- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Auteursrecht moet veranderen

men thomas_jeffersonAuteursrecht moet veranderen. Dat schreef ik eind vorig jaar. De bedoeling was oorspronkelijk, als ik de uitspraken van de derde president van de VS Thomas Jefferson er vrijelijk bij neem (verwoord in zijn brief van 13 augustus 1813 aan Isaac MacPherson): iemand de mogelijkheid geven om oorspronkelijk werk openbaar te maken en door het tijdelijk behouden van het exclusieve recht de mogelijkheid te geven een redelijk inkomen te verwerven.

Auteursrecht zou volgens hem een creatieve stimulans moeten zijn. Na de korte periode van exclusief recht moest het werk of idee worden vrij gegeven voor publiek gebruik.

Jefferson en zijn tijdgenoten dachten aan een recht tot 14 jaar na het openbaar maken. Inmiddels is het auteursrecht doorgeschoten tot 75 jaar na de dood van de openbaarmaker. Na diens dood kunnen de erven nog 75 jaar, soms zelfs nog meer, genieten van het auteursrecht. Het groeien van 14 jaar naar levenslang, en tegenwoordig 75 jaar extra voor de erven, is vooral gebeurd door de invloed van belanghebbenden en bedrijven.

De lange periode waarop het auteursrecht wordt behouden, remt het bevorderen van creativiteit en het delen van ideeën. De oorspronkelijke doelstelling is verlaten en heeft plaatsgemaakt voor hebzucht, vooral vaak van de erven. Ook zijn er de gevechten, hoewel die momenteel vooral over recente ideeën gaan.

Het auteursrecht moet veranderen

Met de komst en het wezen van internet zou je verwachten dat de overheid de auteurswet aanpast richting een korter recht. Maar bedrijven lobbyen juist voor een langere periode van auteursrecht. Geheel in tegenstelling tot hoe internet zich heeft ontwikkeld. De voorstellen voor aanpassing van de huidige wetgeving maken talrijke sites en andere internetactiviteit direct illegaal. Terwijl internet juist een creatief medium is, waarbij je door verkorten van de periode van auteursrecht creativiteit, economie en dergelijke stimuleert.

Er is en wordt al veel over geschreven. Daarom houdt ik het kort.

Ik vind dat de auteurswet moet veranderen. Wat mij betreft gaat de lengte van het recht terug naar 14 jaar, waarbij in bepaalde gevallen rekening mag worden gehouden met ontwikkelkosten en opbrengsten. En kijk direct ook even naar de straffen. Die straffen staan in geen verhouding tot de kopieerdaad.

Een stukje geschiedenis

Engeland
De discussie over de Licentiewet van de Engelsen uit 1662 ging in 1710 over in het Statuut van Anne (genoemd naar Koningin Anne die toen regeerde over Engeland en Ierland). Het auteursrecht geldt volgens dit statuut tot 14 jaar na het openbaar maken. Het statuut van Anne beschouwt men wel beschouwd als de eerste Engelse wet op auteursrecht. Daarna volgen er nog velen. In de Copyright Act van 1842 is de geldigheid van het auteursrecht inmiddels verhoogd naar levenslang en zeven jaar voor de erfgenamen.

Amerika
De eerste Amerikaanse wet op auteursrecht van 1790 is gebaseerd op het Statuut van Anne. Ook de Verenigde Staten houden het auteursrecht op 14 jaar na het openbaar maken.
De Amerikaanse auteurswet van 1790 gold alleen voor Amerikaanse burgers, materiaal uit het buitenland mocht men vrijelijk kopiëren. Dat veranderde pas na het invoeren van de Internationale auteurswet in 1891. Toen werden ook de auteursrechten van werken uit sommige buitenlanden in Amerika gerespecteerd.

In 1909 verving men de auteurswet van 1891. In 1976 volgende een vernieuwing, die in 1998 werd aangevuld met de Digital Millennium Copyright Act

Nederland

De eerste echte auteurswet in Nederland was die van 1817, daarvoor bestonden twee gescheiden wetten voor de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. De duur van het auteursrecht was levenslang, aangevuld met 20 jaar voor de erven. De Auteurswet van 1881 verving die van 1817. De nieuwe wet beschouwt men als voorbereiding op de wet die in 1912 werd aangenomen. Die is nog steeds de basis van onze huidige wetgeving.

Copyrights Copywrongs

Een lezenswaardig boek over auteursrechten is Copyrights Copywrongs van Siva Vaidhyanathan. De ondertitel luidt ‘The Rise of Intellectual Property and How It Threatens Creativity’. Dat zegt genoeg over de strekking van het boek.

Het boek is uit 2001, dus al een beetje gedateerd. Het voorbeeld dat tegenwoordig vaak wordt aangehaald over Martin Luther King staat er niet in; de erven verbieden uitzending van de bekende ‘I have a dream’-speech van Martin Luther King.

Groucho Marx

Groucho Marx

Groucho Marx

Wel in het boek staat het illustratieve verhaal van de briefwisseling tussen Warner Brothers en Groucho Marx. Groucho heeft de film ‘A Night in Casablanca’ in voorbereiding en de juridische afdeling van WB meent dat de Marx Brothers inbreuk maken op de rechten van de Warner film Casablanca.

In zijn reactie maakt Groucho de beginselen van de auteursrechten in de filmindustrie belachelijk. Hij begint ermee te vertellen dat hij zich erover verwondert dat WB denkt rechten te hebben op de naam ‘Casablanca’, immers al eeuwenlang de naam van een Marokkaanse stad.

Daarna ridiculiseert hij verder zoals we dat van de Marx Brothers gewend zijn, als hij verklaart kort daarvoor te hebben ontdekt dat Ferdinand Balbao Warner, de overgrootvader van de zittende Warner, in 1471 op de Marokkaanse stad was gestuit toen hij een kortere weg zocht naar Burbank, de vestigingsplaats van WB.

Het verhaal van de briefwisseling gaat nog verder. Wellicht kan ik het over twee jaar afmaken, wanneer het auteursrecht is teruggebracht tot 14 jaar.

Zie ook het bericht ‘eten is beschermd door auteursrecht‘  of alle berichten over/met auteursrecht