Vorige week ontmoette ik een John, een vriend. Hij vertelde kort daarvoor mijn berichten over geldrealisme te hebben gelezen. ‘Geld is inderdaad een wonderlijk fenomeen dat mensen enorm onvoorspelbaar maakt’, zei hij.

‘Er zijn wel meer onderwerpen waarbij mensen volgens mij gedrag vertonen dat afwijkt van een zekere logica’, reageer ik, ‘neem kinderen’.

‘Neem de combinatie geld en kinderen, zoals in je verhaal over dat oudere echtpaar’, vult John aan.

Geldrealisme of niet

‘Daar zijn zoveel voorbeelden van te geven. Geldrealisme is niet altijd het goede woord, heb ik gemerkt’, vertel ik. ‘Bij geldrealisme gaat het vooral om onnadenkend of irrationeel omgaan met geld. Zoals vijftig kilometer omrijden om een cent minder te betalen per liter brandstof. Je gebruikt meer brandstof voor die 50 kilometer omrijden dan het prijsvoordeel goed maakt’.

‘Ja, maar die voorbeelden van papieren geld en contant, zoals ook die advocaat Henk Bos ervaart, vind ik ook nog steeds sterk’.

‘ik heb die al vele keren bevestigd gezien’, zeg ik.

Erfenis

‘Ik kwam een paar weken geleden een man tegen van rond de zeventig’, begint John een verhaal. ‘Hij had om te beginnen een gunstige erfenis gehad van zijn ouders. In de goede jaren daarna is hij dat kapitaal gaan uitbreiden. Hij heeft miljoenen aan vermogen, zowel contanten op de bank als vastgezet in bezit. Hij sprak over zijn zoon en dochter alsof het nietsnutten waren. Echt er bleef geen spaan van ze heel. Hij ziet ze bovendien nauwelijks.

Wel heeft hij zich omringt met enkele goede vrienden. Geen enkele heeft het financieel zo goed als hij en twee ervan kunnen met moeite overleven. Met weinig geld zou hij hun negatieve spiraal kunnen doorbreken en ze een toekomst kunnen bieden. Maar dat doet hij niet. Hij investeert zijn geld liever, zonder voor zichzelf veel geld uit te geven. Hij pot het op… voor zijn zoon en dochter’.

Ik lach. ‘Dat is zo’n typisch voorbeeld van niet in het hier en nu leven. Hij zal wel gelovig zijn en denken dat hij met al zijn geld straks in de hemel komt’.

Eigen bloed

‘Nou, ik vind het een voorbeeld van bloed’, zegt John. ‘Mensen hechten een overdreven waarde aan eigen bloed, kinderen, warme kant et cetera. Op zich is daar niets mis mee. Ik ga voor mijn kinderen bij wijze van spreken ook door het vuur. Maar je moet ook wel oog houden voor je omgeving. Geld is tenslotte slechts een middel. Stel dats hij zijn vrienden helpt. Dat heeft mogelijk een positieve uitwerking op allen, waardoor hij nog makkelijker en prettiger geld gaat verdienen’.

‘Ja ongetwijfeld. De vrienden die nu zo ploeteren om het hoofd boven water te houden zullen veel beter in hun vel zitten zonder hun geldzorgen. Dat straalt weer af op de vriendschap. Zelfs met een lening kunnen zij wellicht al geholpen zijn’.

‘Maar het heeft inderdaad niet direct met jouw geldrealisme te maken. Het is zijn keuze hoe hij met zijn geld omgaat. Hooguit zou je kunnen zeggen dat hij de betrekkelijkheid van geld als middel niet onderkent’.

Vermogensbelasting

‘Ik heb bij wat je zegt ineens een associatie met iets wat ik afgelopen week hoorde’, zegt John. ‘De vermogensbelasting schijnt omhoog te gaan. Daarop reageerde een relatie van me met een verhaal over zijn buurman. Terwijl hij spaarde, zuinig leefde en vermogen opbouwde, ging zijn buurman meerdere keren per jaar op vakantie, spaarde niet en bouwde geen vermogen op. Toen de buurman zonder werk kwam te zitten hield hij zijn hand op bij de overheid en kreeg bovendien allerlei toeslagen, huursubsidie etc. En nu word ik als nette, zichzelf onderhoudende burger gestraft voor mijn spaarzaamheid, zei hij, terwijl mijn buurman leeft van mijn belastingcenten’.

‘Hij heeft natuurlijk wel gelijk’, reageer ik.

‘Je had hem moeten horen. Hij ging tekeer jongen’.

‘Ja, ja, terecht. Geldrealisme. Het is ook weten hoe je door de overheid wordt gepakt’, zegt John lachend, ‘en dan een goed evenwicht vinden tussen nu genieten, wellicht anderen helpen en rekening houden met de toekomst’.