De uitdrukking, hardlopers zijn doodlopers, hoor ik al vanaf mijn jeugd. Daarbij ging het om niet per se over de fysieke inspanning, vaak werd ook de oorspronkelijke betekenis bedoeld, uitgelegd met een andere uitdrukking ‘het te hard van stapel lopen’.

Berichten over onderzoek waarin de uitdrukking ‘hardlopers zijn doodlopers ’ wordt bevestigd doen ook al jaren de ronde. De laatste tijd worden die wat nadrukkelijker. Het begon allemaal met Jim Fixx.

Jim Fixx

James Jim Fixx, een Amerikaanse journalist, schreef in 1977 het boek ‘The Complete Book of Running’ (in Nederlands ‘Lopers Lijfboek‘). Het werd een bestseller en het boek wordt door velen nog steeds beschouwd als de hardloopbijbel. Met zijn boek ontstond een hardlooprage overal in de wereld. Fixx werd rijk en beroemd en schreef ook daar een boek over dat goed verkocht.

Fixx overleed op 52-jarige leeftijd tijdens een hardloopwedstrijd aan een hartaanval. Direct kwamen er vragen naar de risico’s van hardlopen. Was het wel zo gezond, of waren hardlopers inderdaad doodlopers. Dat Fixx in zijn boek verhaalt over zijn zeer ongezonde leven tot zijn 37ste en daarna fanatiek ging hardlopen wordt daarbij overigens zelden in de overwegingen meegenomen.

Kenneth Cooper

Een andere hardloopgoeroe uit die tijd was dr. Kenneth Cooper, van de bekende Coopertest en bedenker van Aerobics. Als inspanningsfysioloog verdiepte hij zich na de dood van Fixx meer in de risicofactoren van hardlopen. Lange tijd durfde hij zijn bevindingen niet hard naar buiten te brengen. In zijn boeken beweerde hij zelfs dat Aerobics en hardlopen geen enkele relatie hebben met hartproblemen. Onlangs gaf hij echter toe dat het overbelasten van je hart wel degelijk kan leiden tot hartproblemen en de dood.

Overbelasten van je hart

Overbelasten van je hart houdt in je hart voor langere tijd op een hogere hartslag houden dan je normale hartslag. Het geeft niets als je een paar keer piekt, zoals je bij een teamsport doet als je een sprintje trekt. Daarna is er weer even rust. Het continue belasten, zoals bij hardlopen en de cardio fitnessapparaten in de sportschool, is niet goed. Wij mensen zijn daar niet voor gemaakt.

Coronaire plaque

Diverse studies tonen verhoogde coronaire (ook wel genoemd: atherosclerotische) plaque aan bij overbelasten van je hart tijdens cardiofitness, hardlopen en soortgelijke activiteiten. Coronaire plaque is een opeenhoping van wasachtige vetten in je kransslagaders. Deze aders, die je hart van bloed voorzien, raken daardoor verstopt. Bij een kleine verstopping krijg je wellicht pijn in je borst, bij verder dichtslibben krijg je een hartaanval.

Vet en afslanken

Wie gaat hardlopen om af te slanken komt ook bedrogen uit. Het blijkt dat het overbelasten van je hart je natuurlijke vermogen om vet te verbranden ondermijnt. Dit wordt zelfs erger wanneer je onregelmatig sport. Het komt door je stofwisseling en onze evolutie. Je lichaam gebruikt van oudsher bepaalde vetten als reserve voor een moment dat je wellicht even te weinig eet en toch energie nodig hebt. Door het langdurige trainen of hardlopen denkt je lichaam dat het lichaamsvet nodig heeft. In plaats van vet verbranden gaat het spieren verbranden om energie te krijgen.

Hormonen

Je lichaam heeft vet nodig om te functioneren. Het hormoon T3 wordt door je schildklier aangemaakt om vet te verbranden. Door het overbelasten van je lichaam bij hardlopen en cardiofitness wordt de aanmaak van dit hormoon onderdrukt. Het gevolg is dat het lichaam vet gaat maken en vasthouden. Terwijl de aanmaak van T3 wordt verminderd, stijgt de aanmaak van het hormoon Cortisol. Dit is juist het hormoon dat wordt gezien als de grote boosdoener bij hartziekten en kanker. Het levert het soort vet dat rond de taille hangt, het bekende zwembandje.

Suiker

Door de behoefte aan vet stijgt ook de honger naar suikerhoudende producten. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de gemiddelde hardloper, en mensen die sporten in de sportschool, na het sporten meer calorieën tot zich neemt dan hij kwijt raakte tijdens het sporten.

Gewrichten

Dat je bij het hardlopen je gewrichten stuk maakt is niet dodelijk, maar handig en gezond is het niet. Het was al langer bekend dat je bij hardlopen, maar bijvoorbeeld ook op een loopband in de sportschool, je gewrichten overbelast. Bij elke stap heeft je been, en met name je voet, een klap op te vangen van drie keer je lichaamsgewicht. Uit recent onderzoek blijkt dat ook je rug en andere gewrichten met zo’n kracht worden belast.

Bij elke stap gaat er een schokgolf door je onderrug en onderlichaam. Ook hier is, vanwege het langdurige karakter van hardlopen, geen snel moment van herstel. Het gevolg is dat gewrichten beschadigen en kraakbeen afbreekt. Dat leidt tot chronische pijn in knieën, heupen, enkels, voeten en rug bij het lopen en kan leiden tot vervanging ervan door bijvoorbeeld een kunstknie.

Hardlopers zijn doodlopers

Er zijn meer nadelen aan het langdurige belasten van je lichaam in één sessie. Ik las al eens dat hardlopen je lichaam sneller veroudert. Dat komt doordat tijdens het sporten je lichaam zich vult met vrije radicalen (zie ook antioxidanten). Deze moleculen staan erom bekend dat ze veroudering van het lichaam veroorzaken. Van een plastisch chirurg hoorde ik dat ook je huidweefsels worden aangetast waardoor je huid leerachtig en looiig wordt. Daardoor gaat het verzakken en rimpelen.

Bovenstaande is alle reden om naast de uitdrukking hardlopers zijn doodlopers ook de uitdrukkingen ‘bezint eer ge begint’ en ‘een gewaarschuwd mens telt voor twee’ te gebruiken.

Aanvullende informatie:

• Onderzoek waarin veroudering door vrije radicalen wordt aangetoond bij intensieve training
• Artikel over effect van hardlopen op T3 hormoon
• Onderzoek over Cortisol bij duurloop
• Een hardloper weerlegt de aanmaak en het gevaar van Cortisol
• Verhoogde suikerinname na inspanning
• Diverse publicaties over situatie rondom het T3 hormoon