Rond 1980 kwamen we met vrienden bij elkaar om naar het Eurovisie Songfestival te kijken. Wij mannen vonden het vooral een vrouwending, maar het was gezellig en we vermaakten ons best. Mijn toenmalige vriendin studeerde aan de Universiteit van Amsterdam. En op het hoogtepunt zaten we met zijn vijftigen in huis. Sommigen keken alles aandachtig, anderen alleen als er een favoriet aan de beurt was.

Daarna zakte het songfestival als populaire televisie een beetje weg. Rond de eeuwwisseling was het vooral een feestje voor homo’s, om de groep songfestival enthousiastelingen even generaliserend en gemakkelijk te plaatsen.

Geleidelijk werd het weer een volksfeestje. Met als hoogtepunt het optreden van Anouk. De media zat er vorig jaar al bovenop. En dat is dit jaar verder gegroeid. Evenals de verwachtingen. Zoals ik eerder schreef is het vooral euforisch of anders gezegd, ik vind de verwachtingen op basis van het behalen van de finale nogal overdreven.

Martin O’Leary

De wiskundige Martin O’Leary doet op zijn blog Cold Hard Facts sinds twee jaar voorspellingen over de resultaten. Op zich is het leuk te lezen hoe hij op basis van de uitslagen van voorgaande jaren, zijn daaruit afgeleide ideeën over vriendjespolitiek en de kwaliteit van de liedjes tot een voorspelling komt voor dit jaar. Dit jaar zou volgens hem Zweden of Armenië moeten winnen.

De Nederlandse inzending van Ilse en Waylon is volgens hem, gekeken naar de kwaliteit van het liedje, tweede achter Zweden. Die kwaliteit staat in sterke relatie tot de eindnotering. Maar Nederland heeft volgens hem te weinig invloed gehad op het stemgedrag. Daardoor eindigen ze als vijfde.

Opvallend in de analyses van O’Leary is vooral het verschil tussen de uitkomst van zijn model en de inzet bij gokkers. Zie onderstaande grafiek. Hoe gokkers elkaar beïnvloeden is nauwelijks te voorspellen, is zijn verweer. Die beïnvloeding werkt bijna hetzelfde als bij slechte beleggers, die als in een kudde elkaars gedrag volgen (ik schrijf daar met Tom v.d. Maas een boek over, dus daar kom ik later nog op terug).

Vriendjespolitiek

Een terugkomend verhaal bij de slechte resultaten van Nederland in de afgelopen jaren is vriendjespolitiek. In die gespreken worden vaak werkelijk politieke argumenten gebruikt. Volgens mij heeft het vooral een culturele oorzaak. Voor Slavische landen klinken Slavisch gezongen liedjes of met een daar populaire harmonie en ritme nu eenmaal vertrouwder dan bijvoorbeeld Nederlands gezongen liedjes met een Amerikaanse popdeun.

Econometrist (wiskundig econoom) Laura Spierdijk en wiskundige Michel Vennekoop deden in 2007 onderzoek naar dit fenomeen. In 2009 concludeerden zij dat elk land de stem laat beïnvloeden door andere factoren dan alleen de kwaliteit van het liedje. Daarbij zijn taal, religie en voorkeur van muzieksmaak de zwaarstwegende factoren.

Meer onderzoeken

Rond 1980 was het Eurovisie songfestival nog een klein festival met overzichtelijke Europese landen en Israel. Vanaf 1995 zijn er Oostbloklanden en anderen erbij gekomen. Vanaf die tijd is er ook onderzoek gedaan naar trends, vriendjespolitiek en andere zaken rondom het songfestival.

Vrijwel alle onderzoeken weerleggen het idee van vriendjespolitiek; ze geloven niet in complottheorieën. Alleen de Britse computerwetenschapper Derek Gatherer twijfelt. De Israelische wetenschapper Lemish deed onderzoek naar het Eurovisie Songfestival en homoseksuele mannen in Israel. Marco Haan en Gerhard en Peter Dijkstra deden onderzoek naar de mening van de experts jury tegenover die van het publiek.

De onderzoeken:

• Comparison of Eurovision Song Contest (Derek Garterer) – pdf 120 kb
• Cultural voting Eurovision song contest (Victor Ginsburgh) – pdf 140 kb
• Eurovision (European unity vs vision of wild east) (Azra Aksamija) – pdf 900 kb
• Expert judgment vs public opinion (Haan, Dijkstra en Dijkstra) – pdf 140 kb
• Persistent Structure of Hegemony (Gad Year en Daniel Maman) – pdf 7 mb
• Niet songfestival, maar wel interessant: Evolutie van muziek (Derek Gartherer) – pdf 2 mb

Uitslag

En dan de uitslag van vanavond. Ik denk een zesde plaats.