Louis van Gaal, de coach van Manchester United, doet het momenteel beter als grappenmaker dan als trainer. Regelmatig komt hij voorbij in televisieprogramma’s met zijn uitspraken in Nederengels, oftewel steenkolenengels. Of zoals de Engelsen het noemen Dunglish, wat duidelijk een samenvoeging is van Dutch en Engels.

Dunglish

De oorzaak van Dunglish is het feit dat zowel Nederlands als Engels zogenaamde West Germaanse talen zijn. Er zijn veel overeenkomsten in de taal, zoals woorden die op elkaar lijken. Maar de grammatica en betekenis is vaak anders. Het kan daardoor gemakkelijk en op allerlei manieren fout gaan.

Dat Nederlandse woorden en uitdrukkingen letterlijk worden vertaald is de meest voorkomende vorm van Dunglish.

Een andere bekende vorm van Dunglish wordt veroorzaakt door woorden die hetzelfde zijn, maar een andere betekenis hebben. Dit wordt ook wel ‘valse vrienden’ genoemd. Er zijn verschillende situaties waarin het kan voorkomen, de polysemische vorm komt bij Louis van Gaal het meest voor.

Louis van Gaal

Het zijn de valkuilen van Louis van Gaal. Van Gaal is vooral een letterlijke vertaler. Daarbij houdt hij ook geen rekening met de zinsopbouw, die in het Engels vaak afwijkt van het Nederlands. Enkele voorbeelden

• ‘De drie punten zijn binnen’ vertaalde hij naar ‘the three points are inside’.
• ‘Dat is niet erg slim, kan ik zeggen’, werd ‘That is not very smart, that can I say’.
• ‘Het zijn altijd de doelpunten die tellen’. Hij bedoelde dat je nog zo goed kunt voetballen, maar dat alleen de doelpunten worden geteld. Zijn vertaling ‘It’s always the goals that are couting’.
• ‘Het is een kwestie van tijd’. In zijn vertaling gebruikte hij een woord dat er op lijkt, ‘It’s a question of time’.
• ‘Later gaan we kijken of we naar boven of beneden gaan (in de ranglijst)’, vertaalde hij naar ‘After that we are looking at upstairs or downstairs’.
• ‘Ik deed altijd het licht uit’. Hij doelde op de uitdrukking om aan te geven dat je als laatste weggaat en vertaalde het met ‘I did always the lights out’.

Niet alleen van Gaal

Van Gaal, en Ronald Koeman, zijn trieste voorbeelden. Waarbij ik vermoed dat het voornamelijk desinteresse is. Immers, veel Nederlandse voetballers in het buitenland en buitenlanders hier, volgen een goede cursus en pakken de taal snel en vaak opvallend goed op.

Maar Van Gaal is niet de enige. Met diverse politici is hij in goed gezelschap. Zo vertelde Dries van Agt een keer ‘I can stand my little man’, waarbij hij niet bedoelde dat zijn jongeheer het nog goed deed. En Frits Bolkestein vertaalde tijdens een Europese vergadering een gouden douche naar ‘golden showers’, terwijl dat een term is waarmee Engelsen plasseks aanduiden.

Eenvoudige voorbeelden

Er zijn enkele uitdrukkingen die je meerdere keren op vakanties kunt horen.

• Ik krijg altijd mijn zin – I always get my sin (ik krijg altijd mijn zonde)
• Maak dat de kat wijs – Make that the cat wise
• Je begeeft je op glad ijs – You are on glad ice (je bent op vrolijk ijs)
• Ik houd je in de gaten – I hold you in the holes
• We gaan in zee met jou – we go in the sea with you

Worst teacher award

Een aantal jaren geleden, en wellicht nog steeds, organiseerde de VSSD (Vereniging voor Studie- en Studentenbelangen Delft) de jaarlijkse Worst Teacher Award. Het was kort nadat was besloten dat aan de TU Delft colleges in het Engels moesten worden gegeven. De WTA, een prijs die bestond uit een (rook)worst, werd gegeven aan de docent met het slechtste Engels of de grappigste Dunglisch.

• Dit college gaat over rampen – This college goes over ramps (maar je kunt er niet op skateboarden)
• Ik probeerde je om de tuin te leiden – I tried to lead you around the garden
• Laat de kaas niet van je brood eten – Don’t let the cheese eat off your bread

(meer voorbeelden op de Website TU Delft)

Expres

Dunglish is leuk. Het is vaak vooral leedvermaak. Toch wordt het, voor het effect, ook expres gebruikt. Bijvoorbeeld door Wim T. Schippers die regelmatig in interviews zei ‘Can I say you to you?’. Ook Maarten Toonder gebruikte het in zijn strips rond Olie B. Bommel, ‘if you snap what I mean’.

Een leuke vondst, van wie weet ik niet meer, is ‘I am very good bye’. Urbanus zei in één van zijn shows ‘my hair is in den oorlog’ om aan te geven dat hij zijn haar niet had gekamd.

Featured foto

De foto op de voorpagina is een apart verhaal. De Nutricia advertentie is bedoeld voor de Nederlandse markt: Mama, die, die, die …’. Wij herkennen het jongetje zittend op een winkelwagentje dat langs de schappen rijdt. Hij wijst naar de producten die hij graag zou willen. Voor Engelsen is de tekst echter ook leesbaar en dan wordt het toch een ander verhaal.