Op kantoor bij Joris, een vriend met een bijzondere ambtelijke functie, zie ik het staatsieportret van onze nieuwe koning en koningin hangen. Trots laat hij het zien als ik er een opmerking over maak. We lopen er naar toe. Wat is dat voor rare witte streep waar mijn oog als eerste op valt. Had de vriend een misdruk te pakken? Was er vals licht bij de opname gekomen die wellicht niet digitaal, maar met een ouderwetse studiocamera was gemaakt? Was er ergens iets fout gegaan?

“Wat een rare streep”, zeg ik, eigenlijk onbedoeld hard.

“Ja, dat was me ook al opgevallen. Die lichte streep, die trok direct mijn aandacht. Eerst dacht ik nog dat ik een foute print had gekregen”, reageert Joris, alsof hij mijn gedachten had geraden, “maar mijn collega verderop in de gang heeft precies hetzelfde.”

Technisch perfect staatsieportret

“Het is technisch een perfect foto”, zeg ik, “maar zo’n reflectie”, had ik inmiddels gezien, “die haal je tegenwoordig toch weg met Photoshop. Als fotograaf zie je dat toch ook. Het leidt af en het heeft wat ik noem een Toon Hermans effect”.

Joris kijkt me vragend aan.

“Je kent die conference toch wel van dat vlekje, dat steeds groter wordt. Als je het eenmaal hebt gezien, kun je het niet meer ont-zien en lijkt het steeds nadrukkelijker aanwezig.”

“Ja, ik begrijp wat je bedoeld”, zegt Joris, die zelf ook een tijd heeft gefotografeerd. “Wat me overigens ook stoort zijn die krappe afsneden van de mantel en de jurk. Ik heb het origineel bekeken, daar is het al krap. Maar hier in passe-partout blijft er nauwelijks ruimte over.”

Formaat spanning

“Klopt, maar toch zou ik niet willen spreken van formaat spanning, als je daar op doelt. Want verder is er voldoende ruimte voor het hoofdonderwerp. Het is hooguit niet mooi, een kwestie van smaak.”

“Wellicht is de briefing ook niet goed geweest. Maar bijvoorbeeld als journalist kun je hier weinig mee. Je kunt bijna geen uitsnede maken zonder die mantel en of jurk te doorsnijden.”

“Is je die rare streep ook opgevallen die als een speer midden in het hoofd van Maxima steekt. De verlichte plooi van het gordijn. Waarom laat zo’n fotograaf ze niet een stap opzij zetten of, ik kan me voorstellen dat het met die mantel lastig is, gaat hij zelf niet een halve meter naar rechts met zijn camera. Dan was bij Alexander ook direct die rare bloem uit zijn nek”.

“Heb je op de gang dat portret van Alexander alleen gezien”, vraagt Joris, ”daar valt het puntje van zijn schoenen buiten beeld. Echt een aanfluiting.”

1. origineel; 2. achter passe-partout; 3. retouch met extra ruimte

Samen lopen we naar de gang. Ja, het is een raar staatsieportret. Hij staat er prachtig op. In vol ornaat, zoals dat heet. Maar zijn schoenen verdwijnen inderdaad achter het passé-partout.

Staatsieportret – de originelen

Terug op kantoor bekijk ik het originele staatsieportret op de site van het Koninklijk Huis (de pagina is in 2018 verwijderd – zo zag het eruit PDF - 523,57 KB). Daar blijkt bovenstaande allemaal te kloppen. Enige excuus voor de fotograaf kan zijn dat de RVD een andere uitsnede van de foto’s heeft gemaakt.

Koos Breukel

Ik ken redelijk wat fotografen, op zijn minst van naam. Maar Koos Breukel ken ik niet en bij zijn naam rinkelde ook geen belletjes. De wiki-informatie is beperkt, de staatsieportretten worden niet eens genoemd. Dus ga ik naar zijn website. Die opent met een groot aantal portretten. De bovenste drie zien er technisch goed uit. Maar dat is het minste wat je mag verwachten van een fotograaf die door de RVD is uitverkoren om de portretfoto’s van onze Koning en Koningin te maken.

Maar er is iets. Ik beweeg verder naar beneden. Wat is dat. Vreemde uitsnedes? Raar licht? Bij enkele bekende geportretteerde personen denk ik, waarom zo onflatteus? Het lijkt wel of het oor van Najib Amhali de aandacht trekt. En die ogen van Lou Reed, wat is er met die man aan de hand? Heeft Cees van Dam een dood linkeroog? En die blik van André van Duin, is het verbazing, hij heeft ook iets met zijn ogen.

Gebreken en gebrek aan creativiteit

Is Koos Breukel een fotograaf met te weinig creativiteit? Wil hij zich onderscheiden van zijn collega’s door rare poses, door op te vallen door ongebruikelijke ledematen en lichaamsonderdelen te benadrukken. Ik ga naar de biografie op zijn site: … Sommige onderwerpen komen voor een opdrachtfoto, maar de meerderheid zijn geselecteerd door Koos Breukel zelf. Het grote verschil tussen andere studio fotografen en Koos Breukel is dat hij mensen fotografeert, omdat hij wil weten of ze een of andere vorm van schade hebben geleden.

Met andere woorden als je een portret laat maken door Koos Breukel kijkt ie wel even hoe hij je op zijn onvoordeligst kan vastleggen. Dat is het wat ik zag. Nou, lekker om onze koning door zo iemand te laten fotograferen… RVD.

Links het origineel, rechts met rustig geretoucheerde streep. Zie ook de reflectie in het tafeltje links en het gordijn boven de kroon van Maxima

De fotograaf doet een stapje naar rechts (na 3,5 seconden). De bloem in de hals van Alexander verdwijnt en het gordijn uit het midden van het hoofd van Maxima (klik op afbeelding voor vergroting)

Zie ook de berichten ‘koningslied‘, ‘Ewbank‘ en ‘Kroning Beatrix‘