Afgelopen zondag gaf een oom me een boekje uit 1952. Het was een geschenk in de boekenweek geweest; zoals dat nu ook elk jaar nog wordt gegeven bij aankoop van een boek in die week waarin het Nederlandse boek wordt gepromoot.

Er stond geen auteursnaam op de omslag, alleen de titel ‘insecten in plastic’. Binnenin ontdekte ik dat er een prijsvraag aan het boekje verbonden was. Lees het boekje, was min of meer de boodschap, en ontdek aan de stijl wie de schrijver is.

Bijzondere actie dacht ik. Het moet wel een (in ieder geval toen) bekende schrjiver zijn, anders vallen direct al veel lezers af. Met andere woorden, je moet wel veel hebben gelezen om te weten wie het is, als het een onbekendere schrijver zou zijn.

Ik kon 61 jaar later, al voor ik het boekje las, op internet kijken wie de schrijver was geweest. Het bleek Manuel van Loggem te zijn. Deze psycholoog, schrijver, literatuurcriticus leefde van 1916 tot 1998.

Manuel van Loggem

De wiki-informatie over Manuel van Loggem is ‘mager’.  Emanuel blijkt joods te zijn geweest, maar hij weigerde in de oorlog een Jodenster te dragen. Hij zag toe hoe zijn ouders werden weggevoerd, terwijl hij veilig in Nederland kon blijven. Na de oorlog ging hij studeren etc. (zie wiki).

Ik heb het boekje gelezen. Ik vond het verrassend, maar zal er niets over zeggen. Dan kun jij jezelf laten verrassen met het ebookje dat ik op internet vond van ‘Insecten in plastic’ (epub 40 kb). Ik neem aan dat de familie of erven er geen bezwaar tegen heeft/hebben.

Jan Wolkers 1964. Foto: Manuel van Loggem

Manuel van Loggem was vooral met toneel bezig. Hij schreef de non-fictie boeken ‘een ‘inleiding tot het toneel’ (1951), ‘Handboek voor het toneel’ (1957). Daarnaast schreef hij toneelstukken en romans, waaronder het toneelstuk ‘Dood in de pot’ in 1978. Een titel die me bekend voorkomt, maar wellicht omdat het ook een uitdrukking is (de dood in de pot vinden). Ook de romantitel ‘Asfalt en Horizon’ klinkt bekend, maar dat verscheen al in 1940.

Van Loggem bewerkte Elschots boeken ‘Lijmen en Het Been’ voor toneel. Veel van zijn werk werd in de Engelse en Duitse taal uitgebracht. Hij won ook diverse prijzen, zoals in 1965 de Visser-Neerlandiaprijs van het Algemeen Nederlands Verbond en in 1978 de Edmond Hustinx-prijs voor toneelschrijvers.

En Van Loggem was een verdienstelijk fotograaf. Hij maakte onder andere portretten van collega-schrijvers als Simon Vinkenoog en Jan Wolkers. De meeste portretten zijn door de erven Van Loggem ondergebracht bij het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam

Vergeten namen

Elke generatie zijn er twee namen die eeuwigheidswaarde hebben. Dat beweerde ooit iemand. Ik weet niet wie. De overige mensen zijn enige tijd na hun dood vergeten namen, dat is in ieder geval een feit. We zijn allemaal op een gegeven moment vergeten namen, met uitzondering van die twee.

Dat realiseer ik me als ik een jongerenquiz zie en niemand weet wie bijvoorbeeld Godfried Bomans is. De generatie waarin hij zijn successen had sterft uit, denk ik dan. En de generatie daarna pakte nog een staartje van de inmiddels oude Bomans mee en kent hem een beetje. Maar jongeren, de generatie daarna, heeft zijn eigen idolen.

Enkele weken geleden zocht ik informatie over H.P. Baard (Hendricus Petrus), de grote man achter de kunstbescherming in de oorlog, die daarna jarenlang directeur van het Frans Halsmuseum was. Er is niets over hem te vinden op internet. Wel over de kunstboeken die hij schreef. Maar dat blijft beperkt tot een titelvermelding op tweedehands boekensites. Over zijn persoon niets. Ok, het hoeft niet aan de bekendheid van Baard te liggen, het kan ook aan de jeugdigheid van Google liggen.

Vorige week zocht ik meer informatie over David Geshwind. Deze uitvinder heeft vele patenten op zijn naam met betrekking tot inkleuren van zwartwit opnamen. Over zijn collega-uitvinder, Wilson Markle, was wel een wiki geschreven en zijn naam komt in enkele berichten over inkleuren voor. Maar in die overvloed aan informatie op internet is het in verhouding weinig en over Geshwind dus niets.

Manuel van Loggem is nog niet zo lang geleden overleden. Zijn familie is hem ongetwijfeld nog niet vergeten. Maar ook hij zal over enige tijd bij de vergeten namen horen. En heb je wel eens van Jan F. van der Poel gehoord? Hij stond vanmorgen in de krant. Ik had nog nooit van hem gehoord. Deze Veenendaalse schrijver schreef 75 boeken. Bij het uitkomen van ‘Onno’, nr 75, kondigt hij op 76-jarige leeftijd aan te stoppen met schrijven.

Werken van Manuel van Loggem

:

De psychologie van het drama (zj.)
Asfalt en Horizon (1940)
Het kleine heelal (1946)
De Chinese fluitspeler (1947)
De vrije musketiers (1947)
Mozes, de wording van een volk (1947)
Oorsprong en noodzaak. Het werk van Gerrit Achterberg (1950)
De moord op het kerkhof (1951)
Inleiding tot het toneel (1951)
Insecten in plastic (1952)
Buiten zijn de mensen (1954)
Een zon op Hirosjima (1963)
Jeugdproces (1963)
De stuwdam in de Iljoesj (1968)
Goud en doodslag (1968)
Het liefdeleven der Priargen (1968)
Tijdperk der zerken (1969)
Maak de varkens af (1976)
Een Jood uit Nazareth (1979)
Gids voor Egypte (1981)
Moord na de maaltijd (1983)
Paulus (1983)
Moord in de Ashram (1984)
Handschrift en karakter (1987)
Achterberg (1988)
Letternijen (1990)
De divan (ca. 1979)