‘Ook verkouden, René?’, vraagt Eric nadat ik hem enigszins nasaal te woord sta door de telefoon.

‘Ja, ik loop al weer even te snotteren’, antwoord ik.

‘Ik had het gisteren met Robert over ziektes. Vroeger hadden we die toch helemaal niet. Ik ken uit mijn jeugd niemand die iets bijzonders mankeerde. Tegenwoordig word je doodgegooid, haha, met ziektes. Je hoort er niet bij als je niets mankeert. Neem ADHD in allerlei varianten. Dan ben je wat drukker. Vroeger zeiden je ouders ‘doorlopen’ en deed je dat niet dan kreeg je een draai om je oren. Een etiket werd er niet opgeplakt’.

‘Ik ben het met je eens dat ze tegenwoordig overal namen aan geven en het liefst een beetje medisch’.

‘Vroeger ging je hooguit naar de huisarts voor een hardnekkige verkoudheid. Hij gaf je een paardenmiddel en dan stond je de volgende dag alweer te dansen’.

Bizarre syndromen

Eric heeft in grote lijnen gelijk, vind ik. Iedereen koketteert tegenwoordig met allerlei vage termen bij even vage klachten en vaak is de persoon er nog trots op. Nee, dan de echt bizarre syndromen. Die waren er vroeger ook en wellicht even onbekend en ze kwamen even weinig voor als nu.

Syndroom vs ziekte

Voor ik enkele syndromen ga noemen, eerst even iets over syndromen en ziektes. Een ziekte is een schadelijke lichamelijke of psychische afwijking. Iemand voelt zich ziek, gaat naar arts en vertelt waarom hij denkt ziek te zijn, af te wijken dus van hoe hij zich normaal voelt.

Hij vertelt de arts symptomen, dat is het verhaal dat een beeld van zijn klachten. Daarop stelt de arts een diagnose door het uiterlijk van de patiënt (zichtbare tekens), meetbare gegevens en de door de patiënt genoemde symptomen te analyseren. Bij deze analyse kijkt de arts naar hem bekende syndromen (ziektebeelden) die overeenkomen met de tekens, gegevens en symptomen. Een syndroom is een herkenbaar patroon van klachten oftewel een vaak of altijd tezamen optredende verzameling verschijnselen.

Een ziekte bestaat dus eigenlijk niet in de medische wereld. Een persoon kan zich ziek voelen. Een arts kijkt naar verschijnselen, waarbij hij bekende syndromen in overweging neemt. Dat sommige syndromen ziekte worden genoemd, bijv. de ziekte van Crohn, is dus feitelijk onjuist.

Een syndroom is niet altijd genoemd naar de ontdekker, maar is bijvoorbeeld omschrijvend zoals het ‘Alien-handsyndroom’. Ook is de volkse benaming niet altijd volledig en/of komt het woord syndroom er niet in voor. Bijvoorbeeld Progeria, zoals het algemeen bekend is, heet officieel het Hutchinson-Gilford Progeria Syndroom (HGPS).

Enkele bizarre syndromen zijn:

Weerwolfsyndroom

De officiële term van Weerwolfsyndroom is Hypertrichose. Deze medische term slaat echter op elke vorm van overbeharing, ook wanneer deze binnen acceptabele vorm valt.

Bij het Weerwolfsyndroom is sprake van extreme overbeharing, waarbij al snel wordt gedacht aan de horrorfilms over weerwolven en circusacts, waarbij vooral in de 19e eeuw patiënten optraden met overmatige beharing.

Buitenlandsaccent syndroom

Zoals de naam al aangeeft praat een patiënt met dit syndroom met een buitenlands accent. Het is een zeldzame aandoening (er zijn ongeveer 100 gevallen wereldwijd bekend) die volgens medici wordt veroorzaakt door een beroerte of een hoofdletsel. In Canada is nu echter een vrouw die na een verdoving bij de tandarts bijkwam en een Brits accent had, dat sterk afweek van haar normale uitspraak.

Het eerste geval werd kort na WO II ontdekt. Een Noorse vrouw was geraakt door Shrapnel (granaatkartets). Ze ontwikkelde een Duits accent.

