- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Duits Droomboek, inspirerend voor de koning

droomboekVrijdagmiddag vroeg Jan Spierenburg naar mijn mening over de productie van het ‘Droomboek’. Hij had het de avond ervoor bij Pauw & Witteman gezien. In het programma had Wim Daniëls het boek gerecenseerd. Daarbij had hij direct zijn verontwaardiging uitgesproken over het feit dat het boek in Duitsland is gedrukt. Ik had de uitzending niet gezien en heb dat gisterenavond alsnog gedaan via Uitzending Gemist.

De informatie van Wim Daniëls in P&W voegt niet heel veel toe aan wat ik al wist over de productie. Maar het is een mooie aanleiding om er hier iets over te zeggen. Overigens vind ik de manier waarop Daniëls het boek behandelde wel mooi, gedetailleerd en met leuke persoonlijke notes.

Grote oplage van het Droomboek

Ok, het droomboek. Ik ga er even vanuit dat je de details kent. Dan kan ik me beperken tot opmerkingen vanuit mijn ruim vijfentwintig jarige ervaring met dit soort producties. Overigens met minder grote oplages dan de 1,5 miljoen van het droomboek. Maar mensen met ervaring met zo’n enorme oplage zijn er weinig in Nederland.

Ik heb ooit een tijdje contact gehad met de directeur van KPN die verantwoordelijk was voor de productie van de telefoongidsen. Dat waren toen, rond 1995, enorme oplagen. Dat zal wellicht tegenwoordig minder zijn. Maar als ik goed ben geïnformeerd zijn het er nu nog altijd 7 miljoen per jaar.

Grote oplages

De telefoongids zou je een boek kunnen noemen. Een andere oplagereus is de ANWB Kampioen, waarvan er maandelijks circa 3,5 miljoen worden gedrukt. Op de tweede plaats op de tijdschriftenladder staat Veronica Magazine. In 2000 was de oplage op zijn hoogtepunt met meer dan 1 miljoen exemplaren. De oplage zakte geleidelijk naar rond de 600.000 magazines. Dat was ongeveer het aantal dat Libelle, de nummer 3 op de ranglijst had in 2000. Maar ook die oplage daalde en Sanoma maakt nu maandelijks rond de 400.000 Libelles.

Terug naar boeken is de oplage van het boekenweek geschenk vermeldenswaard. Bij de start in 1930 had dat boekje een oplage van 35.000. Dat steeg geleidelijk naar een hoogtepunt in 2010. Het boekenweek geschenk, geschreven door Joost Zwagerman, had toen een oplage van ruim 1 miljoen. Daarna daalde de oplage tot iets onder dat miljoen.

De oplage van het droomboek is 5 miljoen. Tenminste dat melden de media tot afgelopen zaterdagochtend. Inmiddels is de berichtgeving veranderd en spreekt men van een eerste oplage van 1 miljoen. Door herdrukken kwam de oplage op 1,5 miljoen.

Duitse druk

Ik ben het er mee eens dat dit boek in Nederland gedrukt had moeten worden. Eigenlijk zou ik het veel grover willen zeggen; het is een schoftenstreek dat juist dit boek niet in Nederland is gemaakt. Niet omdat ik op zo’n boek zit te wachten of omdat ik iets speciaals heb met het Koningshuis. Ook heb ik er niets op tegen als iets, om welke reden ook, buiten Nederland wordt geproduceerd.

Maar dit Oranje-boek?! Terwijl zo’n comité enorm enthousiast is over het Koningshuis en alles wat het voor Nederland betekent!?

Na de blamage rond het Koningslied verwachtte ik dat zo’n comité beter zou nadenken. Er zitten allerlei hotemetoten in die organisatie. Maar dat is, wat iedereen natuurlijk al wist, geen garantie dat er verstandig wordt gehandeld.

Ok, rustig maar René… het is maar een lullig boekje dat eigenlijk niet eens gemaakt had moeten worden; ze konden eenvoudig niets beters bedenken of jatten.

