Nachtwacht opnamen
Vandaag opent het Rijksmuseum, ruim vijf jaar later dan gepland, haar deuren weer voor het publiek. Na negen jaar werd de Nachtwacht van Rembrandt als laatste kunstwerk, op woensdag 27 maart 2013, weer teruggehangen op zijn vertrouwde plek in het museum.
Voor de Nachtwacht opnamen van Polygoon/Polyvisie ging het schilderij in 1953 al een keer van de muur. Voor expositie, permanente verhuizing of uit beveiliging werd het wellicht beroemdste werk van het museum vaker verplaatst.
De Nachtwacht
De Nachtwacht werd door Rembrandt geschilderd in opdracht van enkele schutters van een klovenierscompagnie uit Amsterdam. Zij gaven de opdracht in 1638.
Rembrandt werkte ruim drie jaar aan het doek, waarschijnlijk op de binnenplaats van zijn woning aan de Breestraat.Het doek heet officieel ‘’De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren’. In 1642 verhuisde het doek van het atelier van Rembrandt naar de grote zaal van de schuttersvereniging aan de Kloveniersdoelen (tegenwoordig Nieuwe Doelenstraat). Deze feestzaal bevond zich in de kort daarvoor gereed gekomen nieuwe zijvleugel van het gebouwencomplex.
Daar hing het schilderij tot het in 1715 naar het stadhuis van Amsterdam verhuisde. Dat was toen gevestigd in wat nu het Paleis op de Dam heet. Het schilderij bleek te breed om tussen twee deuren in een zaal te hangen. Er werd daarom een stuk van de zijkant en onderkant afgesneden. Van 5 bij 3,88 meter werd het schilderij 4,37 bij 3,63 meter. Omdat Rembrandt ook een kleine kopie schilderde van de Nachtwacht, weten we hoe het werk er voor de versnijding uit heeft gezien.
Koninklijk museum
De Bataafse republiek, ingesteld na de vlucht in 1795 van stadhouder Willem V, had inmiddels veel kunstverzamelingen in beslag genomen. Deze werken werden in 1800 ondergebracht in het museum Nationale Kunst Galerij, dat was gevestigd in Huis ten Bosch in Den Haag. Toen Lodewijk Napoleon in 1806 koning van Holland werd veranderde hij de naam van het museum in Koninklijk Museum. En in 1808 besliste hij dat het museum in Amsterdam moest worden gevestigd. Daar werd het in het stadhuis (Paleis op de Dam) samengevoegd met de kunstverzameling van de gemeente Amsterdam, waaronder de Nachtwacht.
Trippenhuis
Het stadhuis bleek al snel te klein voor de verzameling van het Koninklijk Museum. Het museum verhuisde in 1817 naar het huis dat door de gebroeders Trip, rijk geworden van de wapenhandel, rond 1660 was gebouwd. De naam van het museum veranderde in Rijksmuseum. De Nachtwacht bleef tot 1885 in het Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal 26. Want in dat jaar 1885 kwam het door Pierre Cuijpers ontworpen huidige gebouw van het Rijksmuseum gereed.
Het Rijksmuseum
De Nachtwacht hangt vanaf 1885 in het huidige gebouw van het Rijksmuseum als bruikleen van de gemeente Amsterdam. Vanaf 1906 in de speciaal voor het schilderij gebouwde Nachtwachtzaal.
De eerste keer dat het schilderij uit het gebouw verhuisde was in 1898. Ter gelegenheid van de inhuldiging van Koningin Wilhelmina ging De Nachtwacht naar het Stedelijk Museum waar de eerste overzichtstentoonstelling van werken van Rembrandt was georganiseerd. Lees hier over de voorvallen op de weg terug in 1898.
In de oorlog werd de Nachtwacht meerdere keren verplaatst, lees daarover in het bericht dat ik eerder schreef over het boek van de Heer Baard.
Kort na de oorlog werd het schilderij één keer van de muur gehaald voor opnamen van Polygoon/Polyvisie. Maar de filmers en fotografen van Polygoon/Polyvisie zijn vaker in het Rijksmuseum geweest om Nachtwacht opnamen te maken, zoals te zien is op de twee foto’s van werkopnamen hierboven. Polygoon maakte bijvoorbeeld een reportage over de restauratie van de beschadiging in 1975. De kleurenfoto hiernaast is van een fotosessie voor de educatieve diaserie ‘Details van de Nachtwacht’, waarvan ik de talrijke detailopnamen in het archief heb.
Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.