Een prachtige actiefilm vond ik Face/Off vlak na het uitkomen in 1997. Niet alleen vanwege de hoofdrol van John Travolta, mijn actieheld in die tijd.

Het leek een beetje science fiction. Een FBI-agent krijgt in de film het gezicht van een crimineel om eenvoudiger te kunnen infiltreren in de organisatie van die man. Hij kreeg dat gezicht niet door een masker, zoals we dat kort ervoor konden zien in de eerste Mission Impossible met Tom Cruise.

Nee, het was een gezichtstransplantatie. Voorzichtig werd de gezichtshuid van zowel de agent als de crimineel verwijderd en verwisseld weer op de bloederige gezichten geplaatst. Het leek een onwaarschijnlijk verhaal. Maar geleidelijk werd het werkelijkheid.

Vorige week stond in de krant dat de eerste volledige gezichtstransplantatie was uitgevoerd. Eerder al werden de gezichten van Richard Norris, Isabelle Dinoire, Connie Culp en anderen gedeeltelijk door gezichtstransplantatie en andere chirurgische ingrepen gerenoveerd. Richard Norris, die al menige operaties had ondergaan, was de gelukkige. Voor zover je van geluk kunt spreken bij zo’n risicovolle operatie.

Richard Norris

Richard Lee Norris was 22 jaar toen hij zich per ongeluk door zijn hoofd schoot. Zijn kaak, lippen, ton en neus verdwenen onder het geweld van de kogel. Ruim 15 jaar sloot hij zichzelf op in het huis van zijn ouders, slechts af en toe kwam hij buiten. De spiegels in het huis waren bedekt, zodat hij zijn eigen gezicht niet hoefde te zien.

Tot een paar jaar geleden de moeder van Norris hoorde over een bijzondere chirurg in Baltimore. Deze Eduardo Rodriguez was gespecialiseerd in plastische en reconstructieve chirurgie. Rodriguez nam het gezicht van Norris onderhanden. Hij bouwde een neus en kin uit het vlees van Norris en voerde nog enkele operaties uit.

Richard Norris in 2013

Maar Rodriguez wilde verder. Dat resulteerde uiteindelijk in gezichtstransplantatie. Volgens de arts was het mogelijk door gebruik te maken van een menselijk lijk. De werkwijze klonk eenvoudig, het verwisselen van Norris gezicht met dat van een overleden donor. Iedereen wist dat het een riskante operatie zou zijn. Norris wilde het risico nemen.

Maandagochtend 19 maart 2012 begon Rodriguez met een team van 150 medewerkers aan de eerste volledige gezichtstransplantatie.

Precies zoals in de film Face/Off werd beschreven, en gedeeltelijk getoond, werd het volledige gezicht van de donor verwijderd: spieren, zenuwen, bloedvaten, botten. Daarna werd het gezicht van Norris op dezelfde manier verwijderd. Tenslotte werd het gezicht van de donor op het hoofd van Norris gemodelleerd.