Jan Huizinga – tekenaar en illustrator
Op 14 oktober, 88 jaar geleden, werd Jan Huizinga geboren in Groningen. Voor velen is die naam wellicht onbekend. Maar zijn werk is wel bekend. Hij was de tekenaar van Arendsoog en Pinkeltje. Ook illustreerde hij vele andere verhalen.
In talrijke oude schoolboekjes zijn tekeningen van hem te vinden. Van 1978 tot 1993 voorzag hij ook de Cito-toets van afbeeldingen.
Originele tekeningen
Na de overname van Polyvisie vond ik in het materiaal ook een aantal originele tekeningen van Jan Huizinga. Helaas was een paar jaar voor mijn overname een waterleiding gesprongen in de Polyvisie burelen. Een aantal tekeningen hadden het niet overleefd. Maar de tekeningen die bewaard waren gebleven toonden hoezeer Jan Huizinga het illustratieve ambacht beheerste.
Erven Huizinga
Die originele tekeningen van Pinkeltje behoorden aan de erven Huizinga, vond ik. Die heb ik daarom een paar jaar geleden teruggeven aan Joop Plasmeijer. Hij is een vriend en zaakwaarnemer van Jan Huizinga en van diens twee kinderen, Hanne en Wouter.
Ik weet zeker dat nog her en der bij uitgeverijen en dergelijke tekeningen van Jan Huizinga zwerven. Het zou mooi zijn als ook zij de tekeningen teruggaven. Daarmee kan een mooi overzicht worden gemaakt van zijn werk.
Jan Huizinga
Jan Huizinga werd geboren op 14 oktober 1925 in Groningen. Het Nederlands hervormde gezin Huizinga woonde in de Dirk Huizingastraat. Na de middelbare school volgde Jan een opleiding aan de kunstacademie Academie Minerva in Groningen. Hij trad daarmee in de voetsporen van zijn grootvader die lithograaf was bij Uitgeverij Wolters, bekend van de Grote Bosatlas.
WO II en Indië
Illustratie van Jan Huizinga in ‘De Wapenbroeders”
In de Tweede Wereldoorlog zat Huizinga gevangen in kamp Vught. Over die periode is weinig bekend, waarschijnlijk zat hij gevangen in het laatste oorlogsjaar. In 1948 vertrok hij naar Indië, waar hij van 16 april 1948 tot 21 juni 1950 diende als sergeant-majoor van het C.4-4 regiment Infanterie 8e peleton. Eerst op Sumatra, later te Batavia.
Beginnend cartoonist
Ter afleiding speelde hij gitaar in de militaire band en tekende hij cartoons voor het blad ‘de Wapenbroeders’. In het kerstnummer van 1949 stonden de eerste tekeningen van Huizinga. Daarmee begon zijn loopbaan als tekenaar/illustrator.
In Indië had hij een map ‘Smile a while, het Leger van Jan’, waarin hij zijn tekeningen, foto’s en schetsen bewaarde. In de map kwamen ook de kaarten die hij tekende te ondersteuning van de TBC-bestrijding in Indië.
Terug in Nederland
Begin jaren vijftig werkte Huizinga voor de Toonder Studio’s. In 1956 verhuisde hij naar de Largohof in Hengelo, waar hij ging werken als tekenleraar op het R.K.-Lyceum ‘De Grundel’. Daarnaast gaf hij tekenles op de MTS, de HTS en de Rijkskweekschool in Hengelo.
Het gezin Jan Huizinga
Huizinga was inmiddels getrouwd met Alida (Lia) Feldbrugge. In 1953 op het stadshuis in Groningen en op 19 juli 1954 in de kerk. Twee van de vijf kinderen van het gezin Huizinga overleden op zeer jonge leeftijd, Joseetje (1955 – 1956) en Hanneke (1956 – 1958. Zijn dochter Hanne werd geboren in 1959, een jaar later gevolgd door Wouter. Drie jaar later volgde in 1963 nog de benjamin Frank.
Zijn bekendste werk
Op de website van de Arendsoog community staat dat Huizinga de omslagen maakte van de eerste 23 delen van Arendsoog. Dat zou betekenen dat hij al voor de oorlog betrokken was bij Arendsoog, omdat het eerste deel in 1936 verscheen. Ik vermoed daarom dat het gaat om de herdrukken met harde kaft die vanaf 1950 verschenen na het succes van het KRO-hoorspel over Arendsoog.
In 1952 maakte Huizinga de tekeningen bij de Nederlandse uitgave van het eerste Pippi Langkous boek, Pippi komt thuis, van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren. Ook bij het tweede boek ‘Pippi Langkous gaat aan boord’ maakte hij in 1952 de omslag en illustraties bij de tekst.
