Op deze site link ik regelmatig naar Wikipedia, de online encyclopedie. Nog steeds hoor ik van mensen dat Wikipedia onbetrouwbaar is, dat informatie onjuist is en meer van dat soort berichten. Het stamt uit de beginjaren van Wikipedia. Het is inmiddels achterhaald, maar het gerucht blijkt hardnekkig. Een stukje geschiedenis en van daaruit naar het heden.

Uitgeverij Het Spectrum

Uitgeverij Het Spectrum was al lange tijd eigenaar van diverse Nederlandse encyclopedieën. Ze hadden  daarmee buitengewoon veel bijzondere content. In 1974 kwam de papieren Grote Spectrum Encyclopedie op de markt. In de jaren dat ik hun reclame verzorgde brachten ze een digitale encyclopedie uit op CD-Rom. De enige encyclopedie die ze niet bezaten, de befaamde Winkler Prins, werkte samen met het digitale Encarta van Microsoft. Het was bij de eerste uitgave van de Nederlandse Encarta in 1997 een geduchte concurrent. Maar ook Winkler Prins werd gekocht, vlak na de overname van Het Spectrum door PCM.

Encarta

Encarta was door Microsoft in 1993 voor het eerst uitgebracht op CD-Rom om de mogelijkheden van multimedia te gebruiken. Het was een succes en het werd in meerdere talen uitgebracht. Maar geleidelijk gingen steeds meer mensen online informatie zoeken. Daarmee werd de encyclopedie op CD-Rom minder interessant. Encarta was al een tijdje ook op internet te doorzoeken, evenals bijvoorbeeld de gerenommeerde encyclopedie Britannica. Maar uiteindelijk besloot Microsoft in 2009 te stoppen met Encarta. Reden? De populariteit van Wikipedia.

Wikipedia

Wikipedia was een initiatief in 2001 van internetondernemer Jimmy Wales. Hij was altijd al bezeten van encyclopedieën en bedacht de gratis, door gebruikers van internet gevulde, encyclopedie. In de eerste jaren was de informatie inderdaad niet altijd even goed. Wales en zijn medewerkers onderkenden dat en pasten de organisatie regelmatig aan, waardoor de informatie geleidelijk steeds betrouwbaarder werd. De online encyclopedie Wikipedia was toen al lange tijd ondergebracht in een stichting, om de continuïteit te waarborgen.

Overmacht

In 2009, het jaar dat Microsoft besloot te stoppen met Encarta, bezochten 97% van de mensen die online encyclopedisch wilden zoeken, Wikipedia. Slechts 1,3% ging naar Encarta. De rest verdeelde de overige 1,7%, waaronder het nog steeds online actieve Encyclopedie Britannica. Eén van de redenen van het succes van Wikipedia was de actualiteit. De vrijwillige medewerkers zorgden voor actuele informatie of geactualiseerde bestaande teksten. Andere online encyclopedieën leken daarbij niet alleen hopeloos verouderd; ze waren het ook.

Beeld vs Tekst

Microsofts enige troef was het unieke beeldmateriaal dat Bill Gates had verzameld en had ondergebracht in Corbis, samen met Getty Images de grootste eigenaar van foto’s en ander beeldmateriaal in de wereld. Wikipedia kon daar niet tegenop. Zij kan alleen gebruik maken van auteursrechtelijk vrij of beschikbaar gesteld materiaal. Met het beeldmateriaal van Corbis zou Microsoft nog steeds een aantrekkelijke informatiebron kunnen zijn. Maar het was hen snel duidelijk dat gebruikers de tekstuele informatie van Wikipedia waardevoller vonden.

Gebruik

Op het moment dat ik dit schrijf is de Nederlandse Wikipedia, na de Engelse, de grootste. De Nederlandse Wikipedia bevat 1.790.078 artikelen. Daarmee is het iets groter dan de Duitse. Die bevat bijna 1.753.000 miljoen artikelen. Maar wat zegt een aantal artikelen. Bij veel onderwerpen vind ik de informatie in het Nederlands magertjes. De Engelse Wikipedia is bij vrijwel alle onderwerpen aanmerkelijk uitgebreider. Dat verklaart waarom ik in veel gevallen liever naar de Engelse Wiki verwijs in mijn berichten.

Betrouwbaar

En hoe zit het met de vermeende onbetrouwbaarheid waar ik het in het begin over had. Er zijn meerdere onafhankelijke onderzoeken gedaan naar de informatie op Wikipedia. Helaas niet naar de Nederlandse Wikipedia.

Bij de onderzoeken in Duitsland en Engelstalige landen bleek Wikipedia betrouwbaar. Vaak scoorde het beter dan gerenommeerde encyclopedieën en populair wetenschappelijke bronnen.

Enige probleem bij Wikipedia is dat het in de poging een onderwerp eenvoudig uit te leggen soms te weinig, te algemene of te weinig exacte informatie geeft. Dat kan tot verwarring leiden of onjuiste interpretatie.

Door het open redacteurschap bestaat nog steeds ook de kans op flauwe grappen en onjuiste informatie. Naarmate het aantal artikelen groeit daalt echter het percentage artikelen met onjuiste informatie. Wel blijkt dat artikelen die meerdere keren, door verschillende redacteuren, worden aangepast onduidelijker worden en dat de kans op fouten toeneemt. Dat is iets waar Wikipedia op dit moment naar kijkt.

Verantwoordelijk gebruik

Ik vind Wikipedia een heerlijke eerste bron bij onderwerpen waarvan ik weinig of niets weet. Met de basisinformatie van Wikipedia kan ik verder zoeken. Dat vind ik verantwoordelijk gebruik. Bij het verder zoeken stuit ik wel eens op tegenstrijdige informatie ten opzichte van de tekst op Wikipedia. Dat is geen probleem. Het betekent eenvoudig dat ik verder moet zoeken.