vervolg van ‘Georges Surdez, uitvinder van Russisch Roulette‘, over een geschiedenis van Russisch Roulette.

Collier’s Illustrated Weekly was een populair tijdschrift dat vanaf 1900 een reputatie had opgebouwd met hun maatschappelijk geëngageerde fotojournalistiek. Door de crisis zijn de advertentie inkomsten met de helft teruggelopen. Ondanks de financiële problemen en de vele werklozen trekt Collier’s Weekly meer dan een miljoen lezers per week en krijgen schrijvers nog altijd 1000 dollar per verhaal betaald. Voor Collier’s schrijven lijkt Georges daarom wel aantrekkelijk.

Omslag van Collier’s met het verhaal van Surdez

Het tijdschrift is rond 1930 veranderd in een mix van ambitieuze artikelen over zakelijk succes, een geschilderde pin-up en aantrekkelijke fictie dat nijgt naar pulp. Met slechts enkele aanpassingen kan een pulpschrijver met talent verhalen verkopen aan Collier’s. En Georges heeft dat talent. Hij herschrijft enkele verhalen en stuurt ze naar Collier’s. Vanaf 1933 worden zijn verhalen geplaatst.

Russisch Roulette

De verhalen van Georges A. Surdez zijn ontegenzeggelijk beter dan die van veel van zijn collega pulpschrijvers. Hij ontwikkelt zijn karakters, die bovendien vaak meerdere lagen hebben. Dat is echter niet genoeg om inmiddels niet in de vergetelheid te zijn geraakt.

Maar in 30 januari 1937 verschijnt ‘Russian Roulette’, een verhaal van 1600 woorden in Collier’s. Een levendig verteld verhaal van avontuur, gokken en de dood van legionnairs in een geïsoleerde Noord-Afrikaanse buitenpost. Het verhaal valt op en populariseert het dodelijke spel dat in loop van de jaren duizenden het leven zou kosten. Het verhaal zorgt er ook voor dat Surdez telkens weer onder de aandacht komt.

Surdez weet de aandacht rond zijn verhaal uit te buiten. Veel kranten legt hij uit waar hij de naam Russisch Roulette vandaan heeft. De wedstrijden met het suïcidale pistool zijn er al sinds minstens 1920 geweest, zoals avonturiers in Rusland tijdens de burgeroorlog getuigden. Maar Surdez was de eerste om de naam te gebruiken in print.

Oorspronkelijke illustratie bij het verhaal ‘Russian Roulette’

‘Russisch Roulette, het verhaal

Het verhaal heeft de vorm van een brief van Hugo Feldheim, een jonge Duitse soldaat. Hij vraagt daarin advies aan een officier over hoe hij de zelfmoord van een Russische kameraad kan verhullen.

Sergeant Burkowski is een dwangmatige gokker die zijn kameraden regelmatig uitdaagt bij kansspelen. Als ze weigeren te spelen wordt hij depressief. In een gesprek met Feldheim vraagt hij hem of hij wel eens van Russisch Roulette heeft gehoord.

Russisch Roulette werd in 1917 in Roemenië gespeeld, vertelt Burkowski, tijdens de laatste dagen van de Russische deelname aan de Eerste Wereldoorlog, toen de tsaar met zijn gedemoraliseerde leger op de terugtocht was. Uit overmoed of onverschilligheid pakte een Russische officier plotseling zijn revolver “anywhere, at the table, in a café, at a gathering of friends, remove a cartridge from the cylinder, spin the cylinder, snap it back in place, put it to his head, and pull the trigger. There were five chances to one that the hammer would set off a live cartridge and blow his brains all over the place. Sometimes it happened, sometimes not. When it did, there was nothing more to be said or done; when it didn’t, the fellow waited another day.”

Voordat Feldheim hem kan stoppen demonstreert Burkowski het Russisch Roulette. De hamer valt op een lege kamer en de Rus wordt gestimuleerd door te gaan. Hij blijft een aantal weken Russisch Roulette spelen op deze manier. Burkowski houdt nog steeds van gokken en daagt Feldheim uit in een variant van het spel. Hij zal alles verwijderen, behalve één van de kogels, draait de cilinder en kijkt of hij de dood kan vermijden. Feldheim probeert er onderuit te komen, maar wordt gedwongen een weddenschap te doen. De Rus blijft leven en Feldheim verliest een maandloon. Later die avond komt een aangeslagen Burkowski opnieuw langs om hem het geld terug te geven. Hij geeft toe dat hij vals heeft gespeeld, omdat hij wist waar de kogel zich in de cilinder bevond. Feldheim weigert het geld aan te nemen en later die nacht schiet Burkowski zichzelf dood.

Het verhaal is buitengewoon goed vindt ook de redactie van de Fiction Parade & Golden Book Magazine. Ze herdrukt het verhaal in haar mei uitgave van hetzelfde jaar. Acht maanden later schiet een jonge man, Thomas H Markley jr, uit Austin Texas, zichzelf dood op zijn eenentwintigste verjaardag. Hij is de eerste Amerikaan die zichzelf met Russische Roulette doodt. Het verhaal van Georges A. Surdez heeft een deur in de Amerikaanse psyche geopend. En het bericht over het verhaal en het eerste dode slachtoffer gaat de hele wereld over.

Motief en herinnering

Georges Arthur Surdez overlijdt op 5 november 1949 in Brooklyn. Zijn laatste tien jaren zijn zwaar geweest. Pulp is nog wel populair in de late jaren dertig en Georges krijgt nog werk geplaatst. Maar in 1941 bereikt de Tweede Wereldoorlog Amerika. Door een tekort aan papier stort de pulpmarkt opnieuw in. De concurrentie is te hoog. Bovendien zit men niet meer te wachten op verhalen over het Vreemdelingenlegioen. Hij probeert zijn verhalen nog te herschrijven naar verhalen over het Franse verzet, maar de echte oorlogsverhalen zijn spannender en leveren echt geld op.

