- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Een georganiseerde geest

Portret Daniel LevitinVorige zomer verscheen het boek ‘The Organized Mind, thinking straight in the age of information overload’. Een inspirerend boek van de even inspirerende schrijver Daniel Levitin. Het boek is vorige maand in vertaling verschenen met als titel ‘Een opgeruimde geest’.

Van mij had het gewoon ‘Een georganiseerde geest’ mogen heten. Bij opruimen zie ik de werkster spullen verplaatsen, stofzuigen en zwabberen. De boel wordt schoon en overzichtelijk, maar dat zegt niets over efficiëntie. Organiseren is nadenken over hoe iets beter kan en het dan zo uitvoeren.

Daniel Levitin

Levitin is hoogleraar psychologie aan de McGill Universiteit in Montreal. Hij houdt zich daar vooral bezig met neurowetenschappen in het algemeen en wat er speelt rondom muziek. Bij dat laatste kijkt hij naar hoe muziek tot stand komt, hoe het wordt ontvangen en een onderdeel wordt van ons dagelijks leven.

Dat hij daarin is geïnteresseerd komt voort uit zijn tweede baan. Hij is ook muzikant en producent. Eigenlijk begon daarmee zijn carrière als psycholoog en schrijver.

Hij zat als jongen van achttien op het Massachusetts Institute of Technology (MIT) en speelde in een rockband. Op het MIT ging hij naar een lezing over neurowetenschappen. Deze werd gegeven door Hans-Lukas Teuber, een van de mede-oprichters van de faculteit Neurosychologie van het MIT. Teuber was een autoriteit op zijn gebied en kon er inspirerend over vertellen.

Na het overlijden van Teuber ging Levitin aan de Stanford Universiteit studeren. Maar al snel won het musiceren. Hij stopte met studeren en ging muziek maken en platen produceren. Neurowetenschappen bleven hem echter interesseren. Als snel besteedde hij al zijn vrije tijd aan het volgen van lezingen en colleges en het lezen van boeken over het onderwerp.

Over de psychologie van muziek schreef hij twee boeken. De eerste ‘This is your brain on music’ werd een bestseller. Het tweede heet ‘The World in six songs’ en werd ook goed verkocht. Het eerste is in het Nederlands uitgebracht als ‘Ons muzikale brein’.

Een georganiseerde geest

Daniel Levitin sprak in zijn leven met allerlei bekende en minder bekende politici, managers, kunstenaars, sporters en muzikanten. Hij ontdekte dat de succesvolste mensen onder hen hun leven anders organiseerden. ‘Ze hebben hun leven zo ingericht dat ze veel tijd kunnen besteden aan de hoofdzaken en minder tijd kwijt zijn bijkomende zaken’, zegt Levitin, ’dat inspireerde me als wetenschapper en als schrijver. Er is veel kennis onder neurowetenschappers over de hersenen, hoe we met informatie omgaan, informatie organiseren en produceren, maar weinig van die kennis komt bij de gewoon geïnteresseerde mens. Ik wilde die kennis bij de gemiddelde lezer brengen’.

Hij sprak meer succesvolle mensen over het onderwerp en deed meer onderzoek. Dat leidde tot het boek ‘The Organized Mind’ (de georganiseerde geest).

Het probleem

De moderne mens moet zijn geest beter organiseren omdat hij steeds meer informatie met verwerken. We denken bij informatie al snel aan internet en de digitale beschikbaarheid van allerlei documenten, rapporten en dergelijke. Maar Levitin wijst ook op, wat hij noemt, schaduwwerk.

We moeten tegenwoordig veel zelf doen. We tanken zelf, we scannen onze producten in de supermarkt zelf, je boekt zelf je reis online. Allerlei zaken die vroeger door anderen werden gedaan, moet je nu zelf uitzoeken. Je moet voor al die dingen informatie verwerken en beslissingen nemen.

‘Het verwerken van de informatie en het nemen van die alledaagse beslissingen belast onze hersenen evenveel als het nemen van belangrijke beslissingen. Dat weten we vanuit de neurowetenschappen. Bij onderzoek is zelfs gebleken dat mensen vreselijke beslissingen nemen op hoofdzaken, nadat ze een aantal goede beslissingen namen bij de alledaagse zaken’.

Multitasken

Een interessante opmerking van Levitin, vond ik die over multitasken. Daarvan zegt hij dat het niet bestaat. Ook vrouwen zijn geen multitaskers. ‘Je kunt niet meerdere dingen tegelijk doen’, zegt Levitin. ‘Je doet hooguit meerdere dingen door elkaar, snel achter elkaar. Dat kost echter enorm veel energie. Met andere woorden je overbelast daarmee je verstandelijke vermogens’.

Een van de tips in het boek is daarom regelmatig te dagdromen, aan niet te denken, een wandeling te maken of zoiets. Daarmee breng je je hersenen tot rust.

Meer tips

Het boek staat vol met leuke informatie over de hersenen en hoe we informatie verwerken. Vanuit zijn opmerkingen zijn meer tips te halen voor een georganiseerde geest.

