Ik ben arrogant
‘Ik ben arrogant’, zei ik anderhalve week geleden tegen Dick tijdens een gesprek. Zijn reactie maakte me blij, ‘jij, arrogant? Je kunt veel over je zeggen, maar niet dat je arrogant bent’.
‘Ja, maar het hangt er natuurlijk vanaf wat voor definitie jij van arrogant hebt’, probeer ik.
‘De definitie of het beeld dat iemand heeft van een arrogant persoon zal voor iedereen ongeveer op hetzelfde neerkomen. Jij bent in mijn optiek niet arrogant. Als iemand beweert dat jij het wel bent, zou ik denken dat die persoon vooral zichzelf in jou spiegelt’.
Dat ik het bij Dick naar voren bracht kwam door een bijzondere situatie.
Arrogant
Een relatie vertelde me al een paar keer dat een wederzijdse relatie van ons mij arrogant vindt. Niet eens gewoon arrogant, maar enorm arrogant. Eerder schreef ik al hoe ik omga met informatie uit de tweede hand. Ik passeer de boodschapper en neem contact op met de zender.
Of ik doe er niets mee. Maar dan ook echt helemaal niets. Er blijft geen spoor van de opmerking hangen om te voorkomen dat mijn houding naar de mogelijke zender verandert.
In dit specifieke geval vind ik het wel belangrijk of interessant om te zien of en hoe Ben, de wederzijdse relatie, het heeft gezegd. Maar hem er in een gesprek direct naar vragen is niet mogelijk. De opmerking blijft daardoor knagen. Ik kan er niet van leren. Ik kan er niets mee.
Zoveel mensen …
Afgelopen weekend zat ik met vier vrienden. Op een gegeven moment in het gesprek kwam het op meningen en oordelen over anderen. Voor we de bekende uitdrukking constateerden, zoveel mensen zoveel meningen, legde ik mijn arrogantie-verhaal voor.
Ongeveer op dezelfde manier als bij Dick een paar dagen ervoor. Alleen in vragende vorm, ‘ben ik arrogant?’
Alle vier de vrienden vonden van niet. Nadat ik over bovenstaande situatie had verteld, zei Charles, een van de vrienden, ‘je kunt wel een zekere eigenwijze stelligheid hebben die iemand ten onrechte als arrogantie kan beschouwen. Ik weet dat je je laat informeren en begrijp waar je stelligheid vandaan komt. En over eigenwijsheid is ook van alles te zeggen’.
Arrogante houding
Ik vertelde als aanvullende informatie dat ik tijdens de gesprekken met de relatie, Ben dus, bijna nooit aan het woord kan komen. Hij vertelt zijn verhaal en een echt gesprek is het bijna nooit.
‘Dan is het al helemaal lastig om arrogant over te komen’, zegt Arnold, een van de andere aanwezigen. Tenzij je op een bepaalde hooghartige, zelfgenoegzame manier zit. Je kent dat wel, achterover zittend, armen over elkaar en met de kin omhoog’.
Etiketten
‘Wist je’, vervolgt Charles, ‘dat zelfvertrouwen, weten wie je bent en waar je staat, vaak verward met arrogantie. Het voor jezelf opkomen schiet dan door in een uit de hoogte reageren’.
‘Nee, dat wist ik niet’, antwoord ik, ‘maar ik denk, los van jouw opmerking, in het algemeen dat mensen vanuit hun eigen referentiekader en begrippenkennis anderen etiketten opplakken, zonder zich te beseffen dat die ander, en mogelijke aanwezigen, dat anders interpreteren dan bedoeld’.
‘Je bedoelt dat die man, Ben, jou arrogant noemt, terwijl hij wellicht eigenwijs bedoelt’, reageert Charles half vragend.
‘Ja en ik ga verder met dat woord arrogant. Daarom is het altijd goed, als dat kan, te kijken wat werkelijk werd bedoeld of op zijn minst zijn definitie van het gebruikte woord te achterhalen’.
Annekdote
‘Bij arrogantie moet ik denken aan een situatie een paar jaar geleden’, zegt Charles, ‘ik kwam een oud-klasgenoot tegen tijdens een receptie. Ik wist dat hij kort daarvoor tegen iemand had gezegd dat ik arrogant was. Daar sprak ik hem op aan. Hij vertelde me dat ik hem op straat niet had teruggegroet, toen hij zijn hand naar me had opgestoken ter begroeting’.
