- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Kunst !? Wat is dat tegenwoordig (nog)

Een paar weken geleden las ik een recensie van het boek ‘What are you looking at?’. Een boek over moderne kunst, van Will Gompertz, redacteur kunst van de BBC. Ik weet niet meer waar ik het las. Maar het leek me wel interessant.

Want kunst wordt steeds moeilijker te duiden. Natuurlijk kun je het als waarnemer beperken tot bekijken van wat je mooi vindt, wat je aanspreekt, wat emoties oproept. Maar er is zo veel meer.

Kunst leren

Ik vind het leuk om te leren, te zien wat de grote verbanden zijn en te ontrafelen wat ergens achter zit. En dat lijkt bij kunst steeds lastiger. Waarom is het ene schilderij of de foto kunst en het andere niet. Ligt het alleen aan de bekendheid van de maker? En waarom is de ene schilder of fotograaf belangrijker, beter of zijn werk waardevoller.

Wellicht dat het boek ‘What are you looking at?’ weer een deeltje van die sluier kan oplichten. Dat dacht ik toen ik het las.

Van Meegeren over kunst

In de tussentijd las ik de ‘alchemist van de Roquebrune’ opnieuw. Daarin zegt Han van Meegeren rond 1947:

Maar de modernen, de aan de mode onderhevigen, hadden in die jaren slechts de zucht om in een recordtijd beroemd te worden. Zij kenden geen ontroering die hen uit de natuur tegemoet straalde. Ze verfden de idee; zij ontdekten dat de idee tastbaar en zichtbaar was. Het waren wood-be-intellectuelen die ontroerd werden door hun eigen kennis, welke hen aanwaaide zonder, dat zij er voor arbeidden.

Ik heb mijn werk altijd zeer ernstig opgevat, van kind af aan. Ik vind dan ook dat de tegenwoordige jonge schilders niet voldoende studeren. Een kunstenaar moet iedere dag tekenen en schilderen, want het kost een mensenleven om een goed schilder te worden. …Een schilder moet alles kunnen maken, weet u, de moderne schilder laat te veel weg. Hij laat weg wat hij niet kan of niet kent.

KUnst van Picasso, the old fisherman uit 1895

The Old Fisherman (Pablo Picasso 1895; 14 jaar oud)

De persoon telt

Het lijkt tegenwoordig bij kunst, maar niet alleen daar, vooral te gaan om de persoon en het verhaal. Niet om het kunstwerk, het vakmanschap en de boodschap van een werk op zichzelf.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, hadden Appel, Picasso en anderen de schildertechnieken geleerd. Ze konden op klassieke wijze portretten en landschappen schilderen.

Dat deden ze ook vóór ze aan het werk begonnen waarvan mensen zeggen:’dat kan mijn zoontje van vijf ook’. Maar geldt dat ook voor een Hirst, Koons en generatiegenoten?

Kennis en kunde

Als kunstenaar kun je kennis op doen en trainen. Daarna kun je het gebruiken en loslaten. Kennis wordt dan een vaardigheid die een deel is van jezelf. Het is gereedschap waarmee je een idee dat je wilt overbrengen in schilderkunst of fotografie optimaal kunt uitvoeren.

Vanavond is er een documentaire over de fotograaf Gregory Crewdson. De afgelopen drie jaar gebruikte ik de geënsceneerde foto’s van hem als wallpaper op mijn computer. Zijn foto’s vergen veel voorbereiding en kennis van licht, belichting en afdruktechnieken. Je kunt het mooi, leuk of lelijk vinden. De kopers voor de tien afdrukken die hij per foto maakt staan in de rij en hebben, voor Gregory aan het werk gaat, al 25.000 dollar overgemaakt voor een afdruk. Is het kunst?

Meer informatie: