Mijn opa werkte in een drukkerij. Ik ging er regelmatig kijken. In een grote ruimte stonden allemaal grote zwarte machines te stampen. Aan de ene kant gingen de blanco vellen er in en aan de andere kant kwamen ze er bedrukt met één kleur weer uit. Dan ging de hele stapel er nog een keer doorheen en werd de volgende kleur gedrukt. Dat ging zo door tot alle vier de drukkleuren waren gemaakt.

De eerste keren dat ik er was werden de teksten nog met loden letterblokjes in een raam gezet. Ik kan me daar niet veel meer van herinneren. Later stapte de drukkerij over op films. De machines waren hetzelfde gebleven. Vervaarlijke apparaten vond ik het. Je kon er zo door heenkijken en het leek opgebouwd uit stangen. Ik bleef altijd een beetje op een afstand omdat ik het idee had er zo in getrokken te kunnen worden.

Ik kwam voor mijn opa, maar vond ook het geluid in de drukkerij bijzonder. Als alle persen werkten was er een kakafonie van geluid. Ze draaiden allemaal in een regelmatig ritme als van een trein Maar doordat de draaisnelheden van de machines verschilden en daardoor de toonhoogte, leek het wel een drumband. Gedeng, gedeng.

“Die machines zijn onverwoestbaar”, zei mijn opa altijd, “je moet ze alleen een beetje aandacht geven. Beetje olie hier, schroefjes aandraaien daar”. Hij heeft nog een paar jaar meegemaakt dat er ook moderne machines kwamen. Dat waren grijze en beige apparaten die er uit zagen als kasten. Hij zat er vaak over te mopperen. Ze waren efficiënter en het drukwerk was goed. Maar het ging allemaal veel te snel en vaak kapot. “ze staan vaker stil, dan dat ze draaien”, zei ie dan, wat waarschijnlijk niet zo was. Hij bleef drukker van zijn eigen oude, zwarte pers. Toen hij uiteindelijk pensioneerde waren er van de 12 oude machines nog maar twee over.

verschenen in het tijdschrift OOK! – foto uit archief Deuxième/Polyvisie – het verhaal berust op fantasie.