Yogi Berra en Cruijff
Vorige maand werd de beroemde honkballer Yogi Berra negentig. Yogi Berra was een Amerikaanse honkballer. Hij speelde bijna zijn hele kleine twintigjarige carrière voor de New York Yankees. Na zijn actieve spelerstijd werd hij manager en coach van honkbalteams.
Yogi Berra
Yogi Berra werd geboren op 12 mei 1925 als vierde kind van de uit Italië geëmigreerde Pietro Berra en Paolina Lingori. Ze noemden hun kind Lorenzo Pietro. Maar om beter te kunnen integreren in hun nieuwe vaderland veranderden ze dit kort daarna naar Lawrence Peter. Door hun gebrekkig Engels klonk dat als Lawdie. Het zou geruime tijd zijn roepnaam blijven ook voor zijn Amerikaanse vriendjes.
Over hoe het Yogi Berra werd, doen twee verhalen de ronde. De eerste verklaring is dat Lawdie graag met zijn vrienden naar films keek. Toen ze op een avond naar een film hadden gekeken over India, zag zijn vriend Jack McGuire een overeenkomst tussen Berra en de yogi uit de film. Vanaf dat moment was zijn bijnaam Yogi, een ‘nickname’ die ook door Berra’s ouders zou worden gebruikt.
Een andere verklaring is dat er in de vroege periode van zijn carrière nog geen dugouts waren. De spelers zaten op het gras. Berra zat daarbij met zijn armen en benen gekruisd. Zijn ploeggenoot Bobby Hofman zag het en zei ‘je lijkt wel een heilige Hindoestaan, een yogi’.
Yogi Bear
En dan is er nog het verhaal over de stripfiguur Yogi Bear. Volgens noemden William Hanna en Joseph Barbera de figuur naar Yogi Berra. Berra was rond de periode dat Yogi Bear werd geïntroduceerd, razend populair en op het hoogtepunt van zijn carrière. De oprichters van de animatiestudio Hanna-Barbera, tegenwoordig Cartoon Netwerk Studios, hebben het echter altijd ontkend.
Yogi Berra en Cruijff
Yogi Berra wordt algemeen beschouwd als één van de beste ‘catchers’ (vangers) uit de geschiedenis van het honkbal. Maar legendarisch werd hij vooral door zijn uitspraken. Bij het lezen van zijn wonderlijke reacties en opmerkingen is een vergelijking tussen Yogi Berra en Cruijff snel gemaakt.
De lijst met zogenaamde Yogi-ismen is echter vele malen langer en gevarieerder. Waar de Cruijffiaanse opmerkingen zich beperken tot voetbalanalyse en voetbalmanagement, weet Yogi Berra elk onderwerp te vangen in een antwoord met onnavolgbare eigenheid.
Sommige uitspraken lijken analytisch, andere hebben een filosofische, grappige of openbarende ondertoon. Yogi Berra en Cruyff kunnen daarbij een, nauwelijks te vertalen, uitspraak delen als ‘a game isn’t over, until it’s over’. Maar een zin als ‘de handdoeken waren zo dik, dat ik mijn koffie nauwelijks dicht kreeg’, zal Johan Cruijff er niet snel uitgooien… of hij gooit hem al uit zijn gedachten voor hij hem uit (!).
In het Engels worden uitspraken die kort en krachtig zijn en vaak worden doorverteld ‘catch phrases’ genoemd. Dat onder de Yogi-ismen veel van die zinnen voorkomen vind ik dan weer leuk, omdat de bedenker of bron, Yogi Berra, een catcher was.
Belangrijk verschil
Er is een belangrijk verschil tussen de uitspraken van Yogi Berra en Cruijff. Die van Cruijff zijn allemaal vastgelegd op band, zowel audio als soms ook beeld. Ze zijn authentiek van Cruijff. Die van Berra zijn vaak in besloten kring gemaakt.
Daardoor zijn er ook veel Yogi-ismen in omloop gekomen die wellicht ontsproten zijn aan de fantasie van iemand anders dan Berra. Dat ontlokte wel weer een mooie uitspraak bij Berra, ‘I never said most of the things I said’.
Yogi-ismen
Het al genoemde Yogi-isme is een stijlvorm, afgeleid van de schijnbaar paradoxale, wonderlijke en daardoor moeilijk te vertalen uitspraken van Yogi Berra. Soms heeft een Yogi-isme iets weg van een oxymoron. Daarbij worden twee woorden gecombineerd die elkaar in hun letterlijke betekenis tegenspreken. Andere uitspraken lijken weer meer op een echte paradox, waarbij een schijnbare tegenspraak toch blijkt te kloppen.
Enkele yogi-ismen
Hier enkele yogi-ismen. Ik heb er een vertaling achter gezet, soms een letterlijke, soms een omschrijvende. Een vertaling doet de typisch Engelse humor in de uitspraken echter nooit goed.
| It gets late awful early out there | Het wordt daar verschrikkelijk vroeg laat | |
| It’s hard to make predictions, especially about the future | – | het moeilijke voorspellingen te doen, vooral over de toekomst |
| Nobody goes there anymore. It’s too crowded | – | Daar komt niemand meer, het is er te druk |
| Baseball is 90 percent mental. The other half is physical | – | honkbal is 90 procent verstand. De andere helft is lichamelijk |
| A nickel ain’t worth a dime anymore | – | een kwartje is geen dubbeltje meer waard tegenwoordig |
| 80 percent of the balls that don’t reach the hole, don’t go in | – | 80 procent van de ballen die de hole niet halen, gaan er niet in |
| You can observe al lot just by watching | – | Je kunt veel waarnemen, eenvoudig door te kijken |
| You should always go to other people’s funerals, otherwise, they won’t come to yours | – | Je zou altijd naar begrafenissen van andere mensen moeten gaan, anders komen ze niet naar die van jou |
| You’ve got to be very careful if you don’t know where you are going because you might not get there | – | Je moet voorzichtig zijn als je niet weet waar je naar toe gaat, omdat je er anders wellicht niet komt |
| When you come to a fork in the road, take it | – | Wanneer je bij een splitsing komt van wegen, neem het |
| We made too many wrong mistakes | – | We maakten te veel verkeerde fouten |
| I always thought that record would stand until it was broken | – | Ik heb altijd gedacht dat dat record zou blijven staan tot het was gebroken |
Meer informatie:
- Een interview met Yogi Berra in 2005 op de site Academy of Achievement (the museum of living history)
- Korte biografie op de website van de ‘Baseball Hall of Fame’
- Brainy Quote, een website met heel veel Yogi-ismen
Vorige en volgende berichten
« Ouder: Joris Luyendijk pinksterweekendNieuwer: Voetbal en matchfixing – een boek »Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.