Een van de leukste lessen tijdens mijn studie vond ik ‘Sociale Psychologie’. We moesten daarvoor een flink aantal boeken lezen. Maar ik las vaak ook nog de daarin, niet verplichte, aanbevolen boeken. Prachtig vond ik de onderzoeken waarin het normaal lijkende gedrag van mensen werd blootgelegd als onlogisch.

En we pasten het zelf direct toe. Dan liep ik met een paar medestudenten naar het station en speelden we een onderzoekje of de conclusie na.

Terugkomend onderzoekje

Dan liepen we bijvoorbeeld met zijn tweeën op de stoep, met een redelijke ruimte tussen ons in. We zorgden dat de aankomende voetganger in lijn liep met die tussenruimte. Negen van de tien ons tegemoetkomende voetgangers weken van die lijn af. Ze liepen om ons heen. Sommigen maakte daartoe zelfs op het laatste moment een sprongetje.

Of in een openbare ruimte met een lange bank. Dan ging ik, of een studiegenoot, alleen in het midden van de bank zitten. De eerstkomende bezoeker ging dan uiterst links of rechts zitten, de volgende in de andere uiterst nog vrije hoek. De daaropvolgende midden tussen mij en één van de andere bankzitters. Enzovoort. Het leek bijna een wetmatigheid of natuurlijkheid, zoals de bank zich vulde.

En zo waren er veel meer leuke gedragingen waarvan we ons als mens vaak onbewust zijn.

Want because want

Ik moest er gisteren aan denken na het lezen over de onderzoeken van Ellen Langer . Zij deed onder andere een onderzoek naar de invloed van het woord ‘because’ (want).  Ze liet een testpersoon  aansluiten achter een rij wachtende mensen bij een kopieerapparaat. Deze persoon vroeg eerst aan de mensen in de rij: ‘Sorry, ik heb maar vijf pagina’s. Mag ik even voorgaan?’ Drie van de vijf mensen lieten de testpersoon voorgaan.

In de vervolgtest liet Langer de testpersoon een reden geven ‘mag ik het kopieerapparaat gebruiken, WANT ik heb haast’. Bijna iedereen (94%) liet de testpersoon voorgaan. Tenslotte liet ze de testpersoon een onzinnige reden geven ‘mag ik het kopieerapparaat gebruiken, WANT ik  moet kopieeën hebben”. Ook nu ging bijna iedereen (93%) een stapje opzij.

Dat vind ik dan weer zo leuk, dat ik het vandaag eens ga uitproberen.

Ik las over het onderzoek van Ellen Langer niet in één haar eigen boeken. WANT het stond als voorbeeld in ‘YES! 50 scientifically proven ways to be persuasive’ van Noah J. Goldstein, Steve J. Martin, and Robert B. Cialdini op blz. 151.

Zie ook: het neuro-jampotje