- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Website vormgeving, eerste goed kijken

Vorige week vroeg een relatie me, ‘René, hoe krijg ik meer bezoekers op mijn website?’. Deze week vroeg een vriend, ‘René, ik vind het lettertype op mijn site zo moeilijk leesbaar. Wat vind jij van mijn website vormgeving?’.

Ik ken mensen die daar direct antwoord op zouden geven. Dat kan ik ook. Ik weet echter dat zo’n antwoord dan algemeen is en dat beide personen verwachten dat mijn antwoord past bij hun specifieke situatie.

Eerste verkenning

Ik kan mijn persoonlijke mening geven, gebaseerd op ruim 25 jaar ervaring. Evenals de vriend zelf blijk geeft een mening te hebben door op te merken dat zijn website moeilijk leesbaar is. Ik kan dat voor mezelf beoordelen door er naar te kijken en het met hem eens zijn of niet. Bij de eerste vraag is dat iets moeilijker, maar ook daar kan een korte blik op de site al wat suggesties opleveren.

Ergonomie

Er is inmiddels veel onderzoek gedaan naar gebruik van computers, internet en website vormgeving. Daarbij kan het gaan om ergonomie, bijvoorbeeld de beste zithouding, hoogte van de monitor, soort toetsenbord en dergelijke.

Er zijn ook gegevens over wat de meeste mensen als leesbare vormgeving ervaren, welk lettertype ze prettig leesbaar vinden, hoe ze een webpagina bekijken, hoe ze met sidebars en andere extra’s rondom een hoofdtekst omgaan.

Beheerders van websites hebben daarnaast nog allerlei gereedschappen om objectief te kunnen meten hoeveel mensen er op de site zijn geweest, hoe lang ze op een pagina bleven, welke zoekwoorden het meest werden gebruikt, vanaf welke site de bezoeker op hun site kwam.

Autoriteitsprobleem

Bij het beantwoorden van vragen is het altijd interessant te horen wat daarbij de achterliggende motivaties zijn, welke informatie en kennis tot de vraag leidde. Mensen laten zich immers al snel gek maken door zogenaamde autoriteiten.

Dat kunnen mensen uit hun omgeving zijn. Een familielid, vriend of buur die in het land der blinden koning is op een specifiek gebied, zoals computers en aanverwante zaken. In kranten en familiebladen lees je ook de grootste onzin over allerlei onderwerpen. Alleen een ingewijde in het betreffende onderwerp, een deskundige, zal dat onderkennen.

Doel

Een ander gegeven bij de hierboven aangehaalde vragen is het doel van de website. Op deze website schrijf ik over allerlei onderwerpen. Veel mensen komen door specifieke zoekwoorden via Google bij een bepaald bericht op mijn site. Ze zijn niet geïnteresseerd in de andere berichten. Ik ga er ook geen moeite voor doen ze daarvoor te interesseren.

Ik heb dus een ander doel dan de relatie met de vraag. Hij wil meer bezoekers omdat zijn doel is producten te verkopen. Hij kanzich daarbij richten op meer bezoekers in het algemeen. Maar beter kan hij zich richten op meer bezoekers uit zijn doelgroep, mensen met interesse in zijn producten.

Een algemeen gegeven als ‘gemiddeld leest slechts 2% van website bezoekers een bericht in zijn geheel’ is voor hem om meerdere redenen niet interessant. Het landelijke gegeven dat ‘97% korter op een webpagina blijft dan 2 minuten’ is ook niet interessant. Hij zal moeten kijken hoeveel van zijn huidige bezoekers tot zijn doelgroep behoren en dan iets doen om dát percentage te verhogen.

Hij zal daarbij de gangbare acties moeten ondernemen, bijvoorbeeld zijn SEO (search engine optimization) zo goed mogelijk doen, zijn website vormgeving onder de loep leggen en dergelijke. Daarnaast marketinggereedschappen inzetten. Hij kan er daarbij voor kiezen een mix te maken van digitale en analoge instrumenten.

Website vormgeving

Er zijn onderzoeken gedaan naar leesbaarheid van een website en de benodigde website vormgeving. Ik vind die wel interessant om te lezen, het geeft altijd stof ter overdenking. Met een open houden en wat logisch nadenken kom je tot dezelfde kennis. Veel van mijn eigen conclusies worden bevestigd in de onderzoeken.

De vormgeving van de website van een onbekende kan ik echter niet beïnvloeden. Mijn truc is, als ik informatie wil van een site, me concentreren op de hoofdtekst en deze met frequent gebruik van CTRL-PLUS en CTRL-MIN leesbaar maken. Met andere woorden aanpassen wat voor mij prettig is.

Iets waar ik dan geen invloed op kan uitoefenen is de lengte van een regel. Die lengte is voor mij belangrijk om te kunnen snellezen en diagonaal door een pagina te gaan. Ook daar is onderzoek naar gedaan. Het blijkt daarbij dat ervaren lezers tegen de 100 tekens op een regel prettig vinden. Minder ervaren lezers geven de voorkeur aan 50 tekens.

Epub

Sommigen adviseren daarom bij de website vormgeving tussen de 60 en 70 tekens op een regel te houden, anderen zeggen tussen 70 en 80 of zelfs meer. Vroeger, bij regelterugloop van webpagina’s, kon je dat als gebruiker nog beïnvloeden. Eén van de dingen die ik aantrekkelijk vind aan epub (standaard ebook formaat) is dat het daarbij nog steeds mogelijk is wel het aantal tekens per regel ook min of meer te bepalen.

Regelhoogte

Niet alleen lettertype, lettergrootte en tekens per regel spelen een rol bij leesbaarheid, ook regelhoogte, witregels, tussenkoppen en dergelijke dragen er aan bij. Wat daarbij vaak wordt vergeten mee te nemen is de verhouding van die verschillende onderdelen tot elkaar, het algehele tekstbeeld. Kleine letters met een grote regelhoogte en geen witregels maken het tekstbeeld massief en onaantrekkelijk.

Ondervinding

In de analoge tijd ging ik nog wel eens naar een Bruna om gewoon wat door tijdschriften te bladeren. Daarbij ging het me voornamelijk om het tekstbeeld van een pagina; welke sprak me aan, welke nodigde me uit om te lezen onafhankelijk van het onderwerp. Nu doe ik dat af en toe met websites. Ik bekijk ze vanuit dezelfde verwondering en onderzoek waarom de ene me meer aanspreekt dan een andere.

De antwoorden

Het antwoord op de eerste vraag is al beantwoord. De relatie gaat zich meer op zijn doelgroep richten door meer en betere informatie te geven, naast algemene verbeteringen. Mensen die geïnteresseerd zijn in een bepaald product willen veel informatie, op een handige manier aangeboden, met referenties van eerdere gebruikers, etc. Ik heb de relatie gewezen op een aantal instructiefilmpjes van Bol.com, een site die constant wordt getest en aangepast om het beste resultaat te verkrijgen.

Bij de website vormgeving van de vriend kwam de hoofdtekst als een blok op de lezer af. Te kleine letters met te grote regelhoogte. Bovendien maakte de lichtgrijze letters de tekst moeilijk leesbaar. Zijn vormgever vond het waarschijnlijk prachtig, maar zijn bezoekers wilden zijn teksten vooral kunnen lezen.

Met vormgevers omgaan is als schrijven. Eerst ga je helemaal los in creativiteit, daarna moet je gaan schrappen.

Meer informatie:

Er is veel informatie beschikbaar op internet over website vormgeving, daarmee samenhangende SEO, gebruikersonderzoek en dergelijke.