Eén van de grootste problemen met internet vind ik het overschrijven. Er staan talrijke websites op internet, maar de beheerders, bloggers en zelfs journalisten nemen elkaars fouten moeiteloos over.

Denk niet dat alleen amateurs (hobbyisten) informatie van internet plukken en deze zonder controle overschrijven. Professionele gebruikers doen dat evengoed. En zij gebruiken de verkeerde of onvolledige informatie bovendien niet alleen in hun digitale teksten, ze gebruiken het zelfs in hun kranten en tijdschriften.

Overschrijven

Overschrijven is van alle tijden. Met internet is er zo’n enorme bron aan informatie dat overschrijven niet alleen uit een veel groter aanbod gebeurt, het is bovendien veel makkelijker.

Journalisten waren de gatekeepers van informatie. Zij zochten zaken uit en zorgden dat de waarheid bovenkwam. Ze hanteerden daarbij criteria. Daarna interpreteerden zij de informatie en produceerden en distribueerden deze vervolgens.

Die tijd lijkt voorbij.

Familiebladen

Van dames- en familiebladen vind ik het niet zo’n probleem. De flauwekulartikelen over gezondheids- en psychologische kwesties kun je al jaren niet serieus nemen. Daar kon je al ver voor internet zien dat de redactie het zelf ook niet zo nauw nam met waarheidsvinding en/of een serieuze benadering.

Het gaat voornamelijk om het onderhouden van de lezers, wat tegenwoordig entertainment heet. Je kon de ene week of maand een artikel lezen met tips en trucs op één of ander terrein en in de volgende uitgave een artikel die daar lijnrecht tegenover staat. En dat is nog steeds het geval.

Serieuze bladen

Van serieuze bladen mag je verwachten dat ze hun informatie wel terdege controleren. Bij een verslag van een situatie heb je als lezer zelf weinig tot geen mogelijkheid te weten of dat is gebeurd. Hooguit kun je bepaalde gegevens zelf checken en daarmee beoordelen of je een artikel serieus kunt nemen.

Met name feiten als geboortedata, namen (van platenalbums, plaatsen e.d.) en dergelijke lenen zich goed voor zo’n feitencheck. Het is een leuk spel, wanneer je een fout feit hebt gevonden, te achterhalen waarvan deze is overgeschreven. Wiki blijkt een belangrijke bron, die overigens tegenwoordig veel betrouwbaarder is dan haar imago doet vermoeden.

Boeken

Het overschrijven door serieuze media is niet goed te praten, maar we weten allemaal dat het krantenbericht van gisteren oud nieuws is en dat tijdschriften ook geen lang leven hebben. Bij boeken ligt dat anders. Van journalisten die boeken schrijven mag je verwachten dat ze hun bronnen en informatie controleren. Maar ook dat gebeurt niet altijd.

Het afgelopen jaar had ik enkele boeken in handen waarbij ik direct wist dat bepaalde informatie niet juist was of waarbij ik dat vermoedde. De paar keer dat ik op zoek ging naar de juiste informatie en/of de bron van de fout, stuitte ik op een internetsite. Weer een typisch geval van overschrijven.

Controleren

De boodschap is tegenwoordig dus: vertrouw niet op één bron, controleer een feit bij meerdere bronnen en liefst niet alleen op internet.

Ongetwijfeld had ik hier enkele voorbeelden moeten geven van overgeschreven onjuiste informatie. Ik doe dat dus niet omdat ik in alle fouten die ik heb gevonden geen selectie wil maken; het zou de suggestie kunnen wekken dat er specifieke kranten, journalisten of anderen zijn die zich schuldig maken aan overschrijven. Dat zou onterecht zijn, want overschrijven komt tegenwoordig overal voor. Het is schering en inslag.

Voor de puzzelaars. Denk eens na over copywriting. Overschrijven is in het Engels to copy, schrijven is to write …