Bij elke crises komt altijd het kaf tevoorschijn. Crises hoeven daarom niet verkeerd te zijn. Ze zijn als de ziektes die mensen hebben. Je blijft doorhollen tot de ziekte je maant rust te houden. Bij een crisis wordt je ook gedwongen stil te staan en het kaf van het koren te scheiden.

Het kaf, oorspronkelijk een vliesje van een graankorrel dat verwijderd moest worden, is een symbool geworden van hetgeen dat slecht, niet bruikbaar, niet nodig is en dat moet worden gescheiden van het mooie, goede, noodzakelijke, winstgevende etcetera.

Afgelopen week hoorde ik het meerdere keren in diverse context. Zelf denk ik nu bij het kaf en koren scheiden aan de wijze waarop bedrijven overleven, of juist niet. Ter illustratie:

Makelaars en tussenpersonen

Ik heb in de afgelopen jaren meerdere malen voor makelaars en tussenpersonen gewerkt of kunnen werken. Kunnen werken, omdat ik zelf niet met ze verder wilde. Ik generaliseer natuurlijk als ik zeg  dat deze beroepsgroep weinig meer kan (kon) dan aan- en verkoop bij elkaar brengen en daar met een beetje provisie tussen hangen. Zelf zeggen ze daarom vaak grappig bedoeld ‘als niets lukt, kun je altijd nog makelaar worden (of verzekeringen verkopen), haha’. Zou je nog denken dat het voortkwam uit introspectie, dan vergis je je. Zelfs de grap behoort tot het vaste, op elkaar afgestemde, cliché-pakket dat ze allemaal als bagage met zich meezeulen.

Als er weer eens één onderkende dat de zaken minder goed gingen maakte ik een analyse van bedrijf, werkwijze, concurrentie en dergelijke en kwam met een voorstel. Ook wanneer het voorstel als deskundig, briljant of bruikbaar werd betiteld bleven ze dan dralen (voor mij het moment om af te haken). De beroepsgroep is namelijk aards conservatief. Ze kijken vooral naar elkaar en staren naar de eigen navel, om er nog maar eens uitdrukking in te gooien.

Binnen de beroepsgroep, waar ik dan makelaars en verzekeringverkopers op één hoop gooi, is het kaf aardig van het koren aan het scheiden. En het lijkt erop dat de schifting is gemaakt en dat de goede zijn overgebleven.

Natuurlijk zijn sommigen verdwenen door nieuwe regelgeving, te veel overhead en dergelijke. Maar van degenen die bijtijds reorganiseerden gingen er echter alsnog onderuit, doordat ze creativiteit, flexibiliteit en dergelijke missen en bleven zoeken naar oplossingen bij collega’s.

De crisis, met alle gevolgen, maatregelen en dergelijke, heeft de makelaar nieuwe stijl afgeleverd. Het proces is nog aan de gang, maar het lijkt er op dat deze nieuwe makelaar een individu is die op zijn eigen wijze een klantenkring bedient en zich durft te onderscheiden.

Autohandel

Enigszins op gelijke wijze zag ik het gebeuren in de autohandel. Ook een conservatieve wereld waar iedereen hetzelfde doet. Voor de crisis lukte het sommigen nog mooie omzetten te maken, maar nu zijn het vooral de ondernemers die het altijd al anders durfden doen die overleven. Ja, en de ondernemers die nog wat financiële middelen over hebben om op in te teren; zij die hopen dat het snel beter gaat in plaats van het roer om te gooien.

Een paar maanden geleden zei ik bot tegen een auto-ondernemer die nog steeds vanuit zijn oude angstpatronen werkt: ‘Joh, je buurman is failliet en andere collega’s zijn failliet, bijna verdwenen of ook de weg kwijt. Je kunt ze niet meer als voorbeeld nemen. Ga eindelijk zelf nadenken hoe je jouw bedrijf runt.’

Ik wachtte even om te kijken naar zijn reactie en ging verder ‘prachtig toch, je mag helemaal zelf bepalen hoe je verder gaat. In je eentje, op een manier die helemaal van jou is. Als je rekening houd met hoe de markt is veranderd, kun je het daar omheen invullen zoals je altijd al wilde.’

Het kaf

Natuurlijk zijn er meer branches waar ondernemers niet verder komen dan naar hun collega’s kijken. Denk alleen al aan al die flyers, soms niet meer dan getypte briefjes, van schoonmaakbedrijven die allemaal vrijblijvend hun diensten aanbieden. Er zijn weken geweest dat ik er vijf of meer op mijn mat vond en allemaal met dezelfde van elkaar overgeschreven argumenten.

Krijg je een flyer van een eetcafé die is gaan cateren en die aanbied de broodjes voor de lunch te verzorgen, dan kun je er op wachten dat zijn collega’s het initiatief volgen. Idem de APK-bedrijven.

Het koren

De wereld is veranderd. Was er geen crisis geweest, dan hadden bedrijven hun bedrijfsvoering ook moeten aanpassen. Maar met alle gevolgen van de crisis erbij is het noodzaak geworden. Het zijn niet de bedrijven, wat vaak wordt gezegd, die bijtijds bijstuurden die tot het koren (gaan) behoren. Want daarbij zijn wellicht goede maatregelen genomen, maar vaak nog op oude denkbeelden. Het gaat nu om introspectie, creativiteit, visie en daadkracht.

Daarvoor moet je goed kijken waar je staat en nadenken over waar je heen wilt. Vergeet daarbij de oude denkbeelden.