2012, rond de tijd dat ik dit nu schrijf. Zoals ik eerder schreef constateerde een geriatrisch arts een jaar geleden beginnende Alzheimer bij hem. Met medicijnen was dat te onderdrukken. Maar na een periode van thuisverzorging is hij drie maanden geleden definief opgenomen in een verpleeghuis.

Dinsdagavond rond elf uur werd mijn broer, eerste contactpersoon, gebeld. Mijn vader was onrustig werd hem verteld, ze hadden hem morfine toegediend. Een half uurtje later besloten we er naar toe te gaan.

Geleidelijke achteruitgang

Mijn vader afgelopen juli, soms verward, soms helder. Op de foto met de grasegel die hij maakte bij de dagopvang.

Tot zondag was zijn toestand wisselend. Een slechte dag volgde op een goede, en andersom. Geleidelijk liep hij de afgelopen weken steeds minder goed. Horen ging nog wel, als zijn gehoorapparaat werkte en hij zich concentreerde. Praten werd moeilijk, zijn stem klonk steeds zwakker. Tot twee weken geleden had hij nog zijn karakteristieke, ondeugende pretoogjes. Aan zijn blik zagen we dat hij ons nog herkende.

Tijdens  het Sinterklaasfeest vorige week in het verzorgingshuis had hij nog enthousiast meegedaan. Maar de dag erop bracht hij weer slapend door. Uit de gebrekkige communicatie bleek dat hij er geen zin meer in had.

Verder achteruit

Vanaf zondag kwam hij zijn bed niet meer uit. Het is snel gegaan, zei de verpleegster toen, terugkijkend op de drie maanden. Veel ‘patiënten’ zaten er al jaren.

De dinsdagavond na het telefoontje stonden mijn moeder, broer en ik aan zijn bed. Hij ademde rustig. In de twee uur dat we aan zijn bed zaten veranderde er weinig. Dit kon nog wel een tijdje duren. Uren, dagen, misschien langer. Wie zou het zeggen. We gingen weer naar huis.

Mijn vader overleed

Gisterenochtend werd mijn broer weer gebeld. De nachtverpleegster die regelmatig ging kijken bij mijn vader en dan zijn mond bevochtigde, had hem daarbij steeds levend aangetroffen. Ze was kort daarvoor nog geweest. Bij het wisselen van haar dienst ging ze nog even bij hem langs. Toen bleek hij voor altijd ingeslapen.

Anderhalf uur na het telefoontje stonden we weer aan zijn bed. Hij lag nog in precies dezelfde houding als waarin we hem die nacht hadden achtergelaten. We konden niet anders dan constateren, terugkijkend op het afgelopen jaar, dat hij dat laatste jaar zijn eigen weg had bewandeld. Niet altijd, door de gevolgen van zijn Alzheimer, zoals hij wellicht had gewild. Maar toch in de natuurlijke geleidelijkheid die je elk mens gunt naar zijn laatste ademtocht.

Aanvullende informatie

Nico van Maarseveen (11 april 1929 – 12 december 2012)

Eerdere berichten (in volgorde van oudste naar recent):
• Weg met de ziekte Alzheimer
• De ziekte van Alzheimer bestaat niet
• Grasegel (iets dat mijn vader maakte bij de dagopvang)
• Nooit meer terug

Zie ook het bericht ‘natuurlijke dood of niet?‘