Jij bent creatief, ik weet het zeker
Vorige week zei ik tegen een vrouw, ‘jij bent creatief. zeker weten’. Ik had haar kort daarvoor leren kennen en ze hamerde erop dat ze niet creatief was. Ze had me juist haar bijzondere verzameling zelfgemaakte poppen laten zien. Op het moment dat ze weer zei ‘niet creatief te zijn’ zaten we in haar woonkeuken te genieten van een heerlijke maaltijd.
Ok, met haar poppen zat ze wellicht op het randje van expressie en creativiteit. Iets wat door veel mensen door elkaar wordt gehaald. Maar tijdens het bereiden van het eten had ik gezien dat ze creatief is. Jij bent creatief, zei ik haar daarom tenslotte.
Jij bent creatief
Bij creativiteit denken de meesten aan bepaalde beroepen, zoals kunstenaar of reclamemaker. Maar we kennen toch allemaal de ‘creatieve boekhouder’, terwijl iedereen, behalve de boekhouder, weet dat er geen saaier beroep is dan dat. Het gaat er om dat je oorspronkelijk denkt. En dat kan overal.
Bij het uitvoeren van een recept, bij het oplossen van huishoudelijke ongemakken, bij het bedenken van een financiële constructie. In het leven zijn er dagelijks redenen om creatief te zijn. Situaties waarin we bedenken hoe we, om welke reden dan ook, iets anders kunnen aanpakken dan we gewoonlijk doen.
Voorwaarde voor creativiteit
Belangrijkste voorwaarde voor creativiteit is volgens mij ‘niet bang zijn voor het nieuwe, het onbekende’. En geen belang hechten aan de mening en opmerkingen van anderen, zou ik er aan toe willen voegen.
Als je aan genoemde voorwaarden voldoet kun al creatief zijn met eenvoudige zaken. Ik zie dan mijn moeder met huishoudelijke oplossingen bezig. Dan repareert ze bijvoorbeeld met elastiekjes en wasknijpers een vogelvoedplaats.
Structureren
Bij grotere problemen zal structureler gewerkt moeten worden. Met name om een oplossing die is bedacht uitvoerbaar te maken. Er zijn daarvoor talrijke technieken en methoden, die bovendien je creativiteit verhogen. Daarmee krijg je meer oorspronkelijke ideeën en verhoog je de kwaliteit van de gevonden oplossingen. Maar open staan voor het onbekende is volgens mij ook bij grotere problemen het belangrijkst.
Creatieve denktechnieken
Denktechnieken heb ik altijd wat kunstmatig gevonden. Ze kunnen wel helpen bij bepaalde problemen. Het mooist is echter als ze op een gegeven moment een natuurlijk onderdeel worden van je denken. Maar bij velen blijft het een trucje.
De denktechniek (of methode) die ik zelf het meest gebruik, ben ik ‘de topische vragen van Osborn’ gaan noemen. Dat zijn om te beginnen de gewone topische vragen. Die noemen sommigen de W-vragen: wie, wat, waar etc vragen. Alex Osborn vult dat aan met vergroten, verkleinen, vermeerderen, omdraaien etc van het denkonderwerp.
Ideaal met kennis
Voorwaarde voor creativiteit is dus een zekere ongeremdheid in je denken, om ‘open staan voor het onbekende’ eens anders te formuleren. Een andere behoefte bij creatief denken is kennis. In het algemeen niet te gespecialiseerd, maar liever wat generalistisch. Kennis en ongeremdheid geven de optimale mogelijkheid te combineren met gegevens en zo tot nieuwe oplossingen te komen. Wanneer je creatief moet zijn op een bepaald terrein, binnen een bepaalde branche, kan het natuurlijk geen kwaad daar wat extra kennis over op te doen.
Nog even samengevat
- Ongeremd denken, open staan voor het nieuwe, onbekende is een voorwaarde (je bent het of je bent het niet; het staat aan of uit)
- Kennis is creatief voedsel (je kunt het vermeerderen, waarmee je mogelijkheden toenemen)
- Denktechnieken zijn gereedschappen (als je ze nodig hebt kun je ze gebruiken)
Situatie aanpassen
In één van mijn aantekeningen over creativiteit vond ik manieren om je creativiteit te verhogen door een situatie te veranderen, dus niet door denktechnieken. Het zijn geen denktechnieken. Maar manieren waarvan je zou kunnen zeggen dat ze je vrijer maken, je angst voor het onbekende wegnemen, je ongeremder maken.