Drukkosten

Het Nationaal Commité Inhuldiging (NCI) zegt de intentie te hebben gehad het boek in Nederland te drukken. De enige of in ieder geval belangrijkste reden om naar Duitsland uit te wijken was het onoverbrugbare verschil in kosten. In de wandelgangen hoor ik een verschil van 70 procent. Dat lijkt me onzin. Maar het was in ieder geval een prijskwestie om uit te wijken naar Duitsland.

Als het echter klopt, dan vraag ik me af of het NCI haar werk wel goed heeft gedaan. Het had nog vele malen voordeliger gekund. Dus:

Drukwerkspecificaties

Het beoordelen van drukwerkoffertes is vaak een appel- en peervergelijking. Alleen wanneer de offertes volledig zijn gespecificeerd kun je een objectieve vergelijking maken. Papierprijzen kunnen bijvoorbeeld al een enorm verschil maken, zeker bij grote oplages. Om te vergelijken is dan een volledige omschrijving van het gekozen papier noodzakelijk.

Een cent verschil in papierprijs betekent bij een oplage van 5 miljoen al een prijsverschil van 50.000 euro. De prijsverschillen van papier kunnen echter groter zijn dan 1 cent. Bovendien heb je voor een boek meerdere vellen nodig. Ik heb het boek nog niet in handen gehad, anders zou ik specifieker iets kunnen zeggen over het papier.

Ook keuze voor karton voor de harde kaft, garen voor het bindwerk en dergelijke kunnen een prijs verschil opleveren.

Drukpers

En dan de pers, de drukpers. Er is voordeel te behalen wanneer het boekformaat overeenkomt met een bepaald veelvoud van het papier- en persformaat. Wanneer een volledig katern gedrukt kan worden op een pers heeft dat vanzelfsprekend voordelen. Dan kan drukgangen schelen.

Je kunt hier als klant op twee manieren mee omgaan. Je houdt vast aan het oorspronkelijk gekozen formaat van het boek. Of je past deze aan bij het persformaat van de voordeligste drukker. Daaruit blijkt ook dat het, zeker bij zo’n oplage, zinvol is in een vroeg stadium offertes aan te vragen bij drukkers. Gelet op de al bestaande relatie van Nieuw Amsterdan/NPL met de Duitse drukker, vermoed ik aanpassing op het persformaat.

Bijzondere eisen, bijv. duurzaam

Het zijn weliswaar drukwerkspecificaties, maar er is bij het droomboek ook sprake van bijzondere eisen. Hoewel die eisen tegenwoordig niet echt bijzonder meer zijn. Ik heb het over duurzame verwerking, snelle meerlevering en dergelijke. Als ik hierboven stel dat het nog voordeliger kan dan bij de huidige Duitse drukker, dan kunnen deze en eventueel andere bijzondere eisen in het geding komen.

Dat wil niet zeggen dat het niet voordeliger zou kunnen. Maar door de aanvullende eisen zou je de productie dan op een andere manier moeten uitvoeren. Dan moet je wel anders denken. Wat ik hierboven bedoel met onconventionele ideeën. In dit geval bijvoorbeeld de eerste oplage bij een voordelige drukker en de meerdruk, op basis van snelle levering, bij een minder voordelige drukker.

Hollands Droomboek

Ik ga maar even voorbij aan de vraag of in deze tijd van bezuinigen een Droomboek als dit op zijn plaats is. Als je dat droomboek dan per sse wilt, had dit Koninklijke Nederlandse Droomboek gewoon in Nederland gedrukt moeten worden. Ieder weldenkend mens zal dat met me eens zijn. Het verschil tussen de Nederlandse en de Duitse drukprijzen zijn wellicht aanzienlijk. Maar we praten hier niet over schokkende bedragen.

Het verschil en het totaalbedrag zijn beslist lager dan de bedragen die we horen bij grepen in de kas, foute declaraties, tegenvallende staatskasopbrengsten en dergelijke. Als de wil er was geweest, dan was het een volledig Nederlands boek geworden.

Dus concludeer ik dat er andere, en mogelijk onzuivere, belangen speelden. Wie dat niet gelooft, ‘dream on’.

Zie ook het bericht ‘Slaapverlamming, een raar fenomeen