Jaap Haartsen – uitvinder van bluetooth

Op een Amerikaanse site las ik dat de eerste elektrische auto is voortgekomen uit de ideeën van een Nederlander. Zulke berichten vind ik altijd leuk om te lezen.

Over de hele wereld zijn vaak onbekende Nederlanders bezig hun stempel op dingen te drukken. Ze leveren vaak grotere prestaties dan de soap- en zangsterretjes die in Nederland in het nieuws komen met hun onbenullige werkzaamheden.

Een mooi voorbeeld stond laatst wel in de krant. Een paar jaar geleden hoorde ik al dat Jaap Haartsen, een Nederlander in dienst van het Zweedse Ericsson, de uitvinder was van Bluetooth. Vorige maand is hij opgenomen in de Amerikaanse Hall of Fame. Daar staat hij tussen grote namen als Edison, Bell en Louis Pasteur.

Eerste elektrische auto

Voor de Nederlander die aan de wieg stond van de eerste elektrische auto moeten we verder terug. Het was de Groningse wetenschapper Sibrand Stratingh. Hij maakte rond 1835 een kleine elektrische auto die werkte op batterijen. Voor die tijd had hij al enkele stoomvoertuigen gemaakt en hij experimenteerde met electromagnetisme.

Het elektrische wagentje van Stratingh wordt algemeen beschouwd als de voorloper van de huidige elektrische auto. Hij stierf te jong en onverwacht om zijn ideeën rondom de elektrische auto verder uit te werken.

Meer voorvaders

Zoals bij veel uitvindingen is er een tijdgeest, het morfisch veld van Sheldrake Stratingh of het collectieve bewustzijn van Durkheim. Meerdere mensen zijn op een bepaald moment bezig met hetzelfde. Omdat er vraag naar is, omdat de technologische ontwikkeling het toelaat en dergelijke.

Stratingh was een opvallende wetenschapper met zijn elektrische auto. In die tijd waren echter veel meer wetenschappers bezig met experimenten rondom de wieg van elektrische rijden.

De Hongaar Anyos Jedlik bijvoorbeeld bouwde in 1828 een elektrische motor. De Amerikaanse uitvinder Thomas Davenport zag in 1833 een werkende elektromagneet van Joseph Henry bij de staalfabriek Penfield and Taft in New York. Het jaar erop produceerde hij een, op batterijen werkende, elektrische motor. Hij liet er een kleine auto op voortbewegen.

Robert Anderson uit het Schotse Aberdeen was ook bezig met een elektrische auto. In 1832 deed hij al enkele proeven en in 1837 reed hij in, wat door sommigen wordt beschouwd als, de eerste echte elektrische auto.

Batterij

De elektromotor stond aan de wieg van de elektrische auto in de schuur of het laboratorium van een pionier. Toen deze motor ver genoeg was ontwikkeld werd het in een auto geplaatst. Daarna begon de lange zoektocht naar een geschikte batterij. Die zoektocht is nog steeds gaande.

Robert Anderson deed al enkele ontdekkingen waarmee de batterij verbeterde. In 1859 kwam Gaston Planté met de eerste oplaadbare batterij. Tijdens de Wereldtentoonstelling van 1867 toonde de Oostenrijkse uitvinder Franz Kravogl een elektrische fiets. Dit was het startschot voor uitgebreid onderzoek, met overheidssteun, naar de ontwikkeling van een elektrische auto.

Vele verbeteringen aan motor, accu en vormgeving volgden. Niet alleen ten gunste van de elektrische auto. Elon Musk van autofabriek Tesla, altijd op zoek naar batterijverbetering, kondigde aan dat ze binnenkort komen met een batterij voor thuisgebruik. Daarmee kan stroom, opgewekt met windmolen en zonnepaneel, wordt opgeslagen om het huis van elektriciteit te voorzien.