Mijn vader kreeg voor zijn twaalfde verjaardag een kleine modelspoorbaan. Af en toe zette hij de baan op, maar zijn enthousiasme verdween altijd weer snel. De trein kon alleen maar rondjes rijen. Soms verlengde hij zijn spel. Dan maakte hij van een doos een tunnel en werd een sigarendoos een perron, maar erg lang duurde het nooit. Tot mijn opa enkele jaren later bij een vriend een modelspoorbaan op zolder had zien staan. Mijn grootvader was enthousiast en bracht dat over op mijn vader. Samen bouwden ze een grotere modelspoorbaan. Ze struinden samen verzamelbeurzen af, knipten grasveldjes en lijmden huisjes.

De modelbaan groeide en al snel moesten ze de baan van de voorkamer naar zolder verhuizen. Ze hadden direct een bijna tien keer zo grote oppervlakte tot hun beschikking. Mijn vader was inmiddels getrouwd en ik, zijn eerste kind, was op komst. Nog regelmatig bouwde mijn vader samen met mijn opa aan de baan, maar zijn bijdrage werd geleidelijk minder.

Ik denk dat ik een jaar of zes was toen ik voor het eerst de spoorbaan mocht zien. Ik had er al wel over gehoord, maar ik kon me nauwelijks een voorstelling maken van waar het over ging. Het licht van de zolder was uit en mijn opa leidde mij naar binnen. Toen hij de hoofdschakelaar van de baan omzette begonnen locomotieven te bewegen en lampjes te branden. Ik herinner me de overweldigende indruk die de baan maakte. Het was enorm groot, er brandde lichtjes in huisjes en lantaarnpaaltjes, er reden treintjes in allerlei richtingen en overal stonden poppetjes. Mijn opa stond achter een mengtafel met knopjes het geheel te regelen. Later heb ik het gordijntje opgetild dat rond de hardhouten platen was gespannen en zag de wirwar van elektriciteitsdraadjes waarmee alles was verbonden.

Het is mijn opa nooit gelukt mij ook enthousiast te maken voor het werken aan de spoorbaan. Ik lijmde wel eens een huisje in elkaar, maar een echte hobby is het nooit geworden. Toen mijn grootouders enkele jaren later kleiner zouden gaan wonen probeerde mijn opa nog een keer zijn enthousiasme op mij over te brengen. Ik weet niet of mijn reactie er toe bij heeft gedragen, maar vlak voor de verhuizing kwam een man de, in tientallen dozen ingepakte, modelspoorbaan ophalen. Mijn opa had zijn hobby afgesloten.

verschenen in het tijdschrift OOK! – foto uit archief Deuxième/Polyvisie – het verhaal is niet autobiografisch.