iedereen kan dichten - voorlezen

Iedereen kan dichten, gedichten maken

Iedereen kan dichten. Maar laat ik bij het begin beginnen. Meerdere keren kwam ik ze tegen in mijn leven, mensen die gedichten voorlezen. Tegenwoordig vooral doordat ik op een leeftijd ben gekomen dat er, meer dan daarvoor, mensen dood gaan om me heen. En op begrafenissen, gelukkig niet op alle, worden gedichten voorgelezen.

Brede begripppen

Zolang het zelfgemaakte zijn en geen ABCD-gedichten, die je vaak bij bruiloften hoort, kan ik het nog wel verdragen. Meestal zijn het echter zweverige gedichten over dood, liefde en meer van die brede begrippen.

Omdat het begrippen zijn die de voorlezers in hun eigen leven nauwelijks gebruiken, zoeken ze een gedicht in een boekje. De gedichtenboekjes van Hans Stolp blijken dan favoriet.

Maar waarom? Waarom gedichten voorlezen, terwijl de overledene er niet van hield? Waarom over een anoniem of algemene dood voordragen, als een mooi verhaal of een anekdote over de dode mooier en persoonlijker is? Waarom überhaupt iets voorlezen, de dode hoort het niet? Had hem of haar iets moois gezegd tijdens het leven. En dan Hans Stolp! Kom op… iedereen kan dichten.

Een verhaaltje over verwondering

Als je eerlijk terugkijkt naar hoe je leven ging, dan zie je niet alleen de goede tijden, maar zie je ook de donkere perioden, de verwarring en het verdriet. Maar als je dat durft: kijken naar die donkere tijden, zie je dan ook hoe je juist toen werd geleid en uiterst liefdevol behoed?

Kun je al zien dat juist dat donker, die pijn, die angst en die wanhoop ertoe bijdroegen om jou tot inzicht, tot overgave en tot wéten te leiden? Zie je al dat niets in jouw leven zinloos was of vergeefs?

Kun je het al zien: die onafgebroken zorg en liefde die er altijd waren, ook toen je dat zelf nog niet kon zien en nog niet kon voelen?

Kun je al kijken met verwondering? Verwondering: waar dat in ons opbloeit, daar komt de Geest Zelf in ons aan het licht, daar wordt Christus nieuw geboren. Kijk maar, kijk naar je leven, maar kijk met verwondering.

Iedereen kan dichten

Ik zei iedereen kan dichten en dat zal ik je laten zien. Maar kijk eerst nog eens naar het verhaaltje hierboven over verwondering. Wat vind je ervan? Leest het makkelijk? Zou je ook zo’n verhaaltje kunnen schrijven? Als je over de persoon nadenkt voor wie het is bedoeld, zou je een beter verhaal kunnen schrijven? Ok.

Wat is een gedicht? Voor ik kan uitleggen waarom iedereen kan dichten is het handig te weten wat een gedicht is.

De definitie is: een gedicht is een door een dichter geschreven (literaire) tekst in versvorm. Zo’n vorm kan zijn een klank (bijv. rijmklank), rijmschema, bepaalde stijlfiguren en nog zo wat vormen. De vormen hoeven niet allemaal voor te komen in een gedicht.

Een dichter is gewoon iemand die een gedicht schrijft. En een gedicht hoeft tegenwoordig niet meer te rijmen, een vaste maat of vast schema te hebben.

Snijden en hakken

Dat laatste betekent dat je de tekst hierboven over verwondering eenvoudig in stukken kunt snijden en hakken om een gedicht te maken. Dat is wat Hans Stolp deed en daarmee ontstond zijn gedicht ‘verwondering’ (overigens willekeurig van zijn site geplukt):

Verwondering

Als je eerlijk terugkijkt naar
hoe je leven ging, dan zie je
niet alleen de goede tijden,
maar zie je ook de donkere perioden,
de verwarring en het verdriet.

Maar als je dat durft: kijken
naar die donkere tijden, zie je
dan ook hoe je juist toen werd
geleid en uiterst liefdevol behoed?

Kun je al zien dat juist dat donker,
die pijn, die angst en die wanhoop
ertoe bijdroegen om jou tot inzicht,
tot overgave en tot wéten te leiden?
Zie je al dat niets in jouw leven
zinloos was of vergeefs?

Kun je het al zien: die onafgebroken
zorg en liefde die er altijd waren,
ook toen je dat zelf nog niet
kon zien en nog niet kon voelen?
Kun je al kijken met verwondering?

Verwondering: waar dat
in ons opbloeit, daar komt
de Geest Zelf in ons aan het licht,
daar wordt Christus nieuw geboren.

Kijk maar, kijk naar je leven,
maar kijk met verwondering.

Eurlings

Zo eenvoudig is het dus. Je schrijft een tekst, pakt een stuk uit een boek van je favoriete romanschrijver of je neemt een artikel uit een krant. Snijd en hak dat tot een gedicht. Zo kun je met een bericht uit de Telegraaf een gedicht maken over Camiel Eurlings.

Eurlings

Iedereen kan dichten - voorbeeld uit Telegraaf

De tekst in de Telegraaf

Je carrière in bedrijfsleven of politiek
wordt er niet beter van als je wordt ontslagen
als topman.

Maar wat als kranten en tijdschriften
blijven herhalen dat het je eigen schuld is
op de voorpagina.

Dan huur je een mediadeskundige in
en begin je een mediacampagne
met de Vries.

Camiel Eurlings als KLM-topman ontslagen
is bijna dagelijks in het nieuws
deze maand.

Hij wordt door het slijk gehaald als
een afwezige zonder leiderschap
door de telegraaf

De ontslagen KLM-baas Camiel Eurlings zint op wraak.
Hij wil dat president-commissaris Hans Smits,
die hem bruut de laan uitstuurde,
ook moet bloeden,
omdat er sprake zou zijn van een ’coup’.

Eurlings zal mogelijk een juridisch onderzoek eisen.
Zijn plotse vertrek is gisteren besproken,
in Parijs,
waar de hele top van Air France KLM bijeen was
om de crisis in het vliegbedrijf te keren.

Dat er een overgang naar een ander ritme is na de vijfde strofe is helemaal niet erg. Er zullen zelfs mensen zijn die vinden dat je een uitzonderlijk dichter bent.

Gedichten

Iedereen kan dichten en het is niet moeilijk. Dat zeggen ook de bestuursleden van de Stichting Lezen & Schrijven bij het initiatief voor het langste gedicht. Volgens hen zijn gedichten leuk en hip en kom je ze overal tegen. Het is spelen met taal, waarbij je je gevoel uitdrukt in woorden. Regels zijn er (bijna) niet, schrijven ze.

Een beetje snijden en hakken in een stukje zelfgeschreven proza en je hebt poëzie. Gooi de boekjes van Hans Stolp maar weg. Dichten doe je voortaan zelf.

Voordragen

Iedereen kan dichten. Kunst is alleen nog het een beetje leuk voordragen. Tip: je kunt het dramatische effect verhogen door tijdens het voorlezen wat overdreven pauzes in te bouwen en klemtonen te leggen op onverwachte plaatsen. Afhankelijk van je afstand tot de dode gaat dat op een begrafenis vaak vanzelf, terwijl je de tranen van je wangen veegt.

Zie ook bericht ‘Gedicht Held

Bovenstaand bericht is geschreven op 8 december 2014 door in de categorie 2014, Algemeen

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *




Veel foto's en illustraties van voor 2020 zijn tijdelijk verwijderd van deze site en server i.v.m. media-reorganisatie
Hello. Add your message here.