Ik zag de foto hierboven. Het intrigeerde me. Waarom. Niet per se vanwege het verval, weet ik. Maar dat apparaat, dat daar waarschijnlijk al een aantal jaren staat, is gaan leven. Het is meer geworden dan het massaal geproduceerde apparaat dat het ooit was. De lak van deze schrijfmachine is gaan bladderen, het is roestig en stoffig. Er is geschiedenis aan gaan kleven. De geschiedenis van het Creedmoor Psychiatrisch Centrum, gebouw 25.

Dat vonden inmiddels meerdere fotografen, zoals Hannah Frishberg, Jacques Toussaint Benoit en Will Ellis. Zij fotografeerden in het vervallen gebouw. Dat leverde veel dezelfde foto’s op. Maar ze gaven ook hun eigen interpretatie.

Ik heb zelf ook, naast vele andere onderwerpen, verval gefotografeerd. De fotosessie met Robert in het afgebrande buitenhuis Ma Retraite in Zeist heb ik al eens beschreven. De schrijfmachine deed me terugdenken aan het watergemaal langs het Klaverblad Oude Rijn. Samen met Tony Snel, een aangetrouwde neef, ging ik daar twee keer naar toe om het te fotograferen (ik zal de foto’s eens opzoeken). Toen ik later nog eens ging kijken was het weg, verdwenen wellicht voor verdere uitbouw van het wegennet.

Een foto van verval, zoals de foto’s van het Creedmoor Psychiatrisch Centrum, doet het al snel goed. Evenals bij popfotografie spreekt het onderwerp direct aan. Of niet natuurlijk. Als Beyoncé duidelijk op de foto staat, is dat voor menig fan genoeg. Compositie lijkt daarbij niet belangrijk. Maar dat is het wel, heb ik gemerkt met de foto’s die ik zelf maakte. Onbewust speelt de compositie van foto’s mee bij de beoordeling daarvan door leken.

Compositie

Bij popfotografie kun je nauwelijks je positie veranderen, je bent daardoor voor de compositie afhankelijk van de artiesten. Je moet als een natuurfotograaf je compositie vooraf zien (previsualisatie) en afwachten tot het juiste moment zich voordoet om de ontspanknop in te drukken. Dat popfotografen een motordrive gebruiken is een apart verhaal.

Bij situaties als bij Creedmoor kun je de compositie eenvoudiger bepalen. Je kunt de hoek, afstand en scherptediepte zoeken die je als fotograaf mooi vindt. Maar je kunt de compositie ook verdergaand naar je hand zetten, als je dat wilt. Die schrijfmachine bijvoorbeeld, of het hele tafeltje, kan worden verschoven om een andere compositie te verkrijgen. Eentje waarbij de wasbak niet in beeld is. Maar dat beïnvloedt de situatie, het stilleven dat in weer en wind is opgebouwd .

De werkelijkheid aangepast

Omdat er veel meer fotografen in gebouw 25 van het Creedmoor Psychiatrisch Centrum hebben gefotografeerd is het mogelijk te kijken naar verschillen. Hoewel er soms behoorlijk tijdverschil is tussen de foto’s kan bekeken worden waar situaties zijn veranderd, door een fotografische compositiehand of door de tijd.

Het Creedmoor Psychiatrisch Centrum

Er hebben honderdduizenden patiënten rondgelopen door de gangen van het Creedmoor Psychiatrisch Centrum . Op het hoogtepunt, voor zover je daar in dit verband van kunt spreken, in 1960 bevolkten 7000 ‘gekken’ de diverse afdelingen. Daarna kwamen er meer medicijnen en startte het deïnstitutionaliseren van patiënten.

Diverse inrichtingen werden gesloten en ook Creedmoor kreeg te maken met krappere budgetten. Uiteindelijk werd een groot deel van gebouwen op de Creedmoor campus verkocht en bleef een klein deel open als opvang voor psychiatrische patiënten. Alleen voor gebouw 25 kwam geen bestemming, waardoor het geleidelijk in verval kwam.

Meer informatie:

• Wiki over Creedmoor Psychiatrisch Centrum
• Foto’s van de fotograaf Jacques Toussaint Benoit
• Foto’s van de fotograaf Will Ellis
• Website van de Office of Mental Health, waar Creedmoor onder valt
• Website van Christopher Payne, een architect/fotograaf die meerdere vervallen inrichtingen fotografeerde en het boek ‘Asylum: Inside the Closed World of State Mental Hospitals’ uitbracht
• Hoofd ontslagen na dood patiënt en wantoestanden