Andere werkzaamheden
Incidenteel is wel wat documentatie te vinden over werk van Jan Huizinga, maar van veel bleef zijn medewerking onbekend. Zo werkte hij jarenlang voor diverse uitgeverijen en kranten. Hij was een kundig graficus, lithograaf en illustrator… en modelbouwer. Tijdens wereldkampioenschappen Modelbouw in Berlijn won hij met zijn ‘Statenschip’ de derde prijs.
Na het verschijnen van het 23e deel van Arendsoog in 1961 had hij het wel een beetje gehad met Arendsoog. Tijdens een ontmoeting met Paul Nowee, die de Arendsoog-serie voortzette na de dood van zijn vader Jan, liet Huizinga zich ontvallen ‘kun je Arendsoog niet eens dood laten gaan?’ Daarmee eindigde de samenwerking.
Achteruitgang gezondheid
In de 70-er jaren kreeg Huizinga problemen met zijn bloedsomloop. In 1985 stopte hij daarom om gezondheidsredenen als tekenleraar op Lyceum Grundel.
Zijn ziekte verergerde en in 1987 moesten zijn beide onderbenen worden geamputeerd. Hij bewoog zich voort in een rolstoel en werd voor vervoer afhankelijk.
Hoewel hij graag op zichzelf was, kon hij ermee leven. Vijf jaar later, op 6 mei 1992, overleed hij toch nog onverwacht aan een hartstilstand achter zijn bureau in zijn huis aan de Jan Prinsstraat, terwijl hij zat tekenen.
Voor de tekst over Jan Huizinga maakte ik gebruik van een artikel van Joop Plasmeijer in Hengelo Toen & Nu, naar aanleiding van een tentoonstelling in 2008 over Jan Huizinga in het Historisch Museum Hengelo
Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.
Geachte heer Van Maarsseveen,
Leuk artikel, dat ik via Joop onder ogen kwam.
Mijn vader had 7 zussen en 6 broers, maar Peter heet(te) er geen enkele.
De 2e schrijver van de Arendsoogserie heette Paul.
Wellicht dat u dit kunt rechtzetten.
Met vriendelijke groet,
Jack Nowee
(oudste kleinkind van)
Tussen 1965 en 1970 heb ik als leerling van het R.K. Lyceum ‘de Grundel’ te Hengelo een jaar (mogelijk twee, mijn geheugen laat me hieromtrent in de steek) tekenles gehad van (meneer) Jan Huizinga.
Een allervriendelijkste, wat flamboyante man, in wiens klas ik met graagte kwam.
Van de lessen tekenen is bij mij niet veel blijven hangen, helaas.
Wat wel bleef hangen is dat meneer Huizinga, zeer tot ons, zijn leerlingen, maar overduidelijk ook tot zijn eigen genoegen, tijdens de lessen voorlas uit de trilogie over Adriaan en Olivier, een deftige maar straatarme tweeling, geschreven door Leonard Huizinga, mogelijk familie. Ongelooflijk melige verhalen, die er destijds echter in gingen als zoete koek.
Van 1956 tot 1961 verbleef ik op De Grundel en heb mogen genieten van de tekenlessen van meneer Huizinga.
Nog steeds bewaar ik een in 1959 gemaakte tekening met daarop de opmerking van meneer Huizinga: “Goed zo”.
Die tekening heeft jaren bij mijn ouders in de kamer gehangen.
Geachte heer van Maarseveen,
Ik heb in 1972-73 en 73-74 les gehad van meneer Jan Huizinga op De Grundel in Hengelo. Huizinga was een man met een zware stem, een verstokt kettingroker (dat kon nog gewoon in zijn tekenlokaal tijdens de lessen). Een man met een rijke fantasie en een uitzonderlijk gevoel voor detail. Ik heb tijdens de leuke lessen regelmatig kunnen zien hoe zijn werk tot stand kwam – leerlingen werkten zelfstandig en Huizinga had daardoor ook tijd om zijn eigen dingen te doen. Hij bouwde modelvliegtuigen van balsa, maakte een tekening en volgens mij ook een steendruk van een roldiertje, een soort gordeldiertje dat door een Escher like trappenhuis oprolde en weer uitrolde. In zijn werk was heel veel ruimte voor Escher achtige perspectieven, intrigerend hoe iemand zo prachtig kon construeren. Ik vind het nog steeds immens jammer dat er niet meer van zijn werk bekend is. Jan Huizinga was een hele lieve leraar, en ik heb met veel plezier zijn lessen bijgewoond en genoten van de vrijheid en ruimte waardoor hij de creatieve geest stimuleerde.
Hallo Herbert, Bedankt voor het delen van je persoonlijke ervaring met Jan Huizinga.