Er is een periode geweest dat iedereen riep dat ze ‘druk, druk, druk’ waren. Ik hoor het steeds minder. Niet omdat mensen nu minder druk zijn, denk ik. De uitdrukking is er uitgesleten. Maar hard werken wordt nog wel te pas en onpas gebruikt. En met de huidige crisis lijkt het nog nadrukkelijker.

Gisteren sprak ik een ondernemer die zei ‘met die crisis, het is allemaal niet makkelijk, het is hard werken’. Toen ik daarna bij een vriend langs ging toonde hij mij het boek ‘Oranje-Nassau mijnen; Een pionier in de Nederlandse steenkolenmijnbouw 1893-1974’ van uitgeverij Waanders. De foto’s in dat boek tonen mensen voor wie het werken hard was.

Hard werken

Ik heb me altijd verwonderd over de uitdrukking. ‘Wat is hard aan je werk?’, vroeg ik dan, ‘een muur is hard. Maar werken?’

Ik zie onze voorouders voor me. Zij waren van vroeg tot laat op de dag bezig in fabrieken, in de mijnen en op het land. Zware lichamelijke arbeid. Van dat werk zou je kunnen zeggen dat het hard is. Nu zie je die beelden alleen nog in India en dat soort ‘ver van ons bed landen’.

Makkelijker werken

Onze ouders hadden het al een stuk makkelijker. Sommigen moesten soms nog stevig werken. Maar ze maakte niet meer de lange dagen die daarvoor werden gemaakt. Ze hadden vrije dagen en tijd om te genieten. Veel werkzaamheden die daarvoor met de hand werden gedaan waren overgenomen door machines

Daarin zag je al een ontwikkeling. Want wat is hard werken tegenwoordig. Nee, niet de lange dagen op kantoor. Dan kan iemand het wel roepen. Maar dat is meestal een medewerker die op zijn luie …. zit achter de computer. Misschien dat hij een keer een lastig gesprek voert via de telefoon. Vervelend. Voor velen van hen is kantoorwerk ‘business as usual’. En de meest voorkomende lichamelijke activiteit is het en af en toe naar de koffieautomaat lopen.

Verstandig werken

Hard werken bestaat niet meer. We leven in de tijd van verstandig werken. Het gaat tegenwoordig om kennis, emoties, innovatie, het verleden vergeten (want die is nu geleidelijk echt voorbij) en nieuwe businessmodellen bedenken of basis van kennis en intuïtie. Hartstikke leuk, een enorme uitdaging. Maar hard is dat werken zeker niet?