In 1993 kreeg ik aan het eind van een persbijeenkomst van WordPerfect de CD ‘Innovators’. Een CD met experimentele, originele composities die ik regelmatig beluisterde. Dat de CD ook CD-rom bevatte was wellicht nieuw, maar niet bijzonder.

Enkele jaren daarna kreeg ik van mijn toenmalige vriendin de CD ‘de Waarheid’ van Marco Borsato. Nog steeds zijn beste CD, volgens mij. Maar het bevreemde me dat enkele nummers me bekend voorkwamen. Niet de teksten, maar de muziek. Waar had ik die eerder gehoord? Ik wist het, maar ik kon het niet direct controleren want ik had de CD ‘Innovators’ aan iemand uitgeleend.

John Ewbank wordt nu van plagiaat beschuldigd vanwege het Koningslied. Maar als ik terugdenk aan 1993, inmiddels twintig jaar geleden, dan vermoed ik dat hij zijn compositorische oor altijd al te luisteren heeft gelegd bij anderen. Dat kan niet anders. Welke muziek geschiedkundige duikt daarin.

Ik kende Ewbank niet. Afgezien van wat foto’s wist ik niet hoe hij er uitziet. Enkele dagen geleden schreef ik nog in een bericht, hem te ontzien in de hetze rondom het Koningslied. Maar na zijn arrogante optreden bij De Wereld Draait Door is hij geen onbekende meer.

Natuurlijk leer je iemand niet kennen met zo’n optreden. Maar aan de andere kant kan een persoon in zo’n korte tijd al een groot deel van zijn wezen tentoon spreiden. En dat deed Ewbank. Hij toonde zich de dommige man die hij waarschijnlijk is, de arrogante, gladde persoonlijkheid die denkt weg te kunnen komen met het plagiëren, bewerken en of verwerken van muziek van anderen.

Middelmatigheid

Het doet niets af aan de liedjes van Marco Borsato. Het zijn prachtige nummers. Maar het is jammer dat Ewbank het nodig heeft te ‘lenen’ van anderen. Jammer, maar niet uniek. Het is slechts een voorbeeld van de culturele middelmatigheid die Nederland eigen is. Waarbij oorspronkelijkheid niet bestaat, maar alleen de mix van creativiteit en commercialiteit. Liever een commercieel trucje dan je talenten inzetten om iets eigens te maken.

De culturele handelaren van tegenwoordig zal het een zorg zijn, die kijken toch alleen naar opbrengsten. In die sfeer is het niet verwonderlijk dat Ewbank in het Gooise is meegesleurd in het makkelijke geld.

Ja, het Koningslied lijkt erg veel op het nummer ’10.000 reasons’ van Matt Redman. De reactie van Ewbank op de confrontatie bij DWDD toont zijn dommigheid of arrogantie. Wat het ook is, het maakt hem niet symphatieker.

Er zijn ook mensen die overeenkomsten zien met de traditionele Ierse ballad ‘Red is the rose’ dat in de afgelopen jaren door talrijke artiesten is uitgevoerd. Zelf hoor ik vooral overeenkomsten met het nummer Paradise van Coldplay, die vanaf ongeveer de 15e seconde … het Koningslied in zetten.

In het feit dat delen van de bevolking over hem heen vallen ontdek ik het René Diekstra-effect. Regelmatig kwam ik mensen tegen die negatieve ervaringen hadden met Diekstra. Het kon niet anders dan dat hij een keer van zijn voetstuk zou vallen.

Bij Ewbank zal dat ook zo zijn gegaan. Zoals ik bij de Borsato nummers altijd aan de CD Innovators van WordPerfect dacht, zo zullen er meer mensen zijn geweest. Ze herkende het continue leentjeburen van Ewbank en hielden hun ergernis bij het Koningslied tenslotte niet meer voor zich. Hij heeft de grens van acceptatie bereikt. Wellicht ook door de aard en omstandigheid van die voor een bijzondere gelegenheid bedoeld lied.

Terugtrekken

En dan trekt Ewbank zijn Koningslied terug. Waarom? Wil hij voorkomen dat de kritiek op het lied uitgroeit tot een algehele ontmaskering? Weet hij dan niet dat je gewoon stil moet zitten als je wordt geschoren? En beseft hij dan niet dat van terugtrekken geen sprake kan zijn?

Ok, hij kan wellicht voorkomen dat de bedoelde uitvoering op 30 april doorgaat. Maar het is geen materieel product, zoals een schilderij. Hij kan het niet vernietigen. Er zijn anderen die hun eigen rechten kunnen doen gelden. Bovendien zijn er tegenwoordig digitale media, waardoor het zelfs na ‘terugtrekken’ nog tot in lengte van dagen gekopieerd zal, of in ieder geval kan worden.

Red is the Rose

Het Ierse traditionele volks lied ‘Red is the Rose’ is waarschijnlijk rond 1750 ontstaan. Het is weer populair geworden door Tommy Makem en velen denken dat het een oorspronkelijk lied van hem is. Maar het is dus een oud volkslied en het heeft een Schotse variant in het volkslied ‘Loch Lomond’. Er zijn tegenwoordig talrijke uitvoerenden, De bekendste zijn The Chieftains en The Three Irish Tenors.

Meer informatie

• Olga Meijer over de auteursrechten e.d. rondom het Koningslied
• 10.000 Reasons van Matt Redman op Youtube
• The High Kings met ‘Red is the Rose’ op Youtube
• Mary Duff met ‘Red is the Rose’ op Youtube
• Wiki over John Ewbank
• Bericht ‘Koningslied‘