Oranjebitter, een column van Pamela Hemelrijk.

Eerlijk gezegd had ik tot voor kort eigenlijk geen uitgesproken mening over de monarchie versus de republiek, maar het is gek hoe een bal kan rollen: sinds de media ons bombarderen met republikeinse sentimenten vallen mij steeds meer argumenten in ten faveure van de monarchie. Het zal wel te maken hebben met de onuitroeibare neiging in onze familie om een tegendraads standpunt in te nemen, al was het maar voor de sport.

Om te beginnen stoort me het alom gehanteerde kulargument dat de monarchie ‘niet meer van deze tijd’ is. Dat iets ‘niet meer van deze tijd’ is, zegt volgens mij niets over de intrinsieke waarde ervan, en dat iets wel van deze tijd is, wil nog niet zeggen dat het daarom ook bestaansrecht heeft. MiIieuvervuiling, voetbalvandalisme, vliegtuigkapingen en computervirussen zijn in hoge mate van deze tijd, maar dat maakt ze nog niet tot een aanwinst voor de samenleving. Waskaarsen, olielampen, zeilschepen, Griekse tragedies, films van Charlie Chaplin en foto’s van Jacob Olie zijn niet van deze tijd, maar ik zou ze toch niet graag willen missen. Daarbij komt dat het altijd de criticasters zijn, die zich aanmatigen om uit te maken wat wel van deze tijd is en wat niet. Jongeren die pakweg in een Bach-orkest spelen, of in een Gregoriaans koor zingen, krijgen van de media ook altijd de vraag naar hun hoofd waarom ze dat doen: ‘Want dat is toch zeker niet van deze tijd?’ Die jongeren, zo heeft de onvolprezen Karel van het Reve al eens opgemerkt, zouden daarop natuurlijk moeten antwoorden: ‘Het feit dat Bach nog steeds door jongeren van deze tijd wordt gespeeld, bewijst dat Bach wel degelijk van deze tijd is. Sinds wanneer heeft u meer recht om uit te maken wat van deze tijd is dan wij?’

Verder valt me in dat de voornaamste taak van een staatshoofd, namelijk het boven de partijen staan, bij een koning in betere handen is dan bij een president (vooropgesteld natuurlijk dat die koning niet totaal geschift is). Vooral nu onze gekozen bestuurders de democratische beginselen steeds brutaler aan hun laars beginnen te lappen, de laatste tijd. in zo’n geval kan het eigenlijk helemaal geen kwaad om een staatshoofd te hebben dat hoegenaamd geen bindingen heeft met enige politieke partij.  Mensen die het weten kunnen, hebben mij vaak verteld dat het kabinet- Den Uyl indertijd mede op aandrang van Juliana tot stand is gekomen. Juliana wilde dat, niet omdat zij marxistische sympathieën koesterde, maar omdat zij het onaanvaardbaar en ondemocratisch vond dat de grootste partij van Nederland al bijna tien jaar buiten de regering was gehouden. Als dat waar is (en ingewijden a la Harry van Wijnen beweren dat), dan heeft Juliana, ondanks haar door sherry en tranquillizers benevelde brein, daarmee alleen al haar bestaansrecht afdoende bewezen. Want welke gekozen president zal het ooit in zijn hoofd halen op een dergelijke manier de democratie en het landsbelang te laten prevaleren boven het belang van zijn eigen partij? Waar komt trouwens het naïeve idee vandaan dat de republikeinse staatsvorm als zodanig een garantie zou zijn voor meer democratie? Uit Cuba? Noord-Korea? De Filippijnen? Het Servië van Milosevic? Het Iran van de ayatolla’s? Het Irak van Saddam Hoessein? Het Suriname van Bouterse? Het Argentinië van Videla? Het Chili van Pinochet? Het Paraguay van Stroessner? Het Haïti van Papadoc? Het Italië van Mussolini? Het China van Mao? De Unie der Socialistische Sovjetrepublieken?

Naast mij bevindt zich een kraakpand, waarvan de bewoners inmiddels geheel zijn verburgerlijkt. Tien jaar geleden daarentegen huisden daar nog rabiate anarchisten die permanent rondliepen met bivakmutsen, walkietalkies, koevoeten en bloedhonden. Wij waren eerlijk gezegd een beetje bang voor die lui. Maar op Koninginnedag zaten ze altijd met oranje gespoten hanenkammen voor de deur inferieure pannenkoeken te verkopen, en zelfs hun bloedhond had dan een roodwitblauwe sjerp om zijn nek met een Beatrix-button erop. En dan dacht ik altijd: ‘Gezegend het land waar zoiets mogelijk is. Dat het altijd zo moge blijven.’

Bovenstaande Oranjebitter komt uit:

Niemands Knecht

, pamfletten uit het Hemelrijk 1993 – 2002. Een boek met de subversieve columns die Pamela Hemelrijk schreef voor het AD. Bovenstaande column verscheen 10 mei 2000.

Elke column in het boek is een pamflet inderdaad, het hekelt gewoontes en gebruiken en toont misstanden. Maar wat heerlijk om bij het lezen te constateren dat er weinig is veranderd. De politieke poppetjes heten anders, maar hun daden zijn hetzelfde. Of is er toch een lichte verbetering. Het boek blijft een aanrader.

Zie ook: Niemands Knecht