Al vijftien jaar is de derde woensdag van december heilig. Dan zit ik soms alleen, soms met vrienden voor de buis om het Nationaal Dictee te maken. Ook dit jaar. Kees van Kooten heeft het gemaakt. Ik zag hem bij DWDD al met een paar grappen over (verkeerd) taalgebruik. Hij wilde dat verwerken in zijn dictee. Hij had nog anderhalve week, vertelde hij. Het leek me kort dag.

Met Erik zit ik gisterenavond in de aanslag, schrijfblok en pen in mijn handen en een thermoskan koffie onder handbereik. Na de nodige introducties en inleidend gewauwel van de presentator mag Kees van Kooten zijn dictee voorlezen.

‘Wat is dit?’, vraag ik Erik na een paar zinnen, ‘wat een onsamenhangende tekst. Wat een ventileren van moeilijk woorden. Moet het ego van Van Kooten worden gestreeld’.

Macedoine, een zak of blik fijn gesneden groente

‘Tja, macedoine. Hij kan het niet eens behoorlijk uitspreken. En wat moet dat woord hier bij onze Utrechtse taalcriticus Charivarius. Macedoine, dat zijn die goedkope groenteblokjes die je krijgt bij een biefstuk in een eetcafés’.

‘Hodie betekent toch gewoon vandaag. Wat een flauwekul dictee is dit. Het wordt elk jaar erger. Is er dan geen controle. Wie gaat hierover. Hij kan het zelf nauwelijks uitsprekend inderdaad. Ik erger me niet snel, maar dit….’

Ook Erik ergert zich, zie ik.

‘Zappen?’, vraag ik, terwijl ik de afstandbediening pak, ‘alles beter dan dit nationaal gedicteerd fiasco te moeten bekijken’.

‘Een miskleun inderdaad. Ja, zet maar uit. Als er iets bijzonders op tv is, dan is het al begonnen. Een film begint sowieso om half negen’, antwoordt Erik. ‘Maar ik heb nog een interessante film liggen’.

Erik staat op en loopt naar zijn DVD-kast. Even later reikt hij me een DVD-doosje aan. Ik lees ‘There will be blood’. ‘ik heb laatst ook Lincoln gezien met Daniel Day-Lewis. Is dit die film over een oliemagnaat?’

‘Ja, hij duurt wel tweeënhalf uur. Dus het wordt een latertje’.

‘Geen probleem’, zeg ik terwijl Erik naar de DVD-speler loopt, ‘weg met die raillerende gekte’.

‘Ik ben benieuwd hoe anderen, bijvoorbeeld De Bie, op deze schertsvertoning reageren’, zegt Erik. Hij drukt het nationaal dictee weg en in beeld komt de intro van de film. Heerlijk.

Voor wie zich nog even wil ergeren:

Een przewalskipaardenmiddel

1. Na koffiegedronken* te hebben, begon het Groot Dictee. Niettegenstaande de taalcriticus Charivarius zijn macedoine ‘Is dat goed Nederlands?’, die verrukkelijke thesaurus vollinguïstische bêtises, publiceerde in 1940, zou het journaille anno hodie een raillerend exposé van onze pennenstrijd alsnog met dit piteuze zinnetje kunnen initiëren.
2. Zulke lammenadige anastrofes vernoemde de criticaster naar zijn tante Betje, in wier postale verbiage een heel aantal zeugmata, polysyndetons en anakoloeten wiewauwde.
3. ‘Een heel aantal’ is de contaminatie van ‘een groot aantal’ en ‘heel veel’; vanavond irriteren wij ons aan spelfouten, mitsgaders aan menig grammaticaal quid pro quo – emendeer mij!
4. Als men insinueert dat u heimwee heeft naar de leraar Nederlands als feniks, waarmeehet zo is gegaan dat hij werkeloos achter de gerianiums zit, moet u niet paranoiareageren, aangezien die accusatie een vrijwel cliché is.
5. Het was veelbetekend hoe elke media onwelwillig reflecteerde op de krankjorume tekst van het Koningslied, over wiens begeestering de godganse participatiemaatschappij** zich streste.
6. U hoort ons inziens tot een van het gardekorps Nederlanders die menen dat de campertiaanse schrijfwijze van het adjectief verrukkelijk – het megafonetische neologismevurrukkulluk – als voorkeurspelling*** te verkiezen had geweest.
7. Het is niet zozeer een fetisj voor spelling als wel het tot in de finesses breidelen van grammaticale valstrikken dat ons steeds overnieuw beschermt tegen een Babels imbroglio;mits dit verifiërende przewalskipaardenmiddel de enige wapening tegen nepmailtjes concretiseert.
8. Bijgevolg beseft u zich een pseudobancaire poging tot phishing zorgeloos te kunnen deleten dan u leest: ‘Er is een inactieve activiteit op dit rekening plaatsgevonden.’ Want zodan onze zuiderburen zeggen: Menen ligt dicht bij Kortrijk, maar verre van Waregem.