- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Een nieuwe taal in Lajamanu

Je zou denken dat tegenwoordig alles in de wereld al is ontdekt. Of op zijn minst zou je niet verwachten dat er een nieuwe taal zou ontstaan. Ja, computertaal en emoticongebruik. Maar geen taal van mensen. Maar toch gebeurde het volgens Carmel O’Shannessy.

lajamanuZe werd als regeringswerker naar het dorp Lajamanu gestuurd om plaatselijke leraren te ondersteunen. Lajamanu ligt aan de zuidelijke rand van de subtropen van Noord-Australië. Het dorp van 600 bewoners ligt afgelegen. De oudste bewoners weten nog dat ze voor het eerst blanken zagen in 1930.

Eén keer in de week komt er een vrachtwagen om de hoognodige producten te brengen. Elektriciteit wordt opgewekt met diesel- en zonnegeneratoren. En de gesproken taal is Engels. Oude mensen spreken nog de plaatselijke taal Warlpiri.

Een nieuwe taal

Rond 2000 ontdekte Carmel dat kinderen een mengtaal ontwikkelden. Daarbij gebruikte ze woorden en grammatica van beide moedertalen. Ze was inmiddels taalkundige aan de Universiteit van Michigan. Ze beseft dat ze een unieke kans kreeg te zien hoe een taal ontstaat; een taal die ze toen voorlopig Licht Warlpiri noemde.

Ze wilde eerst Warlpiri leren. Daarvoor bracht ze vooral tijd door met de oudere vrouwen. Die gingen in weekenden in groepen jagen op Varanen. De vrouwen liepen dan urenlang en zaten af en toe in de schaduw te praten. Carmel vroeg dan ‘Hoe zeg je dit?’, hoe zeg je dat?’. Geleidelijk leerde ze zo de taal Warlpiri kennen.

Mengtaal

Op de school hoorde ze jongeren echter de mengtaal gebruiken. Toen ze het Warlpiri machtig was besloot ze beter te luisteren. Ze merkte dat elke zin zowel Engels als Warlpiri in zich had. Ze wist dat het mengen van talen vaker voorkomt bij tweetaligen. Maar dit was anders. Het leek of er een specifiek patroon in zat.

Ze ging als onderzoeker van de taal regelmatig terug naar Lajamanu. Ze ontdekte dat de kinderen voornamelijk Engelse werkwoorden gebruikten en zelfstandig naamwoorden uit het Warlpiri. Dat is ongebruikelijke manier van mengen van talen. Omdat de beste gegevens over taalkundige structuren worden verkregen door naar spontane gesprekken te luisteren bedacht ze een spelletje.

Prentenbook en een nieuwe taal

Ze maakte een prentenboek over een hond die wordt opgesloten door een monster en vervolgens wordt gered door de moeder. Ze luisterde hoe kinderen hier hun eigen verhaal van maakte. Zo ontdekte ze dat het verhaal niet is te volgen voor mensen die slechts één van de talen, Engels of Warlpiri, kennen. Er was werkelijk een nieuwe taal ontstaan.

Inspiratiebron: Discover Magazine april 2014 – de pdf van de pagia