- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Trompet en de taptoe voor militairen

Trompet en taptoe

Gisteren sprak ik met Charles, een goede vriend, over muziek uit onze jeugd. Het ging niet direct over de trompet en taptoe en ook niet over popmuziek.

Want muziek begon, zoals waarschijnlijk bij de meeste mensen, met de muziek van onze ouders.

Mijn vader had net als ik een diverse smaak, die van hem neigde naar klassiek. Maar vooral ging het er bij hem om of de muziek hem greep.

Een goed en met gevoel gezongen schlager vond hij mooier dan een afgeraffeld pianoconcert van Mozart. Zelfs wanneer dat concert wellicht tot zijn favoriete muziekstukken behoorde.

Afraffelen

Afraffelen was een veelgebruikt woord in huis. Mijn moeder had een klassieke smaak. Haar moeder was ooit concertpianiste, tot ze al op vrij jeugdige leeftijd last kreeg van reuma. Oma ging pianoles geven en wij, mijn broertjes en ik, kregen les van haar. We hadden veel hobby’s, dus een pianostuk werd nogal eens afgeraffeld als er een andere activiteit op de agenda stond. Dan kwam mijn moeder nog net niet met de deegroller.

Frans Brüggen

In de diverse platencollectie van mijn vader vond ik een plaat van Frans Brüggen. Daar stond één nummer op dat ik heb grijsgedraaid. Dat vertelde ik Charles en hij had zo’n zelfde ervaring met een trompetplaat van zijn vader. We ontdekten dat het kwam door de hoogmis.

Allebei waren we verzot geweest op de hoogmis. Niet vanwege het geloof of de rituelen, maar door de muziek. Bij de hoogmis waren er in onze kerken violen, koren en soms blazers. ‘Dat die violen spelen en dat er dan ineens die trompet doorheen snijdt’, zei Charles, ‘prachtig vond ik dat’.

‘Ik denk dat daar mijn voorliefde voor dynamiek in muziek vandaan komt’, antwoord ik. ’Daarom draai ik de Overture van Oberon van Weber waarschijnlijk regelmatig. Eerst die rustige hoorn en violen en dan in eens die slag en vaart, waarna romantiek, dreiging en drama elkaar afwisselen. Het lijkt wel filmmuziek’.

Oude trompet uit Peru (ca 400 v. chr)

Oude trompet uit Peru (ca 400 v. chr)

Trompet met ventielen

Charles vertelde over de trompetplaten van zijn vader. Het waren veel jazz trompetisten. Maar ook andere stijlen werden door zijn vader verzameld. Mijn vader had alleen een lp van een, in die tijd, populaire trompettist. Een lp die hij had gekregen van een neef van mij, die vaak bij ons over de vloer kwam.

We spraken over de eenvoud van het instrument; eigenlijk niet meer dan een aantal keren gebogen pijp koper met drie ventielen.

Taptoe

Charles vroeg, ‘heb je die kritiek nog gehoord over de trompettist die de taptoe speelde tijdens de ceremonie bij het terugkomen van de lichamen van de MH17?’.

‘Nee’, antwoordde ik, ‘ik weet alleen dat het niet de Taptoe was die werd gespeeld maar de Engelse variant daarop, The Last Post‘.

Charles keek me verbaasd aan. Ik weet niet of dat was vanwege het bericht of het feit dat ik dat detail wel weet. Met enige uitleg wilde ik dat achterhalen.

‘Ik hoorde dat op de radio, volgens mij bij Edwin Evers op 538. De Taptoe is begin zeventiende eeuw ontstaan als melding dat de soldaten hun laatste rondje moesten doen, in de kroeg. De kastelein moest de biertap toe doen. De trompettist liep door de straten en speelde de melodie ten teken dat de soldaten hun bed moesten opzoeken. De Engelsen namen dat idee over en componeerden hun eigen signaal, want dat is het in feite. Dat ze die speelde bij die MH17 ceremonie kwam omdat het meer internationaal is. Geleidelijk werd het signaal een laatste groet aan de soldaten die op het slagveld achter waren gebleven’.

Natuurtrompet

natuurtrompet

Een natuurtrompet

Een natuurtrompet heeft geen ventielen. Ventielen werden pas in 1815 uitgevonden door Heinrich Stölzel.

Een paar jaar daarna is zijn eenvoudige eerste versie door Francois Perinet verbeterd tot het model dat we nu nog kennen van de trompet. Perinet patenteerde zijn ontwerp in 1838.

Taptoe-signaal

Het taptoe-signaal is echter al begin zeventiende eeuw gecomponeerd, toen waren er alleen natuurtrompetten. Ook bij de uitvoering van klassieke stukken van voor 1815, zie je dat de trompetventielen soms nauwelijks of niet worden gebruikt.

 

Taptoe signaal: MP3, MP4 en in AAC
The Last Post: Mp3, MP4 en in AAC