Paul kreeg het boek ‘Freaks’ van Lies Schut. Zij schrijft recensies over boeken en theater. Regelmatig sturen schrijvers en uitgevers haar boeken ter beoordeling. Ze komt er zelf niet altijd, meestal niet eigenlijk, aan toe al die boeken te lezen.

Er zijn boeken waarbij ze zich afvraagt waarom zij ze krijgt toegestuurd. Maar ze bewaart de boeken, tot ze moet ruimen. Dan worden de boeken weggegeven.

Freaks, het boek

Ik heb enkele van haar boeken gekregen. Ook Paul en andere vrienden kregen boeken. Bij Paul zag ik twee, drie jaar geleden het boek ‘Freaks’, tenminste die titel herinner ik me. Dat boek had hij ook van Lies; het is geen titel is die hij zelf zou kopen.

In Freaks stonden de verhalen achter ‘the elephant man’, de man me twee hoofden, Siamese tweelingen en andere mensen die overleefden in een tijd dat zoiets alleen kon als kermisattractie.

Een paar weken geleden dook ik in de boekenkast van Paul om het boek weer eens door te bladeren. Ik kon het niet vinden. Paul doet geen boeken weg. Dus toen hij met koffie terugkwam in  de woonkamer, begon ik over het boek. Hij keek me verbaasd aan.

Ik kon het boek nog beschrijven. Veel foto’s, tekeningen en verhalen. ‘Het zegt me niets’, zei Paul, ’ik heb dat boek niet’.

Het boek Freaks, waar is het?

‘Ik weet het heel zeker’, zei ik, ’hier stond het’. En ik wees de plek aan waar het had gestaan in de meest rechtse boekenkast, op de één na onderste plank.

Samen zochten we nog even verder, maar ik vond het boek niet. Het was volgens mij Nederlands. Dat maakte de eventuele zoektocht al kleiner. Want er zijn meerdere, vooral Engelse, boeken over het onderwerp verschenen.

TV-programma over Freaks

Dat ik aan het boek moest denken kwam door een tv-programma waar ik al zappend langskwam. In het programma vertelden mensen met een misvorming of mildere beperking over de maatschappelijke problemen die ze ondervinden.

Ze vertelden over het onbegrip en de tegenwerking van anderen. En over de problemen die ze zelf veroorzaakten, die soms wel maar soms ook los stonden van hun  lichamelijke ongemakken.

Ambities

Het waren beslist geen freaks. Het ging over hun ambities en over wat ze hadden bereikt. Maar ik realiseerde me dat het tegenwoordig, in ieder geval in westerse landen, beter is dan vroeger.

Het boek Freaks toonde in de verhalen een beeld van vroeger; in een maatschappij waarin mensen geloofden in de hand van God en andere ‘waanideeën’. In het boek Freaks ging het over mensen die leefden rond de vorige eeuwwisseling. Ik wilde het boek gewoon weer eens doorbladeren.

Een ander boek

Gisteren kwam ik een aantal afbeeldingen tegen in een Engels boek uit 1869, Memoirs and Anecdotes of Remarkable and Eccentric Persons. Zoals de titel al aangeeft, niet per se freaks. Maar toch deed me het denken aan het bovenstaande.

Enkele scans uit het boek:

Ik zie het zoekgeraakte boek voor me. Het is donkerbruin met een afbeelding, zoals hierboven. Ongeveer 200 pagina’s. Maar dat was een Nederlandse versie van het boek Freaks: Myths and images of the secret self van Leslie Friedler

Andere titels:

• Very special people – van Frederick Drimmer,
• The Freakshow – van Bryan Smith etc.
• Freaks and the American Cultural Imagination van Rachel Adams,
• The world’s most fantastic freaks – van Mike Parker,
• Freak Show – van Robert Bogdan,
• Carny Folk – van Francine Hornberger,
• The Victorian Freak Show – van Craton,
• Freakery – van Rosemarie G. Thomson,
• The Elephant Man and Other Reminiscences – van Frederick Treves,
• Staging Stigma – van Michael M. Chemers,
• Freaks – van Daniel P. Mannixm,
• Weird and Wonderful – van Andrea Dennett,
• The Spectacle of Deformity – van Nadja Durbach,

… en dan is er nog Freaks, het boek van Jennifer Hillier, maar dat is een psychologische thriller over seriemoordenaars.