Communicatie
Naar aanleiding van het bericht van gisteren over onbetrouwbaarheid ontving ik een aantal mailtjes en telefoontjes. Het bevestigde wat me de afgelopen weken weer vaker opviel, mensen communiceren slecht. En dan bedoel ik niet per se het overbrengen van een boodschap. Maar ook het kennen van de processen, doorzien van de mogelijke miscommunicatie en dergelijke. Ook bleek uit de reacties dat met de crisis de achterklap, het achter de rug van iemand over hem/haar communiceren, lijkt te zijn gegroeid.
Communicatie
Er zijn meerdere manieren om communicatie te definiëren. Grofweg betekent communicatie het naar buiten brengen van een boodschap. De definities komen allemaal ongeveer op hetzelfde neer. De gekozen formulering heeft dan ook vooral te maken met de invalshoek.
Een journalist zal communicatie in verband met zijn stukje in de krant anders formuleren dan de medewerker van de personeelsafdeling bij beoordelingsgesprekken. En een sociaalpsycholoog zal wellicht voor de formulering van zijn definitie andere woorden gebruiken.
Zoals de meeste mensen ervaar ik meerdere communicatiesituaties. Maar de belangrijkste of eigenlijk meest essentiële en basale is één op één communicatie. Alleen daarbij kun je tot ware communicatie komen.
Terug naar de grove definitie
Communicatie is het naar buiten brengen van een boodschap. In een één op één situatie zegt iemand iets. Hij brengt een boodschap naar buiten. De ontvanger hoort de boodschap en zou in het gunstigste geval deze boodschap willen dupliceren.
Dupliceren wil zeggen dat hij de boodschap zonder eigen invulling voor 100% begrijpt zoals de boodschapper het bedoelt. Als dat is gebeurd kan de ontvanger reageren door een eigen boodschap te brengen. De ontvanger en boodschapper wisselen dan van positie.
Dupliceert de ontvanger de boodschap niet. Dan zouden beide gesprekspartners net zo lang door kunnen gaan met over en weer vragen stellen, uitleg geven en dergelijke tot de boodschap is gedupliceerd. Waarna een nieuwe boodschap naar buiten kan worden gebracht of de rollen worden omgedraaid.
In de praktijk blijkt het al moeilijk tussen twee mensen zo ver te komen of gaan dat ze elkaars boodschap 100% dupliceren. Laat staan als er een derde bij het gesprek betrokken is, of zelfs een groep (three is a crowd…). Miscommunicatie, conflict en dergelijke ligt dan op de loer.
Als de derde bij het gesprek is, en de intenties zijn goed, dan zou je in theorie gedrieën tot duplicatie kunnen komen. Maar als de derde niet bij het gesprek is wordt dat moeilijk. Omdat het in de praktijk nauwelijks voorkomt dat twee mensen elkaars boodschap volledig dupliceren, wordt de derde een stoorzender.
Achterklap
Is een boodschap tussen twee personen niet gedupliceerd dan maakt berichtgeving van een derde dat meestal voor altijd onmogelijk. Eén van de twee personen is niet aanwezig en heeft dus geen weet heeft van de vervolgberichten.
Ik noem de berichtgeving van de derde achterklap, het achter iemands rug communiceren. Ik zeg hier bewust hier niet kwaadspreken of roddelen, wat de gebruikelijke definitie is van achterklap. Want vanuit wat ik hierboven schreef over dupliceren, kunnen zelfs positieve berichten storend werken.
Belang(rijk)
Als een boodschapper zegt ‘mijn lievelingskleur is rood’. Dan kan de ontvanger om het te dupliceren vragen ‘rood zoals de omslag van dit boek of het rood van deze wijn’ etc. Maar iedereen begrijpt dat het belang van dupliceren afhangt van het soort gesprek. Bij een terloopse opmerking over de lievelingskleur is het nauwelijks relevant. Maar als het over de kleur van een huisstijl, aan te schaffen stoel of auto gaat is het wel van belang, gezien de uitgebreide kleurschakering van rood, die absoluut verschil maakt.
Bij ingewikkelde, emotionele of meer abstracte onderwerpen is dupliceren van wezenlijk belang. Achterklap, zoals hierboven gedefinieerd, is dan storend. Het is waar soaps op worden gebouwd, zie ook communicatielijnen.
Intentie
Ik ken mensen die zich nooit negatief uitlaten over onderwerpen of mensen en ik ken mensen die zich vrijwel alleen negatief uitlaten. En er zijn mensen bij wie het afhangt van de situatie.
Positief of negatief communiceren door een derde persoon over een onderwerp dat ‘hangt tussen twee andere personen’ is even schadelijk. Het verschil tussen positief of negatief bij een derde persoon zit hem doorgaans in ‘lekker in zijn vel zitten’ (en daardoor positief ingesteld) of ‘onzeker, angstig’ (en daardoor negatief). Beiden hebben mogelijk niet de intentie storend te zijn.
Maar veel derde personen hebben wel slechte intenties met hun uitlatingen. Ze zijn bewust of onbewust kwaadwillend, manipulatief of dienen een belang.
Terugkoppeling
In eerdere berichten gaf ik aan dat ik terug koppel. Ik ga het niet terugzoeken, maar in communicatielijnen, foute jongens, flapdrol en gisteren in onbetrouwbaar zal het zeker voor komen. Hoewel ik het dan geen terugkoppelen noem.
Het komt er op neer dat ik bij twijfel, onduidelijkheid en dergelijke naar de oorspronkelijke gesprekspartner ga en zijn bericht verifieer. Helemaal wanneer ik vermoed dat er door een derde persoon slechte intentie in de communicatie is gebracht. Vanzelfsprekend is het al dan niet terugkoppelen afhankelijk van het onderwerp en de relevantie daarvan. Terugkoppelen gebeurt soms door een directe vraag, soms door een onderwerp opnieuw ter sprake te brengen.
Nuance
Zoals gezegd zijn er veel manieren om communicatie de definiëren. Nuanceringen zijn er echter nog veel meer bij communiceren. Of eigenlijk, er is veel meer over communicatie te vertellen. Het bovenstaande is behoorlijk theoretisch. In de praktijk kan communicatie vele kanten op. De weg van communicatie tussen twee personen heeft al vele zijwegen en is dus al moeilijk genoeg. Wanneer er een derde of meer personen bij betrokken zijn groeit de mogelijke complexiteit.
Laat de boodschap van dit bericht dus zijn ‘onthoud u van achterklap’.
Vorige en volgende berichten
« Ouder: OnbetrouwbaarNieuwer: Strategie en tactiek – waar gaat het fout »Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.