Vorige week zat ik in een gesprek over een project. Daarbij riep op een gegeven moment de vormgever, ‘dat kunnen we toch even 3D printen, een 3D mockup maken’. Tot voor kort maakte hij een voorstelletje op papier, een presentatie geïllustreerd met Photoshop, Illustrator of schetsen met viltstiften. Nu moet het dus een 3D voorbeeld zijn, dat je vast kunt houden en waar je omheen kunt lopen.

3D printen is nog lang niet uitontwikkeld voor de grote markt. Thuis pizza’s maken, zoals ik eerder schreef, daar moeten we nog even mee wachten. Maar voor een 3D voorbeeld van een product kan het al wel worden ingezet. Volgende week ga ik met de vormgever naar een 3D printbedrijf om mijn eerste 3D print te laten maken.

3D printen. Ik las laatst een mooie omschrijving. Het is als een brood snijden maar dan als in een omgekeerd ingezette film, van het einde naar het begin.

Wat is een 3D printer?

Schoenen gemaakt met een 3D printer

Een 3D printer is een machine waarmee je alledaagse dingen kunt printen. Met de nieuwste generatie printers kun je met één apparaat allerlei objecten maken, van verschillende materialen. Van porseleinen kopjes tot plastic speelgoed, metalen machineonderdelen, stenen vazen, chocolade cake en zelfs lichaamsdelen.

Met 3D printen wordt de productielin van een traditionele fabriek vervangen door een apparaat. Vergelijkbaar met hoe de laserprinter thuis de drukpers van de drukkerij heeft vervangen.

Waarom heet het printen (afdrukken)?

Wanneer je met een sterke loupe naar een pagina text kijkt van je printer thuis, zie je dat de letters geen vlekjes, maar dat ze op het oppervlak van het papier liggen. Als je, in theorie, enkele duizende keren op hetzelfde papier zou printen, zou de inkt tot een heuveltje opstapelen. Geleidelijk zou je een 3D uitvoering van de letter krijgen. Hetzelfde idée van opstapelen van dunne laagjes wordt gebruikt bij 3D printers.

Hoe werken 3D printers?

Het begint met het ontwerp van een 3D voorwerp op je computer. Je verbindt de 3D printer zoals je ook je gewone laserprinter aansluit. Daarna druk je op ‘afdrukken’ en wacht tot het proces klaar is.

Dat proces is, zoals ik hierboven aanhaalde, als het omgekeerd maken van een brood. Stel je voor dat je losse sneden maakt die je aan elkaar bevestigt tot een heel brood. Dat is wat een 3D printer doet.

Het 3D printproces verandert een voorwerp in duizenden kleine plakjes. Daarna bouwt het een voorwerp plakje voor plakje op vanaf de basis.
Het bijzondere is dat elk plakje heel complex kan zijn. Een 3D printer kan bijvoorbeeld bewegende delen, zoals een wiel, meenemen als onderdeel van hetzelfde voorwerp. Je kunt dus bijvoorbeeld een fiets maken met een 3D printer, waarbij je direct alle onderdelen zoals frame, wielen, remmen, pedalen en dergelijke print.

Wat zijn de mogelijkheden?

De mogelijkheden zijn oneindig. De door de vormgever genoemde mogelijkheid van een 3D voorbeeld bij de ontwikkeling van een product is er slechts één. Je kunt een onderdeel dat niet meer voorradig is laten maken voor een product dat kapot is.

De toekomst is dat we alles eenvoudig thuis maken. Daarmee wordt het leven heel anders. PostNL, waar ze tien jaar geleden tegen me zeiden dat ze gingen stoppen met bezorgen van pakjes, kan inderdaad stoppen. Bezorgen, opslaan en in voorraad houden van producten is niet meer nodig. Niets is ooit uitverkocht en er is geen overproductie, geen onnodige verpakking en dus minder afval.

Huishoudelijke producten gemaakt met een 3D printer

We leven dat ook in een wereld waarin de producten zijn zoals jij die wilt, jouw maat, jouw wensen, jouw kleur. Niet alleen je meubels, schoenen en voeding. Ook je medicijnen en verwonde lichaamsdelen kun je met de 3D printer maken.

Een aantal toepassingen zijn nu al mogelijk. De producten zijn nu nog wat duur, maar er zijn al diverse 3D producten verkrijgbaar, ook voor de bescheiden beurs. Kijk maar even op Google of deze site.

Wat zijn (nu nog) de beperkingen?

Een 3D printer is vanzelfsprekend goedkoper dan het bouwen van een fabriek met productielijnen. Maar de productiekosten per product zijn hoger. 3D printen is dus (nog) niet voordeliger dan het traditionele massaal produceren. De afwerking is nog niet perfect en de verscheidenheid aan materialen en maten is ook nog niet mogelijk.

Is het de eerst volgende ontwikkeling?

Voor productontwikkelaars, ingenieurs en vormgevers wel. Voor de massa nog niet. Zoals altijd loopt een kleine groep voorop. Het is een groeiende technologie. Dat betekent dat, zoals met PC’s en mobiele telefoons, de meeste mensen sceptisch zijn of de noodzaak. Tot steeds meer mensen er een hebben. Daarna kunnen we ons niet voorstellen hoe we zonder konden leven.

Ter overdenking

Met de opkomst van webwinkels en e-cards dacht PostNL dat hun rol in transport was uitgespeeld, maar ze hebben meer werk dan ooit. Zoals ik hierboven schreef zullen voorraden, bezorgen en dergelijke niet meer nodig zijn. Van producten niet, maar wel van de productiematerialen waarmee de producten worden gemaakt. Net zoals we altijd loodgieters nodig zullen hebben. Ook in een tijd waarin we alleen nog via draadloze netwerken communiceren en ons huis niet meer uitkomen omdat we ons voedsel printen.