Gisteren sprak ik met Ron, een goede vriend, over zijn bedrijf. Tegen een goede vriend moet je eerlijk en direct zijn, vind ik. Dus draaide ik er niet om heen.

‘Het gaat je te goed’, zei ik, ‘je hebt nog wel de zakelijke gretigheid die ik van je ken. Maar voor het overige ben je ingekakt. Als ik door je bedrijf loopt zie ik aardige mensen. Ze werken al lange tijd bij je, maar de bevlogenheid van de beginjaren hebben ze niet meer. En omdat het goed gaat is er schijnbaar geen reden, niet bij jou en niet bij hen, om iets te veranderen. Om eens te kijken waar je staat en wat er kan verbeteren”.

Ron kijkt voor zich uit, knikt en nodigt me uit door te gaan.

‘In feite heb je geluk gehad dat je in de goede handel zit. De mensen waar je het bedrijf mee hebt opgebouwd zitten al lange tijd op hun niveau van incompetentie, denk aan het Peter principe. Omdat het goed gaat kunnen ze gedijen in de huidige organisatie. Maar de wereld verandert en zelfs in jouw branche zijn dingen aan het veranderen. Zo lang het goed gaat of jij niet inziet dat er iets moet veranderen, verandert er niets.
Je medewerkers blijven gewoon hun ding doen. Wellicht niet eens omdat ze het niveau niet hebben om de organisatie naar een hoger plan te brengen, de nieuwe kansen te pakken of de huidige handel veilig te stellen tegenover nieuwkomers in jouw branche. Nee, ze zijn ook ingekakt door het succes. Waarom zouden ze zich druk maken, ze krijgen hun vette salarissen toch wel’.

Ron kijkt nog steeds voor zich uit. Het leek er even op dat hij ging reageren, maar hij doet het niet. Terwijl ik de dingen zeg die hierboven staan houd ik hem in de gaten, ik kijk naar zijn reactie in lichaamstaal.

Dan zegt hij: ‘je hebt gelijk. Ik weet dat je gelijk hebt. Je hebt me een paar jaar geleden al gewaarschuwd. Ik heb wel een aantal dingen ter harte genomen. Er zijn reorganisaties geweest. Maar het is lastig. Het geld blijft binnenstromen en daarmee lijkt er geen reden om te veranderen. Als ik die reden wel zie, krijg ik logisch klinkende tegenargumenten van mijn medewerkers. Maar ik onderbreek je, stort je meningen en ideeën uit. Schroom niet’.

‘Ik denk dat er, zonder te kijken naar de markt, al veel te verbeteren is in jouw bedrijf. Wat ik nu ga zeggen zeg ik voorzichtig, maar ik dat er veel rotte plekken zijn in jouw organisatie. Ik weet zeker dat er gestolen wordt door enkele van je medewerkers, dat er lekken zitten in je administratie en dat er op andere bedrijfsonderdelen verbetermogelijkheden zijn. En ik zou daar iets aan doen. Niet omdat het moet, maar omdat het lekkerder werkt, het leiden van het bedrijf minder energie kost en dergelijke’.

‘Je hebt gelijk. Ik weet dat er wordt gestolen en dat bijvoorbeeld mijn logistiek beter kan. Maar waar baseer jij het op?’

‘Tja, helaas heb ik soortgelijke situatie al vaker gezien. Ik loop inmiddels ook al vijfentwintig jaar mee in bedrijven’.

‘Ok, maar wat is de oplossing’.

‘Tja, daar vraag je me wat. Ik denk dat het eerste stuk van de oplossing is, kijken naar jezelf. Wellicht mis je zelf de kennis om je bedrijf naar een hoger plan te brengen. En met personeel omgaan vanuit de huidige situatie vereist ook een specifieke vaardigheid.’

‘Zeg het maar, René, zeg het maar’.

‘Ok, het is iets dat ik bij veel ondernemers zie die hun bedrijf vanuit het niets hebben opgebouwd. Je moet ontdekken waarom je geen vertrouwen hebt in mensen die je bedrijf verder kunnen brengen, die je personeel en organisatie opschudden en je helpen de kansen te grijpen. Je huurt nu waarschijnlijk mensen in die op jouw kennisniveau zitten of lager, maar je moet goede mensen inhuren of in dienst nemen. Ik denk dat je te wantrouwig bent. En een gezond wantrouwen is niet verkeerd, maar het moet je niet tegenwerken. Je gaat naar een dokter als je ziek bent; omdat je geen medische kennis hebt, maar wel weet dat je iets mankeert’.

‘Jij bent ook wantrouwig’.

‘Ja, natuurlijk. Ik zeg ook niet dat wij van elkaar verschillen. Het leuke van het probleem dat ik schets is dat we er ons hele leven mee te maken hebben gehad. Elk stapje verder bracht ons dingen waar we doorheen moesten. We moesten leren en ervaren. Inmiddels hebben we genoeg ervaring, kennis en gevoel om mensen die op bepaalde gebieden meer kennis en ervaring hebben te kunnen controleren’.

‘Dat is waar. Toch blijf ik mensen aannemen die me teleurstellen’.

‘Het is uiteindelijk ook veel complexer dan het roepen …’.

‘René, je weet heel goed dat ik niet blij ben met de situatie in het bedrijf’.

‘Als ik jou was zou ik eerst eens kijken wat ikzelf wil. Waar sta je. Wat wil je met je bedrijf. Wat wil je met je leven. Ben je wel gelukkig met de huidige situatie. Jij zou het uitgangspunt moeten zijn van jouw leven en jouw bedrijf. Vergeet het gelul over verantwoordelijkheid, verplichtingen en dergelijke. Kijk eerst eens waar je staat. Als je dat hebt ingevuld kun je gaan plussen, minnen en strepen. Pas dan kun je een plan maken om de huidige situatie te veranderen. Of kun je het zo laten’.

etc.