Enkele weken geleden deed ik een marktonderzoek voor een grote producent van tuinmaterialen. Zo’n onderzoek begin ik meestal met een literatuuronderzoek. Diverse onderwerpen kwamen voorbij, waaronder ook drie onderzoeken waarbij werd geconcludeerd: groen bevordert creativiteit.

De korte conclusie in het TNO-rapport luidde: Het plaatsen van planten op de werkplek heeft naast al eerder aangetoonde gunstige effecten op gezondheid en welzijn ook een gunstig effect op de productiviteit bij creatief werk.

Als kritische lezer denk ik dat de conclusie niet helemaal strookt met hun aankondiging ”groen bevordert creativiteit”. In hun conclusie spreken er ze immers van dat productiviteit verbetert, niet de creativiteit. De productiviteit van creatief werk verbeteren kan ook betekenen dat je meer of sneller schrijft of fotografeert. Maar niet per se dat je daarbij creatiever bent.

Gelukkig zijn er andere rapporten die er stelliger in zijn dat de creatieve vaardigheid verbetert in een groene omgeving. En mocht dat bij bepaalde personen niet zo zijn, denk ik dan maar, dan bevordert het volgens vele rapporten in ieder geval de gezondheid.

Gezond of toxisch

Dat laatste kwam al naar voren in een onderzoek van NASA rond 1985. Ik weet nog dat ik het toen met een bevriende toxicoloog besprak. Hij zei dat het wel klopte, maar dat mensen dan wel de planten goed moesten onderhouden. Vooral op kantoren werd dat nog wel eens vergeten.

‘Dan staan de planten op een vensterbank boven een radiator’, vertelde hij, ’de planten krijgen te weinig water, waarvan ook veel verdampt, en geleidelijk komen er schimmels op. Die schimmels vormen met de verdampende waterdruppels aerosollen, die fladderen door de ruimte etcetera’.

Maar als je de planten onderhoud zijn ze gezond. Dat bleek ook uit een onderzoek in ziekenhuizen. Patiënten met planten op hun kamer of uitzicht op een grasveld of struiken herstelden sneller. In varianten op dat onderzoek in diverse landen bleek dat op dezelfde manier mensen op kantoor minder stressvol waren, productiever en dat het ziekteverzuim lager was.

In een Duits onderzoek werd geconstateerd dat het eigenlijk niet eens planten en andere levend groen hoeft te zijn. Alleen de kleur groen op een muur of anderszins werkte al positief op de gezondheid.

Groen bevordert creativiteit

Tijdens datzelfde Duitse onderzoek, van de Universiteit van München, werd ook gekeken naar creativiteit. De onderzoekers lieten deelnemers vier testen doen waarbij creatieve opdrachten werden gegeven. Eén groep keek vooraf twee seconden naar een groen voorwerp, de andere deelnemers kregen een wit, grijs, rood of blauw voorwerp te zien. Een opdracht was bijvoorbeeld ‘bedenk ongebruikelijke toepassingen voor een conservenblikje.

De deelnemers in de groep die naar het groene voorwerp hadden gekeken waren iets creatiever dan de anderen. Zij scoorden 2.0 op de creativiteitsschaal, de overigen rond de 1,75. Het verschil is gering, maar ze zagen het groen slechts twee seconden. Wie weet als ze …

Verwarring

In een onderzoek van de Universiteit van British Columbia in 2009 kregen 600 deelnemers diverse creatieve opdrachten waarbij ze tegen een gekleurde achtergronden. De conclusie van de onderzoekers was dat mensen creatiever worden van blauwe omgeving. Een ander onderzoek toonde aan dat deelnemers creatiever worden van groen en dat bij blauw de creativiteit zelfs daalt. Hoe zit dan nou? De onderzoekers van de Universiteit van British Columbia hebben een beperkte verklaring, zij gebruikten alleen wit, rood en blauw. Geen groen.

Opgelost

Dr. Christopher Chabris, professor psychologie aan de Union College in New York, komt met de oplossing. Hij stelt dat het onzin is te denken dat je creatiever kunt worden door je muren een andere kleur te geven. Gezondheidbevordering zou kunnen. Daarbij mag je van hem zelfs argumenten gebruiken als groen is de kleur van groei en vruchtbaarheid. Maar creativiteit, dat gaat hem een stap te ver.

In zijn beoordeling in de New York Times van het boek ‘Imagine’ van Jonah Lehrer zegt hij ‘research on such color priming effects is hardly settle science’. Wij zouden zeggen, zulk onderzoek heeft een hoog Diederik Stapel-gehalte.

Zie ook het bericht ‘Apple-logo verhoogt je creativiteit‘