‘Ik weet waar dit naar toe gaat’, zegt Arnold.
‘Het bleek dat ik daar helemaal niet was geweest op dat moment’, gaat Charles verder, ‘wat ik ook kon aantonen. Maar ook als ik er wel had gelopen, bijvoorbeeld aan één kant van de straat, had ik de klasgenoot wellicht niet gezien. Terwijl de ander wel kon denken dat ik in zijn richting keek. In beide gevallen werd ik ten onrechte voor arrogant aangezien’.
Zelfvertrouwen en arrogantie
Onderweg naar huis denk ik nog eens aan de opmerking van Charles, zelfvertrouwen en arrogantie worden vaak verward. Mijn eerste gedacht is dat veel mensen zelfvertrouwen gelijkstellen aan zelfverzekerdheid. Ik gaf daar al eens mijn mening over. In dat bericht schreef ik:
Zelfvertrouwen is volgens mij een interne aangelegenheid. Een mens heeft door zijn ervaringen, kennis en dergelijke vertrouwen in zichzelf en straalt dat als zelfvertrouwen uit. Wanneer iemand echter (nog) geen zelfvertrouwen heeft kan hij zich schijnbare zelfvertrouwen aanmeten. Het zijn de dingen die hij zichzelf wijsmaakt of de attributen waarmee hij zich omringt waardoor hij zich goed voelt. Voor een buitenstaander kan het er enigszins gelijk uit zien: rechte rug, schouders naar achteren. Maar dat doet niets af aan het verschil. Wie wat verder kijkt zal door een vernis van zelfverzekerdheid heen prikken. Dat kan bij zelfvertrouwen niet.
Voor de vergelijking met arrogantie maakt mijn verschil tussen zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid in eerste instantie niet zoveel uit. De houding van zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid is identiek, rechte rug, schouders naar achteren, hoofd omhoog. Ook in de omgang hoeven er niet direct verschillen te zijn. Zowel de persoon met zelfvertrouwen als de persoon met de zelfverzekerde houding staan open voor anderen, geven fouten toe, kennen hun zwakheden en zijn in meer of mindere mate doelgericht.
Arrogantie
Mensen die arrogant zijn hebben doorgaans een gesloten houding, in lichaam en/of gesprek, ze zijn hooghartig, weten het altijd beter, zullen fouten niet snel toegeven, hebben valse trots en zullen vooral gaan voor eigen gewin.
Arrogantie is evenals andere vaak negatief beoordeeld gedrag, vaak een uiting van onzekerheid en daarin verschil het met zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid.
Waarom is er dan toch verwarring tussen zelfvertrouwen en arrogantie? Daarvoor kom ik terug op het onderscheid dat ik maakte tussen zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid
Doorslaan
Mensen met zelfvertrouwen, reageren op situaties vanuit dat vertrouwen in zichzelf. Dat doen ze assertief, ze komen op voor zichzelf en blijven daarbij bij zichzelf. Ze vertellen wat ze van een bepaalde situatie vinden, zonder de ander er als persoon in te betrekken.
Iemand die zelfverzekerd is, volgens mijn bovenstaande omschrijving, heeft zich zelfvertrouwen aangemeten. In bepaalde situaties kan zijn assertiviteit doorslaan naar een andere, meer agressieve houding. Het vernislaagje wordt aangetast. De zelfverzekerde persoon meet zich uit zelfbescherming een hooghartiger houding aan, wat meer uit de hoogte. Arrogant dus.
Interactie
Vanzelfsprekend heeft iemand nooit altijd één houding, stemming of rol. Die hangt immers af van de situatie, we reageren op elkaar en dat bepaalt onze houding op dat moment. Iemand met zelfvertrouwen zal in veel situaties hetzelfde zijn.
Een arrogant persoon kan bij een ander of in een andere situatie best invoelend zijn of hulpvaardig. Een arrogant persoon is zelden altijd arrogant. Afhankelijk van de situatie kan hij zich ook anders opstellen en dat kan zowel positief als negatief overkomen.
Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.