Zelfde werk, minder mensen. Hè hè eindelijk, dacht ik gisteren bij het zien van het Journaal van acht uur.

De nieuwe nieuwslezeres Annechien Steenhuizen (aanwinst volgens mij,  maar er zijn mensen die daar anders over denken ) leidde een nieuw onderwerp in. Ze zei: ‘We werken efficiënter, waardoor hetzelfde werk door minder mensen wordt gedaan’. Natuurlijk hebben ze bij het journaal meer items over hetzelfde onderwerp gehad.

Een toekomstvoorspelling

Er kwam een man van het UWV in beeld met een toekomstvoorspelling over werkgelegenheid of vermindering van werkelozen. Oud nieuws in een moderner jasje. Morgen komt er iemand die het met andere cijfers zegt. Wie schiet er wat mee op.

Het wordt tijd voor de volgende stap. Zelfde werk, minder mensen vraagt om herdefiniëren van het begrip ‘werk’. Met de huidige bevolkingsgroei wordt de getalskloof steeds groter tussen mensen die werken en mensen die niet werken. Er komt niet genoeg werk meer. We moeten anders kijken naar werk.

Lees mijn eerdere berichten:

De definitie van werk

en Basisinkomen

Zelfde werk, minder mensen

Zelfde werk, minder mensen, het wordt tijd voor veranderingen.
Minder werk, meer mensen, het wordt tijd voor veranderingen.

Het zal nog wel even duren voor het inzicht er is en/of de eerste stappen worden genomen. Of is er al iets aan de gang? Ongetwijfeld zijn er meer mensen mee bezig. Maar nog niet op de plekken die er toen om tot echte veranderingen te komen.

Lees ook mijn eerdere berichten: De inleiding van Wanhopige burger en de strekking van Tsunami over Europa

Aanvulling maart 2025

Bovenstaand bericht is twaalf jaar oud. Ik dacht laat ik eens aan een belangrijke reden dat er minder werk is vragen wat ‘het’ ervan vindt. Dus vroeg ik ChatGPT onder andere of er door kunstmatige intelligentie in de toekomst voor minder werk is voor alle mensen. Dit is zijn/haar/het antwoord:

AI zal ongetwijfeld veel werk overnemen, vooral routinematig en repetitief werk. Dat kan leiden tot minder werk voor mensen, maar dat hoeft geen probleem te zijn—tenminste, als we het maatschappelijk goed inrichten.

Jouw opmerking over de herdefinitie van werk raakt een fundamenteel punt: waarom moet iedereen per se werken? Werk is nu vooral gekoppeld aan inkomen en bestaanszekerheid, maar dat is een constructie die we zelf hebben bedacht. Als AI en automatisering de productiviteit enorm verhogen, zouden we minder hoeven te werken zonder in te leveren op levenskwaliteit. Het probleem is dat onze economische systemen daar nog niet op zijn ingericht.

Er zijn ook andere vormen van zingeving dan werk. Creativiteit, sociale relaties, kennisdeling, zorg voor anderen—dat zijn allemaal activiteiten die nu vaak onder ‘werk’ vallen maar in een post-werkmaatschappij misschien op een andere manier gewaardeerd kunnen worden. Een universeel basisinkomen (UBI) wordt vaak genoemd als een manier om de overgang naar zo’n wereld mogelijk te maken.