Zoals gezegd zijn dat volgens mij de belangrijkste voorwaarden voor creativiteit. Sommige methoden uit een lijst van meer dan 100 situaties, hebben een hoog Diederik Stapel gehalte; in ieder geval zou ik ze met een korreltje zout nemen. Maar baat het niet, weet dan wat ik zeg “jij bent creatief, ik weet het zeker”.
Voorbeelden van je situatie veranderen
Enkele van de genoemde methoden (de links zijn willekeurig niet per se naar het genoemde onderzoek):
-
Drink een borrel
Volgens een onderzoek aan de Universiteit van Chicago waren deelnemers die drie glazen jenever hadden gedronken creatiever dan een groep deelnemers die niet hadden gedronken.
-
Kijk naar blauw of groen
Deze twee kleuren verbeteren de uitvoering van denktaken. Volgens de onderzoekers komt dit door dat we blauw associëren met de lucht en groen met groei. Onderzoek naar het effect van kleuren is onder andere uitgevoerd door de Universiteit van British Columbia in Canada en de Universiteit van München.
-
Schrijf weer met een vulpen
Volgens orthopedisch chirurg Alton Barron en zijn vrouw Carrie wordt onze creativiteit gestimuleerd door de inktvlekken, de motoriek die nodig is voor het schrijven, de geur van het papier en de inkt.
-
Luister naar muziek
Hier vallen wetenschappers over elkaar heen. Waar de één beweert dat Bach de ultieme muziek schreef voor creativiteit, houdt een ander het op Mozart en spreekt zelfs van het ‘Mozart-effect’. Weer andere zien positieve verbetering van de denkvaardigheid bij hiphop en house, terwijl er zelfs wetenschappers zijn die Metallica aanbevelen. Ik houd het er op dat jouw favoriete muziek je in een positieve stemming brengt en dat kan nooit kwaad.
-
Denk aan iets ver weg in tijd of plaats
Onderzoekers van de Indiana University in Bloomington beweren dat je vaardigheid problemen op te lossen verbeterd door bijvoorbeeld aan een diner te denken in Parijs op 15 augustus 2020. Zo’n gedachte zet je fantasie aan het werk en fantasie en creativiteit zijn als broer en zus. Jezelf zien in de Amerikaanse burgeroorlog mag ook of je kunt gewoon in het heden blijven en bedenken hoe het is nu in Syrië te zijn.
-
Gebruik je handen
Op de Universiteit voor Management in Singapore ontdekte enkele psychologen dat het goed is om je handen te gebruiken. Je wordt creatiever door je vingers en handen te gebruiken, duim omhoog en ‘high five’ (middelvinger wordt niet genoemd). Met je handen werken, breien en koken worden als voorbeeld genoemd, stimuleert veel zenuwen en je creatieve brein.
-
Doe je werk in een café
Volgens een recente studie kun je creatiever denken als je in een omgeving zit met wat rommelig achtergrond geluid. Door het afleidende geluid zou je geconcentreerde moeten zijn op je werk en daardoor beter denken en fantaseren.
-
Ga naast een doos zitten
Ga letterlijk naast een doos zit, naar het bekende gezegde ’think out of the box’ dat bij creatief denken vaak wordt gebruikt. Onderzoekers van Cornell University merkten dat het werkt. En heb je geen grote kartonnen doos dan kun je ook een andere ruimte gaan zitten, bijvoorbeeld de bezemkast.
-
Lachen
Bij de Universiteit van Western Ontario ontdekten ze dat lachen je humeur verandert en het hersendeel activeert dat onder andere je creatief denken regelt. Dus pak naast al die actiefilms ook eens een komedie, lees een grappig boek of laat op een andere manier de tranen over je wangen lopen, van het lachen natuurlijk.
-
Doe oog oefeningen
Door oog oefeningen krijg je een betere samenwerking tussen je linker- en rechterhersenhelft. Volgens onderzoekers van Richard Stockton Colleg in New Jersey bevordert dat het creatieve denken. Dertig seconden met je ogen horizontaal van de linker- naar de rechterooghoek bewegen en terug is daarbij al voldoende voor een aanzienlijke verbetering.
en zo kan ik nog wel even doorgaan…
zie ook bericht ‘een goed idee bedenken‘, met o.a. de topische vraagstelling van Alex Osborn.
Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.