Homeland, de autobiografische roman van Georges Surdez

Hij krijgt slechts enkele verhalen geplaatst. In 1943 gaat Edith bij hem weg om met een andere man te gaan samenleven. Na de scheiding troost Georges zich met het schrijven van een autobiografische roman over zijn jeugd. ‘Homeland’ wordt zijn eerste serieuze werk.

Het is een opvallend goed boek. Warm en rijk met herinneringen aan een onrustige jeugd in Zwitserland en Frankrijk. Het krijgt bij verschijning in 1945 goede recensies, maar de verkoop blijft achter. Georges moet terug naar de pulp om een dak boven zijn hoofd te houden. En vier jaar later sterft hij, net geen 50 geworden.

Het enige blad dat aandacht geeft aan zijn overlijden is de Wilson Library Gazette, een tijdschrift voor bibliothecarissen om hun kaartsysteem actueel te houden. Het bericht luidt ‘GEORGES SURDEZ, romanschrijver en freelance schrijver; in Brooklyn, New York, negenenveertig’.

Na zijn dood wordt in 1953 zijn roman ‘Demon Caravan’ verfilmd als ‘Desert Legion’ met Alan Ladd in de hoofdrol. Edith, zij ex-vrouw, overtuigt het auteursrechtenbureau ervan dat zij als weduwe, ondanks de scheiding, het auteursrecht heeft en ze krijgt het boek op haar naam.

Het  kogel mysterie

Er zijn met de dood van Georges veel vragen onbeantwoord gebleven. Bijvoorbeeld waarom hij Russisch Roulette met één kogel gevaarlijker vond dan met vijf. Maar vooral de vraag waarom hij tijdens zijn leven niet naar voren stapte om de waardering te accepteren voor zijn introductie of op zijn minst voor het populariseren van het Russisch Roulette.

Tegen de tijd van zijn overlijden was Russisch Roulette immers een vast onderdeel geworden van de Amerikaanse cultuur. Het komt voor in de cowboy film ‘Honky Tonk’ die in 1941 verschijnt met Clark Gable in de hoofdrol. Ook in de film ‘Unfaithfully Yours’ uit 1948 met Rex Harrison wordt Russisch Roulette uitgevoerd.

Naar het echte leven

En het is onderdeel van het leven. Op 17 februari 1949 schiet de twaalfjarige Phillippe Fernette zichzelf dood nadat hij met een vriend het dodelijke spel speelt, dat ze ooit hebben gezien in films. En twee jaar eerder, op 21 september 1947, spelen drie meisjes Russisch Roulette waarbij één van hen wordt doodgeschoten met het pistool dat op haar borst is gericht.

Misschien heeft Georges eenvoudig nooit gemerkt dat zijn op papier gedrukte verhaal naar het echte leven was gegleden. Schrijven is, vooral voor de dagelijkse zwoegende broodschrijvers, een eenzaam beroep. Wellicht ook is de publieke belangstelling niets voor hem.

Maar er wordt ook gesuggereerd dat hij politieke redenen had uit de na-oorlogse schijnwerpers te blijven. In ‘Homeland’ vertelt hij trots dat zijn vader een linkse socialist was. Zelf had hij ook linkse sympathieën, wat niet handig was in een tijd dat het McCarthyisme steeds sterker wordt.

Vreemdelingenlegioen

Georges schrijft in zijn verhalen over de slechtste en meest grove aspecten van het Vreemdelinglegioen, maar hij beschrijft de gekleurde en Arabische karakters symphatiek. Welke andere pulpschrijver zou een Soedanese bandiet opvoeren en deze tegen een Franse officier durven te laten zeggen ‘I rob caravans. You steal the desert away from the Arabs and you have taken land from the black people. There is only one difference between you and me. I steal for myself. You steal for your people, for bigger things’

Het gerucht gaat dat Georges contact heeft met extremisten van Afrikaanse groeperingen. Het zijn contacten die hij heeft opgedaan rond 1930. Zo zou hij corresponderen met de activist Amadou Sall, een politiek nationalist uit Senegal, die korte tijd in New York woont. Sall werkte in die tijd voor een Senegalese groep vrijheidsstrijders en hij werkte daarbij samen met een actiegroep van ‘zwart publiek’ in Harlem.

Maar de briefwisseling tussen Sall en Georges kunnen volledig onschuldig zijn geweest. Niemand die daar nu nog antwoord op kan geven. Zeker is dat alleen al in het sterfjaar van Surdes minstens tweeëntwintig mensen in Amerika stierven door Russisch Roulette.

Wie bedacht Russisch roulette?

Russische officieren gebruikten de revolver-methode al, maar daarover is vrijwel niets bekend. Het was Georges Surdez die het verhaal vertelde, de naam ‘Russisch roulette’ bedacht en het bekendheid gaf in het westen.

Aanvullende informatie

• Het verhaal ‘Russisch Roulette’ zoals het verscheen in Collier’s Weekly (PDF - 960,17 KB)
• Ebooks van het verhaal in de originele versie (engels) en in een vrije vertaling. (epub - 125,93 KB) of (PDF - 142,30 KB)
• Bovenstaand verhaal is een vrije vertaling van en interpretatie uit een nog niet verschenen boek over de geschiedenis van Russisch Roulette
• Een overzicht van de titels van verhalen van Georges Surdez is te vinden op www.philsp.com, hier is ook andere informatie te vinden over pulptijdschriften, auteurs e.d.