Zou het kunnen zijn dat er nu meer talent is dan vroeger, bijvoorbeeld zangtalent? Als je de verschillende, en vooral vele, talentenwedstrijden ziet zal je die vraag bevestigend beantwoorden. Het niveau van de zangtalenten is bovendien hoog. Vanavond weer de Voice of Holland en morgen Holland’s Got Talent (en over een tijdje X-factor)

Vroeger dacht ik al dat als iemand een bijzonder kunstje kan en hij/zij toont het aan anderen, dat velen dat kunstje op een gegeven moment kunnen nadoen. Bij die gedachte speelden drie ervaringen een rol.

Verscholen talent

Ten eerste ontdekte ik bij mezelf, en bij anderen zal dat ook zo zijn, dat er situaties zijn waarin je iets veel sneller oppakt. Bijvoorbeeld in de euforie van een verliefdheid heb je een benodigde openheid, focus en dergelijke. Vaardigheden als piano spelen en dergelijke leken daarbij soepeler te gaan. Alsof de verliefdheid een deken wegtrok dat over verscholen talent lag.

Ten tweede kon (kan) ik  me, als ik me er toe zette, met enige oefening een vaardigheden oppakken. Er toe zetten betekende tijd maken, concentreren, aandacht geven aan en dergelijke. Dat hoefde zeker geen 10.000 uur te duren, zoals de Zweeds Amerikaanse wetenschapper K. Anders Ericsson beweert (zie ook: BBC, CNN  e.d.).

Ten derde de invloed van een succesvolle, talentvolle omgeving. Ik was een minder dan middelmatige tafeltennisser. Op de lagere school trok ik veel op met een jongen die heel goed kon tafeltennissen. In zijn nabijheid ging mijn spel al snel vooruit, door zijn aanwijzingen en de dingen die ik zag in zijn spel.

Skateboarden

Los van die drie persoonlijke redenen is het waarschijnlijk ook gewoon een ding van de evolutie. Generaties worden nu eenmaal gebouwd op tot dan toe verzamelde vaardigheid. De eerste skateboarders bijvoorbeeld stundelden op hun bordje. Na verloop van tijd waren er een paar die behendigheid kregen. En nu lijkt het alsof een kind maar hoeft te kijken naar zo’n board en het kan er op wegrijden.

Er zijn talloze voorbeelden op diverse terreinen te geven waar deze, wat ik noem, evaluerende vaardigheidovername te herkennen is.

Zangtalent

Bij heel veel kunstjes spelen, om succes te hebben, slechts één of enkele factoren een rol. Om goed te kunnen zingen bijvoorbeeld moet je om te beginnen natuurlijk lekker werkende stembanden hebben. Wat muzikaal gevoel helpt zeker, maar daarnaast is het vooral scholing van techniek.

Dat zelfs bekende Nederlandse zangers en zangeressen nauwelijks scholing hebben gehad bewijst dat je met goede stembanden, doorzettingsvermogen en flair ook ver kunt komen. Eén van de gevolgen waar je aan kunt zien dat ze geen of verkeerde scholing hebben gehad zijn de poliepen op hun stembanden. Bij goede scholing worden je stembanden nauwelijks belast.

Talent voor autoracen

Maar er zijn ook vaardigheden waarbij, om succes te kunnen hebben, meerdere factoren een rol spelen. En deze moeten voor talent ook nog eens in de juiste verhouding aanwezig zijn. Je kunt in dat geval eigenlijk niet meer spreken van een kunstje.

Een voorbeeld is autoracen. Daarbij moet je een mix van aangeboren, aangeleerde en getrainde vaardigheden hebben, waarbij zelfs een woord als karakter een rol speelt. En deze benodigde onderdelen om de beste te kunnen zijn of worden moeten ook nog eens in de juiste dosering aanwezig zijn.

Bij de autocoureur speelt zijn algehele fitheid een rol, is de hand oog coördinatie belangrijk, zijn karakter en wil om te winnen en meer van die dingen. Een aantal van die zaken kun je niet zien, die kun je hooguit vermoeden als je de coureur een paar keer bezig hebt gezien.

Hand oog coördinatie

Hand oog coördinatie bijvoorbeeld is iets waar pas de laatste tijd meer kennis over is. Het is echter de vraag of je door die wetenschappelijke inzichten die coördinatie kunt verbeteren. Zelf speelde ik lange tijd piano. Ik merkte daarbij op een gegeven moment dat ik met het lezen van de bladmuziek ongeveer drie maten vooruit liep op wat ik aan het spelen was.

Ik was nooit met die hand oog coördinatie bezig geweest, ik speelde gewoon. Pas toen ik een langere periode niet had gespeeld ontdekte ik dat mijn hand oog coördinatie was veranderd. Ik las nauwelijks meer vooruit op de muziek en het spelen ging daardoor hakkelend. Tot geleidelijk mijn ogen weer vooruit liepen op wat mijn handen speelden.

Karakter

Bij een Formule 1 coureur is, denk ik, de winnaarsmentaliteit een onderschatte of zelfs genegeerd onderdeel. Er is een verschil tussen de uitspraak in een interview dat je wilt winnen en het op de baan een risico nemen om te winnen. Als andere onderdelen van de vaardigheidsmix kloppen zal het een gecalculeerd risico zijn. Maar net dat beetje extra goede agressie is van grote betekenis.

Sebastian Vettel

Ik schrijf goede agressie. Want bijvoorbeeld Jos Verstappen had wel agressie, maar niet de goede. Zijn zoon heeft de agressie van zijn vader, maar is bedachtzamer. Hij heeft niet de impulsieve agressie van zijn vader en ik verwacht dat hij aan het begin staat van een mooie carrière.

Er zijn meerdere coureurs die net te weinig van die goede agressie hebben. Andere onderdelen van de mix zullen wellicht kloppen, maar doordat die specifieke mentaliteit ontbreekt zal het hem niet lukken.

En als dan alles klopt is er natuurlijk nog het circus rond formule-1 en de wagen. Vettel, die volgens mij ook de mix heeft en meer talent dan de uitzonderlijk talentvolle Michael Schumacher, heeft bijvoorbeeld vooral tegenvallende auto’s. Hij zou wellichtt onbereikbaar zijn als zijn materieel helemaal in orde zou zijn.