Meerdere monitoren voor verschillend werk

Een leuke tip vond ik meerdere monitoren te gebruiken voor verschillend werk. Het blijkt dat je hersenen een biologisch mechanisme hebben om belangrijke informatie te bewaren. Het zetelt in de Hippocampus en het lijkt op de hokjes waarmee ons denken weleens wordt gevisualiseerd.

‘Studenten die in een aparte studiekamer zitten blijken meer te onthouden, een slachtoffer van een misdaad herinnert zich meer als hij/zij op de locatie van de misdaad is’, vertelt Levitin, ‘voor mensen die meerdere kantooractiviteiten tegelijk doen kan fysieke scheiding daarvan met meerdere monitoren helpen hun geest te organiseren. Het doet een beroep op de ruimtelijke herinnering van de Hippocampus’.

Ik was ooit in de boardingroom van de Rabobank. Daar had elke medewerker vier monitoren voor zich. Ik weet niet of dat vanuit dezelfde gedachte was. Het zag er indrukwekkend uit, maar voor mij vooral ook onoverzichtelijke en onduidelijk.

Neem regelmatige pauzes

Een paar jaar geleden kreeg ik een programmaatje van een vakbond. Als je het installeerde blokkeerde het om het kwartier je computer een paar minuten. Je was dan verplicht even iets anders te doen. Het is ook een tip van Levitin, neem regelmatige pauzes.

Bij veel, vooral stressvolle beroepen, is het al ingebouwd. Luchtverkeersleiders, vertalers bij de Verenigde Naties en anderen hebben verplichte werkcycli. Daarbij wordt een vastgestelde periode van werk afgewisseld met een vastgestelde periode rust.

‘Het werkt voor iedereen’, zegt Levitin. ‘Probeer het eens. Bijvoorbeeld na elke twee uur werken even een pauze van een kwartier. Ga dan even een frisse neus halen, maak een wandeling of zoiets. Je zult zien dat je daarna weer effectiever en meer allert bent’.

In het boek vertelt Levitin over onderzoek naar dit fenomeen. Meerdere studies tonen aan dat werknemers die overuren maken (werken zonder pauze) last hebben van zogenaamde afnemende meeropbrengst. Een conclusie daarbij is dat je op een bepaald moment slecht 20 minuten presteert van wat je normaal in een uur presteert.

Slapen

Zoals ik al eens schreef heb ik een ongepubliceerd boek geschreven over slapen. Ik vond dat slapen onderbelicht was ten opzichte van de onderwerpen gezond leven en voeding. Het werd door twee bevriende uitgevers afgedaan als een onderwerp voor tijdschriftartikelen. Dat is het beslist niet, vindt ook Levitin.

Uit neurowetenschappelijk onderzoek dat hij beschrijft in zijn boek blijkt dat slapen noodzakelijk is voor het vastleggen van herinneringen en het vormen van ons geheugen. ‘Wanneer je geen goede nachtrust hebt worden gebeurtenissen van de dag niet gecodeerd in je geheugen’, zegt Levitin.

Ook overdag kun je een zogenaamde nap doen, een uiltje knappen. Bedrijven als Google en Facebook hebben daarvoor zelfs speciale kamers. Even maximaal 20 minuten een dutje doen helpt je geheugen, maar het helpt ook je probleemoplossend vermogen. Daarna ben je creatiever en efficiënter.

Overorganiseren

Er staan diverse anekdotes in het boek over tijdbesteding aan werk. Eén van de tips lijkt logisch, maar in de praktijk wordt er regelmatig aan gezondigd: besteed niet meer tijd aan iets dan het waard is. Besteed dus geen uren aan iets waar je een paar euro aan kunt verdienen of besparen.

Dat geldt ook voor het organiseren van je geest. Overorganiseren is meer tijd besteden aan organiseren dan het rendement dat je ervan verwacht. Of zoals hierboven dan de waarde.

Levitin zegt, ‘als je dingen snel kunt vinden, doe dan geen moeite ze slim op te bergen’. Het blijkt bijvoorbeeld dat als je al je bestek los in een la legt en daarna zoekt wat je nodig hebt, dat in het geheel minder tijd kost dan sorteren in een besteklade en pakken wat je nodig hebt.

Werken en privé

Volgens Levitin hebben mensen die thuis over werk nadenken en op hun werk over privé, minder plezier in hun leven. Houd werk om te werken en doe thuis leuke dingen. Zorg thuis voor spontaniteit, doe leuke dingen, ga sporten, schilderen of zoiets.

‘Beschouw de werkomgeving om te werken en je privé als een omgeving om leuke dingen te doen en te herstellen van je werk’, adviseert Levitin.

Lijstjes, notities en dergelijke

Tenslotte geeft Levitin nog allerlei tipss voor het gebruik van lijstjes, notities, scheiden van mail naar onderwerp en belangrijkheid, geven van prioriteiten en verwachte uitvoeringstijd.

Tips die we ook zien bij GTD, Pomodoro en dergelijke ordeningsprogramma’s en –systemen.