Stenen man syndroom

Het stenen man syndroom heet officieel Fibrodysplasia ossificans progressiva, wat zo veel betekent als ‘bindweefsel dat progressief wordt omgezet in bot’. Het bot wordt gevormd in spieren, pezen en ander bindweefsel. Het is niet te genezen en het is, zoals de naam al zegt, progressief. Dus het wordt ook nog eens steeds erger.

De bekendste patiënt was Harry Eastlack (1933 – 1973). Vanaf zijn tiende openbaarde zich FOP, bij zijn overlijden was hij volledig versteend en kon alleen zijn lippen nog bewegen.

Syndroom van Alice in Wonderland

Het staat ook bekend als het Todd syndroom, naar de psychiater John Todd, die het in 1955 voor het eerst beschreef. Het Alice in Wonderland syndroom is genoemd naar het bekende sprookje van Lewis Caroll. Het is een neurologische aandoening waarbij mensen de omgeving perspectivisch vertekend zien, wat groot is lijkt klein en vice versa. Het is meestal van tijdelijke aard.

Boomschors huid

Het syndroom heet Epidermodysplasia verruciformis. Het wordt ook wel genoemd naar de artsen die het beschreven Felix Lewandowsky en Wilhelm Lutz; dan heet het Lewandowsky-Lutz dysplasie (= misvorming). Maar een leek noemt het Boomschors huid.

Het is een zelfzaam, erfelijk probleem met het afweersysteem waarbij bultjes ontstaan die bij licht ook tot huidkanker leiden. De uiterlijke vorm kan verschillen en doet zich voornamelijk voor op de handen.

Cotard syndroom

Het syndroom van Cotard is een zeldzame psychische aandoening, waarbij iemand denkt dat hij dood is. Hij kan daarbij de waan hebben dat hij in het geheel niet bestaat of dat zijn organen of bloed ontbreken. Het syndroom is genoemd naar de Franse neuroloog Jules Cotard (1840 – 1889), die de aandoening als eerste beschreef. Het wordt ook wel de waan van Cotard genoemd.

Argyrie

Argyrie, oftewel de blauwe huid aandoening, ontstaat door overmatige blootstelling aan zilver, zilverpoeder of zilververbindingen. Onder invloed van licht oxideert het zilver zoals bij het fotoproces. Het proces is niet terug te draaien.

Aquagenic urticaria

Letterlijk, een door water veroorzaakte netelroos. Het wordt ook wel waterallergie genoemd. Maar het wordt niet veroorzaakt door histamine of een ander allergeen, zoals andere allergieën. Contact met water veroorzaakt bij de patiënt hevige jeuk en uitslag op de huid. Niet alleen water van bad of regen, maar ook eigen transpiratie geeft de reactie. Het komt heel weinig voor.

Syndroom van Möbius

Het syndroom van Möbius is genoemd naar de Duitse neuroloog Paul Julius Möbius. Het heeft dus niets te maken met de Escheriaanse ruimtelijke figuur die is genoemd naar de sterrekundige August Ferdinand Möbius.

Het syndroom van Möbius is een zeldzaam voorkomende verlamming van het aangezicht, door slecht werkende aangezichtszenuwen, die in Nederland vier keer per jaar voorkomt.

Blaschko lijnen

De lijnen die de Duitse dermatoloog Alfred Blaschko als eerste ontdekte zijn in feite gewone lijnen van celontwikkeling. Ze zijn echter in normale omstandigheden onzichtbaar en worden zichtbaar bij enkele huidaandoeningen.

Op de borst hebben de Blaschko lijnen doorgaans een V-vorm en op de rug een S-vorm.

Progeria

De zeldzame verouderingsaandoening Progeria wordt veroorzaakt door een afwijking in het DNA. Hierdoor worden bepaalde processen van het DNA verstoord en sterven cellen sneller.

De variant Hutchinson-Gilford ontstaat in de kindertijd, de variant Van Werner, genoemd naar de Duitse oogarts Otto Werner, ontstaat in de pubertijd. Wereldwijd zijn ongeveer 40 gevallen bekend.

Zie ook: lijst met 550 bizarre fobieën