Bijna twintig jaar geleden schreef ik met Jos v.d. Ven enkele synopsissen voor films. We zaten in die tijd vaak te brainstormen met verhaallijnen. Soms ergens in Amsterdam, soms in de tuin van het atelier in Laren dat Jos tijdelijk mocht gebruiken. Het was het voormalige atelier van de broers Dooyewaard in een boerderij die kort daarvoor was gekocht door René Stokvis. Tot de verbouwing mocht Jos er in werken.

De historische omgeving inspireerde tot verhalen die zich afspeelden in Laren. Het waren verzonnen historische verhalen. Maar al snel werd de verhaaltrant van Amerikaanse films onze inspiratiebron. Wellicht zouden we best geïnteresseerd zijn als onze synopsissen werden gebruikt. Maar we vonden vooral de creativiteit leuk, het elkaars ideeën aanvullen tot een spannend verhaal. Eén van de verhalen ging over wat nu perceptiemanagement wordt genoemd.

Nepnieuws

Het ging over drie jongens in een kantoortje in New York die per ongeluk een bericht de wereld in brengen met verstrekkende gevolgen. Het was een flauwekul bericht in baldadigheid bedacht. Maar ze begrijpen wat er is gebeurd en ze zijn niet ontdekt. Het brengt ze ertoe meer verzonnen berichten de wereld in te sturen. Tot ze een bericht naar buiten brengen dat raakt aan een bestaande geheime overheidsactiviteit. Daarmee ontwikkelt zich een thriller. Jos en ik hadden bedacht dat als je een logisch basisverhaal hebt, je daarin je modulair een activiteit kunt plaatsen. Waren achtervolgingen in films populair, dan werd de verhaalmodule achtervolging ingebouwd etc.

Door het bericht ‘een koe in zijn kont kijken’ en het boek ‘niets dan de waarheid’ van David Baldacci dacht ik weer aan het vroege verhaal over perceptiemanagement. Ik denk dat ik de verhaallijnen die ik met Jos schreef nog wel ergens heb. Wellicht in de ‘doos met teksten van mij’.

Perceptiemanagement

Wat perceptiemanagement is wordt goed beschreven in de thriller ‘niets dan de waarheid’ van David Baldacci. In een vertaling van Rogier van Kappel:

De term ‘perceptiemanagement’ is inmiddels stevig verankerd in ons taalgebruik. Het Amerikaanse ministerie van Defensie geeft in een van zijn handboeken zelfs een definitie van perceptiemanagement, waaruit blijkt dat de militairen het uiterst serieus nemen. Veel public relations firma’s hebben tegenwoordig perceptiemanagement of ‘pm’ in hun dienstenpakket. Het ziet er echter naar uit dat de meeste daar niet bijzonder goed in zijn. Als je uitmuntend wilt zijn in het scheppen van een ‘Grote Leugen’ moet je je daar ook echt in specialiseren.

Perceptiemanagers

Perceptiemanagers zijn geen spindoctors omdat ze geen ‘spin’ aan de feiten geven. Ze schéppen feiten en proberen die vervolgens aan de man te brengen als de waarheid. En dat is – om de eerbiedwaardige Mark Twain te citeren die gehakt gemaakt zou hebben van al die pm’ers – het verschil tussen een lieveheersbeestje en Onze Lieve Heer.

Veel van de in dit verhaal beschreven technieken zijn voor deze mensen standaardprocedures, ook al heb ik er andere termen voor gehanteerd. Met dergelijke methodes kan een grote leugen zo snel en overweldigend over de wereld worden verspreid, dat er bij het grote publiek met geen enkele hoeveelheid graafwerk achteraf, zelfs maar enige twijfel op te wekken valt aan de juistheid ervan.

En dat is nou precies wat perceptiemanagement zo gevaarlijk maakt.