Tijdens mijn school- en studietijd had ik alles van een nerd, behalve de bril. Ik was echter ook goed in sport. Daardoor werd ik nooit als een nerd behandeld. Een nerd? Ik las veel. Daarbij las ik ook de boeken die tijdens mijn studie werden geadviseerd buiten de verplichte lesboeken.

Natuurlijk vonden sommige medestudenten me daardoor een uitslover. Maar het werd vaak met een glimlach gezegd. Ze kenden me. En bij het sporten compenseerde ik bij mijn studiegenoten mijn leesgedrag door ook daar een stapje extra te zetten.

Maltz en psycho-cybernetica

Tijdens mijn studie verslond ik een boek, zonder het als advies te hebben gekregen: psycho-cybernetica van Maxwell Maltz.

Ik herinner me nog dat ik in de trein naar Amsterdam het tijdschrift ‘Tussen de Rails’ las. Daarin las ik over Maxwell Maltz. Dat ging over een onderzoek dat hij had gedaan.

Basketballers

Het verhaal ging ongeveer als volgt. Maltz had drie basketbalteams gevraagd vrije worpen te gooien op een basket. Bij de eerste ronde gooiden ze allen ongeveer een gelijke score. Daarna ging één team intensief trainen op vrije worpen, één team deed niets meer en één team ging psychisch trainen, door het gooien van de bal in de basket te visualiseren.

Daarna moesten de drie teams weer vrije worpen gooien. Het eerste team toonde een verbetering. Het tweede team gooide ongeveer eenzelfde score als de eerste keer. Het derde team, dat alleen psychisch had getraind, toonde ook een grote verbetering.

Dat was psycho-cybernetica en het zou het bewijs moeten zijn dat mentale training even goed is als fysieke training. Ik herinner me nog dat er in het verhaal een vergelijking werd gemaakt met geblinddoekte samoerai zwaardvechters, die zouden zich op ongeveer dezelfde manier voorbereiden op gevechten.

Systeemtheorieën

Ik had kort daarvoor de boeken ‘Cybernetica’ van Norbert Wiener en ‘Speltheorie’ van John von Neumann gelezen. Via de Open Universiteit volgde ik bovendien een inleiding in wetenschapsfilosofie, waarin vooral de ideeën van Karl Popper veel aandacht kregen.

Het verhaaltje in ‘Tussen de Rails’ en de daar genoemde titel van het boek van Maxwell Maltz gaf me het idee dat het aansloot bij de eerder gelezen boeken. Terug in Utrecht ging ik naar boekhandel Bijleveld, waar ik ook bovengenoemde boeken had gekocht. Ze hadden het boek niet en bestelden het voor me. Een paar maanden later vond ik ook een tweedehands exemplaar bij De Slegte.

Psycho-cybernetica

De overeenkomst tussen de Cybernetica van Wiener en de Psycho-cybernetica van Maltz bleek minimaal. Die is er hooguit vanwege de terugkoppeling die centraal staat bij beide. Bij Maltz gaat het om de verbinding tussen lichaam en geest, waarbij je door affirmaties en visualisatie (het mentale proces) je uiterlijke doelen beïnvloedt en verbeterd.

Maltz, van huis uit een plastisch chirurg, was met zijn onderzoek begonnen nadat hij ontdekte dat veel van zijn patiënten ontevreden waren over het resultaat van een operatie. Terwijl de operatie was geslaagd. Hij zocht het in verandering van de mentale verwachting. De rest is geschiedenis. Met zijn boek, dat 55 jaar geleden uitkwam, was Maltz de voorloper van een lange reeks zelfhulpboeken in het genre dat we nu nog kennen.

Vandaag een citaat

Waarom moest ik aan het boek denken en is dit het bericht van vandaag? Vanochtend las ik een citaat in de krant. Wat verderop stond dat het van Maxwell Maltz was.

Echte eigenwaarde wordt niet verkregen door de grote dingen die je doet, hebt gedaan, hebt gewonnen of gemaakt, maar door de waardering van jezelf voor wie en wat je bent.

Een nerd die goed was in sport, dus denk ik dan.

En het boek

Het boek Psycho-cybernetica is, in het engels, door de familie Maltz vrijgegeven en hier in pdf (5 MB) en in epub (300 kb) te downloaden. Deze versies van New Cybernetics vond ik op een site van de Amerikaanse overheid. De epub is door de National American Library vanuit een slechte OCR van de originele scan gemaakt.