Liegen met statistieken

Ik schreef al eens berichten over liegen met statistieken. Het boek ‘how to lie with statistics’ beschrijft hoe in onderzoeken en media een suggestieve voorstelling wordt gegeven van de werkelijkheid.

Dat liegen met statistieken gebeurt visueel. Bijvoorbeeld door in een grafiek de nummering op assen zo te kiezen dat de lijn er spectaculair uit ziet. Of juist niet, het is maar wat de maker beoogt. Het kan ook met getallen.

Gisteren kwam ik een onbedoeld voorbeeld tegen waarbij ik moest denken aan Liegen met statistieken. Het was echter geen liegen, maar een som met een spectaculair antwoord.

Geboortes

In 1950 werden er 12 tweelingen geboren op elke 1000 geboortes. In 2010 waren dat er 17 per 1000 geboortes. Wanneer we een tweeling als één geboorte beschouwen, hoeveel procent meer tweelingen per 1000 geboortes zijn er dan geboren in 2010 ten opzichte van 1950.

Bij 12 tweelingen per 1000 geboortes was er 1,2% keer een tweeling, bij 17 tweelingen is dat 1,7% tweelingen . Je zou dus denken dat het antwoord is 0,5% meer. Maar dat is het verschil tussen de beide percentages. Daar werd niet naar gevraagd.

Het antwoord

Er werd gevraagd naar hoeveel procent meer tweelingen per 1000 geboortes er waren in 2010, dan in 1950. In 2010 zijn er 5 tweelingen per 1000 geboortes meer dan de 12 in 1950.

Het sommetje wordt dan:
1% van 12 is 0,12.
5 : 0,12 is 41,667

Het antwoord is dus 42%, afgerond.

Liegen met statistieken

Een plek waarbij nogal eens met getallen wordt gegoocheld is het verkeer. Vandaag wordt gedemonstreerd voor het verplichten van de fietshelm bij kinderen tot veertien jaar. Ik lees ergens dat daarmee ongelukken worden voorkomen. Dat is belachelijk natuurlijk, hooguit kun je letsel ermee voorkomen.

Maar goed, liegen met statistieken. Als er wordt geschreven dat er twee jaar geleden 10.500 van de vijftien miljoen fietsers in het ziekenhuis kwamen met hoofdletsel en vorig jaar 10.800, dan denken we ‘ach, dat is nauwelijks interessant’. Dat is een stijging van 300 gevallen oftewel 0,002%.

Maar zetten we die stijging van 300 in relatie tot die 10.500, dan zijn er bijna 3% meer fietsers met hoofdletsel.

Dodelijke ongelukken

Bij dodelijke ongelukken wordt niet met zo’n percentage gewerkt, want het aantal doden in het verkeer daalt al enkele jaren. Daar noemt men voornamelijk getallen. Dan lees je dat er in 2010 maar liefst 80 doden minder waren dan in 2009, eenzelfde verschil als tussen 2012 en 2013.

Jaartal 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Doden 811 791 750 720 640 661 650 570

Zie ook de berichten over liegen met statistieken, ‘de rijkste en andere lijstjes‘, ‘de zesde fles gratis‘, gratis inschrijven en de Oscar nominaties

Bovenstaand bericht is geschreven op 17 april 2015 door in de categorie 2015, Algemeen

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *




Veel foto's en illustraties van voor 2020 zijn tijdelijk verwijderd van deze site en server i.v.m. media-reorganisatie
Hello. Add your message here.