- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

DNA sporen verwijderen

DNA sporen verwijderen

Steeds meer misdaden worden opgelost dankzij DNA-profielen. Zelfs de meest zorgvuldige crimineel laat DNA sporen*) na en rechercheurs zijn steeds beter in staat deze te vinden. DNA sporen verwijderen lijkt een oplossing. Maar daarover later.

Heather Dewey-Hagborg

De Amerikaanse kunstenares Heather Dewey-Hagborg staat bekend als informatiekunstenaar en bio-hacker. Zij beëindigde vorig jaar haar DNA project Stranger Visions, hoewel ze toegeeft dat het project oneindig is.

Heather is geïnteresseerd in het grensvlak van kunst en wetenschap. Tijdens haar studie ‘Informatie Kunst’ aan het Bennington College, volgde ze allerlei meer wetenschappelijke studies, met name computerwetenschappen. Na haar opleiding verdiepte ze zich in robottechnologie en aanverwante zaken.

Bij haar kunstprojecten maakt ze veel gebruik van algoritmen, software, programmeren en elektronica.  Ze had andere spraakmakende kunstprojecten, maar Stranger Visions is wel het opmerkelijkst.

Stranger Visions

Stranger Visions bestaat uit een serie bustes die Heather maakte uit DNA sporen. Ze gebruikte haren, sigaretten, kauwgom en andere dingen die ze vond in de straten van New York. Van deze voorwerpen liet ze het DNA uitlezen (DNA sequencen) in het biotechnologisch laboratorium Genspace. Uit de losgehaalde onderdelen bepaalde ze geslacht, ras en andere factoren. Die tikte ze als variabelen in een 3D-gezichtmodelleer programma (zoals bijv. FaceGen). Tenslotte printte ze een 3D-voorstelling van een gezicht met een 3D-printer.

Genetisch materiaal

Heather vroeg zich af hoeveel gegevens mensen achterlaten in de straten van New York. Haar conclusie luidde enorm veel. Ze verbaasde zich over al het genetisch afval, zoals haren, nageldeeltjes, huidschilfers, speeksel, die we overal achterlaten. Het zijn gegevens die veel vertellen over ons als individu. En, iedereen kan het oppakken en er informatie uit halen.

Met het project Stranger Visions wilde ze realistische sculpturen maken van anonieme mensen en daarmee een discussie oproepen over het potentiële misbruik van DNA profielen, privé gegevens en resultaten van genetisch forensisch onderzoek.

De kritieken op haar project waren wisselend enthousiast. De discussie kwam daardoor echter wel op gang.

DNA sporen verwijderen

DNA sporen verwijderenTijdens het werken aan Stranger Visions ontwikkelde zich de gedachte dat anonimiteit een keuze zou moeten zijn. Met die gedachte begon ze een tweede project, waarmee DNA sporen verwijderen mogelijk moest worden.

Haar uiteindelijke product is een parfumachtige spray waarin onzichtbare DNA sporen zijn verwerkt waarmee je eigen DNA sporen verdwijnen of worden gecamoufleerd. Het product bestaat uit twee flacons van samenwerkende sprays.

De ene flacon, Erase, bestaat uit een oplossing die 99,5% van de DNA sporen verwijderd van een oppervlak. De andere flacon, Replace, bestaat uit een mengsel DNA waarmee de overgebleven 0,5% wordt gemaskeerd. Deze vervangende DNA bevat DNA uit ruim 50 verschillende bronnen.

Verontrustend

Misdaden van jaren geleden worden opgelost dankzij DNA. De jarenlange speurtocht naar de moordenaar van Marianne Vaatstra is opgelost door DNA-onderzoek. De mogelijke moordenaar van Els Borst werd gevonden dankzij de DNA sporen die hij achterliet.

Het werk van Heather Dewey-Hagborg is interessant. Maar ook verontrustend, wanneer kwaadwillenden hun DNA sporen verwijderen met haar flacons of die van andere producenten.

*)  DNA sporen bestaan niet. De uitdrukking is behoorlijk ingeburgerd, maar er is hooguit biologisch materiaal waaruit DNA kan worden geïsoleerd. DNA is aanwezig in alle cellen van een organisme. Een DNA-profiel kan dus worden opgemaakt uit alle cellen die van een organisme afkomstig zijn. In de praktijk wordt een DNA-profiel vaak opgemaakt uit biologische cellen die zijn achtergebleven op een locatie die wordt onderzocht. Dit kunnen vloeistoffen zijn, zoals bloed, urine of speeksel; maar ook uit bijvoorbeeld (de wortels van) hoofdharen kan een DNA-profiel worden opgesteld. Ook kan een DNA-profiel worden opgesteld als de lichaamscellen op of in een voorwerp aanwezig zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kauwgom, sigarettenpeuken, tandenborstels, (gebruikte) zakdoekjes, injectienaalden, pleisters en de rand van een koffiekopje. Er zijn dus geen DNA sporen, hooguit