Gisteren schreef ik over samenwerken en in de namiddag sprak ik daar met een klant over. Ik vertelde hem dat het soms lastig is een complex breed onderwerp terug te brengen tot een kort verhaaltje. Er flitsen altijd diverse invalshoeken door mijn hoofd: anekdotes, ervaringen, kennis en de wens iets over te brengen waarmee een lezer wat kan.

Bij een één op één situatie is dat anders. Daar kan ik de complexiteit van een onderwerp loslaten en intuïtief putten uit mijn eigen bron, inspelend op wat de ander zegt.

Een onderwerp waar ik ook al langere tijd mee loop is de ZZP’er en dan vooral de ZZP’er in mijn vakgebied. Ook daar zijn verschillende invalshoeken mogelijk, ook daarbij heb ik diverse anekdotes, ervaringen en dergelijke. Het leuke is dat ik, bij het delen van een mening over dit onderwerp, veel bijval kreeg. Maar dat een gesprekspartner vrijwel altijd zinvolle eigen inbreng heeft. Daarmee vanzelfsprekend mijn bron verder vullend en de complexiteit vergrotend.

Een ZZP’er

Laat ik dus maar gewoon beginnen vanuit een gesprek dat ik eergisteren had met een Rob, relatie uit het reclamevak. Daarbij ging het over concurrentie, klantengedrag, het vak en dergelijke. Eigenlijk allemaal in relatie tot het huidige tijdsgewricht.

Ook de ZZP’er kwam daarbij ter sprake. Ter illustratie vertelde ik het verhaal van Kees. Hij werkte twintig jaar op de communicatieafdeling van Douwe Egberts (had ook Heineken of een ander bedrijf of bijv. een zorginstelling kunnen zijn). Kees maakte de folders voor koffie- en theeproducten.

Een jaar geleden suggereerde een medewerker van de HumanResource-afdeling (‘personeelszaken’ vinden ze tegenwoordig te gewoon): ‘Kees, je bent zo goed in je vak. Waarom begin je niet voor jezelf’.

‘Ja ik heb daar wel eens aan gedacht, maar…’

‘Man, je bent goed en als je het nu niet doet … maar we begrijpen je probleem natuurlijk. Je krijgt een drie maanden salaris mee. En een samenwerkingscontract voor een half jaar met gegarandeerde omzet. We zijn je eerste klant. Douwe Egberts op je referentielijst, da’s een goede start.’

Na overleg met zijn vrouw neemt Kees de stap. Na twee maanden krijgt Kees, die nu ook het drukwerk regelt, een conflict met een oud-collega. Deze vindt de kleur rood van het DE-logo op een folder niet goed. Die is veel te oranje, dat had Kees ook gezien. Het drukwerk moet over. Maar wie gaat dat betalen?

De oud-collega wil coulant zijn; dat kan hij gemakkelijk, want hij is in loondienst en niet werkend met zijn eigen geld. De zaak lijkt opgelost. Maar het conflict en de spanningen die het in de relatie bracht heeft de sfeer al een beetje verziekt. Na nog een maand zijn er weer wat problemen.

Kees wordt uitgenodigd op het hoofdkantoor voor een gesprek met het hoofd van de communicatie-afdeling. Na wat prietpraat over de koffie, de crisis en het weer zegt deze: ‘Kees, ik vind het heel vervelend. Maar van hogerhand is besloten geen folders meer te maken’.

Kees weet wel beter, maar wat kan hij zeggen. Met hangende schouder en zijn rug gebogen wandelt Kees even later de grote hal door naar zijn auto. Het voelt als ontslag. En dat is het ook… een goedkoop ontslag met een luxe omweg.

Thuis wordt hij gebeld door de medewerker van de HR-afdeling. ‘Jammer dat het zo is gelopen’, zegt de man, ’maar vanzelfsprekend krijg je gewoon nog drie maanden je gegarandeerde omzet. Succes verder met je bedrijfje’.

Na twintig jaar koffie en thee en wat ervaring met folderproductie vanuit de klantkant gaat Kees acquireren. Een paar weken terug maakte ik met hem kennis bij een ICT-/Telecommunicatiebedrijf. In de bespreking ventileerde hij ideeën die op zich niet slecht waren. Kees is geen domme jongen. Maar het aanbieden van Voip-diensten is toch iets anders dan de beleving rond koffie en thee.

Twee weken geleden hoorde ik dat Kees een opdracht heeft. Een bouwbedrijf wil een herdruk van hun bestaande folder. Er kan weinig fout gaan, dus had het bedrijf de goedkoopste offerte genomen. Die was van Kees, dus kon hij aan de slag. Hoe het is afgelopen weet ik niet. Maar ik weet wel dat er ook bij een ‘eenvoudige herdruk’ van alles fout kan gaan. En zelfs als er niets fout gaat is het de vraag of Kees zich gelukkig mag prijzen.

‘Ja inderdaad’, reageert Rob, de relatie uit het vak die ik eergisteren dit verhaal vertelde, ‘bij een offerte van 400 euro kun je, als je verder geen kosten hebt en er niets fout gaat, hooguit 400 euro verdienen. Daar kun je de huur niet van betalen’.